Hoe Apache met jouw steun het verschil kan maken

shutterstock_360006152 (medium)

Tijdens de komende vakantieweek presenteren we elke dag een artikel waarmee we het verschil konden maken. Dat levert een soort jaaroverzicht op. Een kennismaking voor wie Apache nu pas ontdekt, een hart onder de riem voor de abonnees en de aandeelhouders zonder wie onze berichtgeving en de maatschappelijke impact ervan er niet zou zijn.

7 januari: Jurgen Tack niet langer baas van FWO

In de eerste week van vorig jaar beslisten de raad van bestuur van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) en secretaris-generaal Jurgen Tack in onderling overleg om een punt te zetten achter hun samenwerking. Tack stond pas sinds 1 november 2015 aan het roer van het FWO, dat het fundamentele onderzoek in Vlaanderen financiert. Hij kwam onder vuur te liggen nadat Apache begin december 2015 had uitgebracht dat hij in 2012 een onbestaande 'prestigieuze' prijs in ontvangst had genomen.

Toen Tack geconfronteerd werd met de onthulling van Apache, zei hij dat hij misleid was, maar nadien bleek dat hij de prijs zelf was gaan kopen.

Er kwam een open brief waarin 200 wetenschappers hun vertrouwen opzegden in de topman en KUL-rector Rik Torfs opperde dat er een "elegante oplossing" moest gevonden worden om Tack naar de uitgang te begeleiden. Vanaf dan was het boeken toe voor de bioloog.

Dat Tack tijdens zijn benoeming gesteund werd door N-VA, zorgde ook voor discussies in het Vlaamse parlement.

21 januari: elektriciteitsbedrijven misleiden klanten

Apache onthulde dat grote elektriciteitsbedrijven zoals Essent, Electrabel en Luminus er alles aan doen om hun klanten het hoogste energietarief aan te rekenen. Op basis van documenten en getuigenissen van (ex-)verkoopmedewerkers legden we bloot op welke manieren consumenten overtuigd worden om toch maar niet voor het goedkoopste tarief te kiezen. Slechts 3% van de klanten betaalde het laagste tarief.

Op basis van deze onthullingen vroeg Groen-kamerlid Kristof Calvo een hoorzitting in de parlementscommissie Economie. Minister van Economie en Consumenten Kris Peeters beloofde het energieakkoord te evalueren.

24 februari: Antwerpse haven schuift Saudisch megaproject op lange baan

In 2015 onthulde Apache dat een wel erg omstreden Saudisch bedrijf onderhandelde met de Antwerpse haven over de realisatie van een megaproject voor de recyclage van plastic afval. Uit ons onderzoek bleek dat Saleh Kamel, een van de oorspronkelijke financiers achter het bedrijf ERS (Energy Recovery System) banden heeft (gehad) met al Qaeda.

Aanvankelijk wuifden het Antwerpse stadsbestuur en het Havenbedrijf de aantijgingen weg, maar de raad van bestuur van de haven schoof het project in februari 2016 uiteindelijk op de lange baan. Officieel heet het dat consultancybureau PwC een 'second opinion' moet leveren over het project.

Daarmee bleken de havenbestuurders gevoelig voor de kritiek die ook in de Antwerpse gemeenteraad werd geformuleerd na onze artikelenreeks. Het project was niet alleen omstreden vanwege de dubieuze reputatie van de investeerders, maar ook vanwege de enorme ecologische voetafdruk van de gigantische recyclagefabriek.

20 maart: hoorzitting over gecensureerd rapport van het Rekenhof

Op 20 maart werd in de Kamer een hoorzitting georganiseerd naar aanleiding van onthullingen van Apache op 24 februari. Apache publiceerde toen een intern werkdocument van het Rekenhof. Daaruit bleek dat op vraag van de voorzitter van energiewaakhond CREG, Marie-Pierre Fauconnier, een recente audit van het Rekenhof op cruciale punten werd bijgestuurd.

Fauconnier, een vertrouwelinge van de PS, werd aan het hoofd van de CREG geplaatst met als doel de ‘onafhankelijke energiewaakhond’ onder politieke curatele te plaatsen.

Een van de belangrijkste inhoudelijke opmerkingen die het Rekenhof maakte, maar die uiteindelijk op verschillende plaatsen uit de oorspronkelijke ontwerpnota verdween, draait om de klacht die de CREG in juni 2012 indiende bij de Europese Commissie tegen de Belgische Staat.

20 april: Jambon moet zich verantwoorden voor uitspraken 'dansende moslims'

Eind maart beweerde Jambon dat er de dag van de aanslagen in Brussel straatfeesten werden gehouden in bepaalde wijken, waarbij 'een significant deel' van de moslimgemeenschap gedanst zou hebben.

De uitspraken van Jambon verschenen in de Israëlische en Nederlandse pers, maar zorgden in ons land pas voor een storm van verontwaardiging na berichtgeving op Apache.

Op 20 april moest Jambon zich in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken verantwoorden voor zijn uitspraken. Hoewel hij zijn beweringen niet kon bewijzen, bleef Jambon volhouden dat er zich na de aanslagen "incidenten" voordeden.

7 juli: Kamer stemt in met onderzoekscommissie Optima

Op 14 juni publiceerde Apache een eerste artikel in wat ondertussen 'De zaak-Optima' geworden is. Die bank was net failliet gegaan en minister van Financiën Johan Van Overtveldt had de Nationale Bank gefeliciteerd met de manier waarop het explosieve dossier werd afgehandeld. Apache kon documenten van de Nationale Bank inkijken die een heel ander verhaal vertelden.

Tot in de kleinste details wordt daarin beschreven hoe Optima gedurende vijf jaar bewust leugens opdiste, stelselmatig beloftes verbrak, haar historische aandeelhouders miljoenen dividenden uitkeerde, (vennootschappen van) bestuurders via omwegen liet factureren en een constructie op poten zette om de waarde van een schimmige Spaanse dochtervennootschap in de zakken van haar aandeelhouders te doen belanden. Vijf jaar lang kon de tijdbom die door de Nationale Bank werd ontdekt, rustig blijven tikken.

Apache deed ook uit de doeken hoe de lijken bij Optima Bank vanaf 2011, na het verkrijgen van de banklicentie, in hoog tempo uit de kast vielen en hoe Optima de financiële put die ze zelf had gegraven probeerde te dempen met geld uit non-profit entiteiten, hoewel de Nationale Bank dat uitdrukkelijk verbood.

De zaak kreeg een uitloper naar Antwerpen toen bleek dat Optima-topman Jeroen Piqueur een ontmoeting had gehad met Bart De Wever. Bij die gelegenheid overhandigde de Antwerpse burgemeester hem een geschenk: een maquette van de torens aan het Kattendijkdok. Die werden gebouwd door een dochter van Land Invest Group, waarvan De Wevers voormalige kabinetschef Joeri Dillen directeur was, en die werden verkocht door Optima Global Estate.

Door die link rakelden ook kranten als De Morgen, De Tijd en De Standaard en weekbladen als Knack en Le Vif een oud dossier op waarover Apache al sinds 2012 schrijft: de dubieuze verkoop van de Renault-garage aan de Tunnelplaats in Antwerpen. Vooral de beslissing van de stad Antwerpen om, tegen alle adviezen in, de normen voor hoogbouw opzij te schuiven, wekken verbazing. Ook het jobhoppen van Joeri Dillen riep deontologische vragen op. Dillen werkte voor de kabinetten van schepen Van Campenhout en Bart De Wever, was onderhandelaar van N-VA, werkte als ambtenaar én als werknemer voor (dochterbedrijven van) Land Invest Group.

Begin oktober, kort nadat Bart De Wever Apache een lasterlijk medium noemde in Gazet van Antwerpen, diende Joeri Dillen klacht in tegen Apache wegens laster. Een week later volgde Land Invest Group dat voorbeeld. In totaal vragen ze 350.000 euro schadevergoeding. Even later stuurden ook het extreemrechtse roddelblad 't Scheldt en superlobbyist Koen Blijweert een recht van antwoord naar Apache. Ze dreigen ook met een rechtszaak indien Apache nog over hun betrokkenheid in dit dossier zou berichten.

20 December: UGent wijzigt gedragscode voor professoren

Op 10 juni barst de bom aan de faculteit Letteren & Wijsbegeerte van de UGent. Apache schrijft dat dertien klachten van studenten en personeelsleden over machtsmisbruik en seksuele intimidatie in de doofpot werden gestopt.

De klachten dateerden van december 2015 en draaiden rond één professor. Aanvankelijk ontkende rector Anne De Paepe dat er sprake was van een doofpotoperatie, maar nadien kondigde ze wel bewarende maatregelen aan. Zo wordt een onafhankelijke commissie aangesteld tegen seksuele intimidatie. En op 19 december deed die commissie concrete voorstellen om het probleem van machogedrag en seksuele intimidatie door professoren en lesgevers in te dijken. De professor in kwestie werd een semester op non-actief geplaatst.

21 november: Vlaams Belang muilkorft Filip Dewinter (eventjes)

Op een bijeenkomst van het partijbestuur beslist Vlaams Belang dat Filip Dewinter voortaan geen buitenlandse contacten meer mag onderhouden zonder mandaat van voorzitter Tom Van Grieken of het partijbestuur. Anke Van dermeersch wordt uit het partijbestuur gezet. Een poging om haar mandaat als gemeenschapssenator af te nemen mislukt.

Deze drastische maatregelen komen na berichtgeving op Apache over een reis van Dewinter, Van dermeersch en Jan Penris naar de fascistische Griekse partij Gouden Dageraad in Athene.

Dewinter en Van dermeersch namen daar het woord op een bijeenkomst waarop het Europese vluchtelingenbeleid snoeihard op de korrel werd genomen. De ontmoeting zorgde in de Wetstraat voor heel wat heisa en duwde het Vlaams Belang opnieuw iets dieper in het cordon sanitaire.

22 november: Onderzoekscommissie naar 'Kazachgate'

Soms moet je geduld hebben, zeker als je onderzoeksjournalist bent. In 2013 schreef Apache al over de vreemde manier waarop de zogenaamde afkoopwet tot stand was gekomen. Pas in november 2016 kwam het dossier helemaal op de radar van de Wetstraat toen Le Soir en de Franse onderzoekssite Mediapart erover berichtten.

De zaak gaat over de grote snelheid waarmee de afkoopwet in 2011 door het parlement werd gejaagd. Gewezen Senaatsvoorzitter Armand De Decker (MR) verrichte heel wat lobbywerk om de wet snel goed te keuren. Hij deed dat op vraag van de toenmalige Franse president Nicolas Sarkozy. Die wilde de Kazachse president gunstig stemmen om een verkoop van helikopters door het Franse bedrijf EADS te 'faciliteren'. In ruil daarvoor moest de vervolging van de Belgisch-Kazachse miljardair Patokh Chodiev kunnen worden 'afgekocht'.

Apache berichtte ook uitgebreid over de wijze waarop de Antwerpse diamantlobby haar steentje bijdroeg tot het schrijven van de afkoopwet. Het gelobby kadert in de 'diamantoorlog' die werd uitgevochten binnen het Antwerps justitiepaleis.

Op 22 november besliste het parlement om een onderzoekscommissie op te richten om de zaak verder uit te spitten.

7 december: Europa zet frauderende stichting eurocritici op droog zaad

Begin december verliest het 'Institute for Direct Democracy in Europe' (IDDE), een stichting gelinkt aan het Britse UKIP en de Belgische Parti Populaire, EU-subsidies door zwendel met donaties. De Europese fraudewaakhond OLAF krijgt opdracht de zaak verder te onderzoeken.

Aanleiding zijn onthullingen van Apache, samen met NRC Handelsblad over hoe eurocritici onrechtmatig subsidies in de wacht sleepten en die vervolgens ook oneigenlijk besteedden aan nationale verkiezingen en referenda, wat volgens de Europese regels niet mag. Verborgen camerabeelden van Apache toonden verder ook nog aan dat de stichting kantoren in Londen heeft die in werkelijkheid niet bestaan.

Het dichtdraaien van de subsidiekraan betekent dat de stichting eind 2016 een laatste tranche van 89.000 euro misloopt en vanaf volgend jaar geen geld meer krijgt. De stichting kreeg in 2015 zo'n 730.000 euro subsidie.

De eurokritische partij 'Alliance for Direct Democracy in Europe' (ADDE), die gelinkt is aan de stichting, krijgt wel nog subsidie maar het parlement schiet daar nog maar 40 procent van voor. Voorwaarde is wel dat ADDE een bankgarantie regelt. De facto wordt de geldkraan daarmee dichtgedraaid. ADDE kon in 2015 rekenen op 1,3 miljoen euro aan Europese subsidies.

13 december 2016: Apache haalt 65.000 euro op met crowdfunding

Apache maakt bekend dat een crowdfunding meer dan de gehoopte 50.000 euro heeft opgebracht. De actie loopt nog steeds, en op de teller staat nu al meer dan 68.000 euro. Die actie werd opgestart na de dagvaardingen van Joeri Dillen en Land Invest Group.

Op 7 februari organiseert stand-upcomedian Wouter Deprez, uit eigen beweging, 'De Nacht van Apache' in De Roma in Antwerpen. Een schare Vlaamse artiesten en schrijvers treden daar volkomen belangeloos aan. De opbrengst gaat naar Apache dat daarmee de redactie verder zal versterken.

Er zijn overigens nog tickets te koop via de website van De Roma.

16 december: Nederlandse media beducht voor gesubsidieerde Vlaamse mediagroepen

Wanneer in december bekend wordt dat Mediahuis het Nederlandse bedrijf achter De Telegraaf wil overnemen, brengt Apache in herinnering dat de Belgische mediagroepen overnames kunnen doen in het buitenland omdat ze kunnen genieten van vormen van indirecte overheidssteun die veel buitenlandse mediagroepen niet krijgen.

Apache klaagt die discriminatie al jarenlang aan. Digitale media krijgen deze steun niet en moeten 21 procent btw betalen, ook al is het nultarief van de kranten in strijd met de Europese regels.

Onder meer De Volkskrant verwijst naar de berichtgeving van Apache en voert Sebastiaan Wijsman op, een econoom aan de KU Leuven: "De indirecte subsidie houdt de beurswaarde kunstmatig hoog. Ter vergelijking: de nettowinst van Mediahuis is bijna 20 miljoen euro, terwijl het zo'n 30 miljoen btw-korting krijgt. Door een goede beurskoers kunnen die bedrijven agressieve overnames uitvoeren. Maar het is de vraag wat je van die waarde overhoudt als de subsidie wegvalt."

Europa werkt momenteel aan een regeling om de discriminatie op vlak van btw weg te werken. Dat zal ongetwijfeld invloed hebben op het overnamebod van Mediahuis op De Telegraaf.

Lees gratis: 

  1. Te hoge energietarieven: massale misleiding
  2. Optima: de tijdbom die vijf jaar mocht tikken

 

LEES OOK
Redactie Apache / 13-04-2021

Franse nieuwssite Mediapart blijft journalistieke bakens verzetten

Mediapart zette de voorbije jaren kwaliteits- en onderzoeksjournalistiek opnieuw op de kaart. Leden van Apache zullen vanaf nu geregeld (vertaalde) bijdragen van Mediapart kunnen…
plenel
Jan Walraven / 26-03-2021

Europese organisaties vragen actie tegen juridische intimidatie van kritische stemmen

Meer dan honderd organisaties roepen de Raad van Europa op om op te treden tegen de groeiende dreiging van rechtszaken tegen kritische berichtgeving en opinies.
Press-freedom
Tom Cochez / 21-12-2020

Openbaar ministerie vraagt vrijspraak voor Fornuisfilmpje

Het openbaar ministerie vraagt de vrijspraak van hoofdredacteur Karl van den Broeck en journalist Stef Arends naar aanleiding van de klacht die lobbyist Erik Van der Paal indiende…
Screen Shot 2017-11-17 at 16.30.15