Apache Magazine is te koop in krantenwinkels en boekhandels, of online in onze webshop. Vind een verkooppunt in je buurt op apache.be/magazine!
Premier en klimaatminister waren op zoek naar een pauzeknop. Moeten we wel "alles terzelfdertijd" willen doen? Het schouwspel rond de wet waarmee de Europese Commissie de zwaar geteisterde natuur wil herstellen, doet pijn aan de ogen op een planeet waar meer dan een miljoen soorten met uitsterven bedreigd is. Waar de as van de Canadese bosbranden prikt in New Yorkse longen, en de jarenlange droogte in de Hoorn van Afrika mensen- en andere levens eist. Waar oceanen warmer zijn dan ooit tevoren, in een jaar waarin het terugkerende weerfenomeen El Niño wellicht voor ongekend hoge temperaturen zal zorgen. Waar wetenschappers ijsloze zomers op de Noordpool voorspellen tegen de jaren 2030 – dat is nog slechts zeven jaar.
Was er maar een pauzeknop, zou je dan inderdaad kunnen denken. Maar die is er niet. We hadden het in de eerste plaats nooit zover mogen laten komen. Want bovenstaande opsomming is allesbehalve volledig. Het aantal verontrustende berichten over de ecologische ramp die zich voltrekt – of beter: die vooral de rijke helft van de wereld veroorzaakt – valt al lang niet meer op twee handen te tellen.
Apache besteedt al langer aandacht aan deze 'polycrisis', maar de urgentie neemt enkel toe. Een uitgelezen moment om dit zomernummer van Apache Magazine te wijden aan het klimaat en de algehele ecologische crisis. In een jaar waarin de VN Klimaattop voorgezeten zal worden door de topman van het staatsoliebedrijf van de Verenigde Arabische Emiraten, lijkt ons dat meer dan nodig. De situatie lijkt misschien hopeloos, maar het is nog niet helemaal te laat. Al moeten we dan wel weten wat er op het spel staat en waar het schoentje precies knelt.
Als tiener liet Anuna De Wever er al geen twijfel over bestaan: de tijd om te handelen is nu. Als lobbyist voor de planeet neemt ze in een uitgebreid gesprek geen blad voor de mond. Met een pleidooi voor degrowth, maar ook voor de aanpak van de onderliggende problematiek van toenemende ongelijkheid, zet De Wever de zaken op scherp. Samenwerking is cruciaal, zodat de oplossing van de ene niet het probleem van de andere wordt. De Wever spaart haar kritiek op de Europese Unie daarom ook niet. Die blijft "een imperialistische politiek voeren: vergroenen, maar wel ten koste van de rest van de wereld".
De klimaatcrisis oplossen, kan De Wever uiteraard niet alleen. Ze staat gelukkig niet eenzaam op de barricaden, maar vindt daar ook steeds vaker wetenschappers terug. De tijd om enkel wetenschappelijke publicaties op de wereld los te laten is voorbij, vinden zij. Actie is nodig, ook van wetenschappers. Want "op een dode planeet zijn geen professoren", weet wetenschapper/activist Charlie Gardner.
In Duitsland, vlakbij de Belgische grens, meten we de schade op van jarenlange bruinkoolontginning. Voor de meest schadelijke der fossiele brandstoffen moesten dorpen wijken. De ontginning trok indrukwekkend diepe sporen door het landschap en ook de impact op het klimaat wordt steeds beter zichtbaar.
In deze klimaatspecial tonen we ook dat er nog hoop is. In de Schotse Hooglanden bijvoorbeeld, waar een resem herwilderingsprojecten de verbroken band tussen mens en natuur wil helen.
Kan je met schrijven de planeet redden? We denken met auteurs na over de rol die ze kunnen en willen spelen in het verzinnen van nieuwe verhalen over onze omgang met de planeet, en welk verschil ze daarmee al dan niet hopen te maken. Een vraag die we ook aan de bredere cultuursector stellen. Zijn zij de wegbereiders voor een groene transitie? Of mogen we dit niet verwachten van ondergefinancierde instellingen en overbevraagde kunstenaars?
Als journalisten herkennen we het gevoel dat wetenschappers ventileren. Ook wij voelen ons regelmatig machteloze toeschouwers van een allesbehalve fraai schouwspel. Wij zijn en worden geen activisten, maar hopen toch dat we met deze klimaatspecial burgers en politici kunnen inspireren en in beweging kunnen zetten. Want de tijd dringt. En een pauzeknop is er niet.
