“Moeten jullie daar niet eens een boek over schrijven?” Met de regelmaat van de klok kreeg Apache de voorbije jaren de vraag om de schandalen rond de intussen overgenomen projectontwikkelaar Land Invest Group samen te brengen en definitief te boek te stellen.
Het antwoord was steevast negatief. Een boek schrijven kost veel tijd en veel geld en de beperkte redactie heeft sowieso te weinig tijd om alle interessante tips te checken, in te gaan op alle veelbelovende suggesties en de verhalen die echt moeten worden verteld te schrijven. Bovendien is een boek uitgeven voor een lezerscoöperatie allerminst een evidente investering. Redenen genoeg dus om het niet te doen.
Ergens in de loop van 2023 lieten we ons van het tegendeel overtuigen. Het hoofdargument daarbij was de verruiming van het opzet: het zou geen boek worden over alleen maar Land Invest Gate.
De passage van de projectontwikkelaar op de Antwerpse vastgoedmarkt mag dan al een extreem voorbeeld zijn van de innige vervlechting tussen politici en vastgoedbonzen, het is vooral ook dat: een voorbeeld. Een voorbeeld dat een onderliggende dynamiek illustreert die veel dieper snijdt en veel verder gaat dan alleen maar de favoriete bouwpromotor van Bart De Wever.
Het dossier staat symbool voor hoe 'de vrienden van het vastgoed' te werk gaan in België: over partijgrenzen en ideologieën heen, zonder scrupules en met één doel voor ogen: geld verdienen. Bakken geld.
De voorbije jaren mocht Apache ondervinden dat wie over de vrienden van het vastgoed, hun deals en hun werkwijze schrijft, aan de essentie raakt van de macht. Dat werd heel tastbaar. Want waarom geeft een projectontwikkelaar gigantische bedragen uit aan advocaten om, met een tsunami aan rechtszaken, onderzoeksjournalisten de mond te snoeren en hun publicatiekanaal op droog zaad te zetten?
Waarom huurt iemand privédetectives in om diezelfde onderzoeksjournalisten te schaduwen, op zoek naar hun bronnen? Waarom schakelt hij bevriende toppolitici in om mogelijke investeringen in Apache te torpederen en bestaande subsidiekanalen af te schaffen? Wat bezielt een bouwpromotor om zelfs zo ver te gaan een eigen medium te financieren, met als doel de betrokken journalisten doorlopend aan te vallen en te belasteren?
Aan die lange reeks valt nog een vraag toe te voegen: waarom is Apache genoodzaakt om het boek finaal in eigen beheer uit te geven?
Immocratie
Land Invest Gate mag dan al een extreem voorbeeld zijn, het vastgoedschandaal staat niet op zichzelf. De paddenstoel kon alleen maar van de ene dag op de andere uit de Antwerpse grond schieten dankzij de vruchtbare bodem waarin het ondergrondse netwerk vol tentakels prima gedijt.
De voorbije jaren bracht Apache niet enkel de spelers in het netwerk in kaart, we ploegden ook de bodem zelf om, om te zien wat hem precies zo vruchtbaar maakt: hoe en waarom kon de typische Belgische immocratie zich vestigen en handhaven?
De wijze waarop bouwvergunningen worden verstrekt, hoe aan besluitvorming wordt gedaan, de uitverkoop van publieke gronden en gebouwen … Heel veel elementen spelen daarbij een rol en een boek laat toe om aan de hand van concrete voorbeelden dit ruimere plaatje te schetsen en concrete dossiers te kaderen.
En zoals dat wel vaker gaat bij het schrijven van een boek: het bij elkaar brengen van informatie levert nieuwe inzichten op en laat toe nieuwe verbanden te leggen. De vrienden van het vastgoed is bijgevolg veel meer geworden dan een soort Land Invest Gate Revisited. Het is een portret van de Belgische immocratie, een poging om uit te leggen hoe toppolitici en vastgoedbonzen de koek bakken en vervolgens verdelen.
Eén vraag laat het boek wel onbeantwoord: waarom is sommige politici er zoveel aan gelegen om de kassa van projectontwikkelaars rijkelijk te laten rinkelen? Die vraag overstijgt de Antwerpse skyline en een pasklaar antwoord is er niet. Eén zaak is wel duidelijk: alleen maar voor een Cola Zero is niet het juiste antwoord.
Apache stelt zijn eerste boek voor op dinsdag 7 mei om 19u30 in boekhandel De Groene Waterman, Wolstraat 7, Antwerpen.
Het is allemaal niet verwonderlijk dat België vorig jaar in de World Press Freedom Index op nummer 32 stond, tussen Trinidad and Tobago en Jamaïca.
Jazeker! Het e-book zal beschikbaar zijn vanaf 13 mei 2024.