Bij aanvang van zijn eerste ambtstermijn in 2017 schafte Frans president Emmanuel Macron de belasting op grote fortuinen af. Na een controversiële pensioenhervorming die hij in maart 2023 met presidentiële volmacht doordrukte, speelde hij recent weer hoog spel met zijn immigratiewet. Net voor 2024 maakte Macron II duidelijk dat hij het extreemrechtse Rassemblement National achterna holt en nu resoluut rechts regeert.
Zijn omstreden en hardvochtige immigratiewet werd goedgekeurd in de Senaat en in de Assemblée Nationale met de steun van Les Républicains en het RN van Marine Le Pen. Omdat hij bang is voor een overwinning van RN bij de Europese verkiezingen, zweert hij nu zelf bij een streng immigratiediscours.
Eind 2023 nam de Franse president het op voor het Frans filmicoon, vriend van Vladimir Poetin en grootverdiener in belastingontduiking, Gérard Depardieu. De van seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag betichte acteur is zowaar het slachtoffer van een heksenjacht, zo vond Emmanuel Macron.
Daarbij desavoueerde hij zijn cultuurminister Rima Abdul Malak die een procedure was gestart om Depardieu het Légion d’honneur te ontnemen. Een zonnekoning verdraagt geen eigenspraak, noch tegenspraak van ministers die in het concept van de Vijfde Republiek vooral marionet moeten zijn van de presidentiële poppenspeler.
Op de afgeschafte belasting op grote fortuinen in 2017, volgden nog meer gunsten aan de rijken en machtigen in Frankrijk en de rest van de wereld. Macron zou zich nochtans kunnen laten leiden door het zeer grondige, sociaal-politiek-economische onderzoek van de Franse economen Julia Cagé en Thomas Piketty, gepubliceerd als Une histoire du conflit politique - élections et inégalités sociales en France, 1789-2022.
Geïnspireerd door dit recente onderzoek zou de Franse president de gapende sociaaleconomische ongelijkheid kunnen dichten in plaats van de kortzichtige immigratie- en identiteitspolitiek van RN na te bootsen. Quod non.
Macron beweert bij hoog en laag dat de immigratiewet het juiste antwoord is op de klachten van het Franse volk, maar weigert al jarenlang te luisteren naar de sociale en economische noden van gewone Fransen die de eindjes niet, nauwelijks of moeilijk aan elkaar kunnen knopen.
Nood aan nieuw front populaire
Begin 2024 heeft zonnekoning Macron in zijn koude Frankrijk dan maar opnieuw zijn regering herschikt. Le jeune premier Gabriel Attal mag regeren bij gratie van zijn marionettenmeester en dat zonder enige linkse ministers.
Cultuurminister Rima Abdul Malak ligt uiteraard buiten en is vervangen door Rachida Dati, niet onmiddellijk de vrouwelijke Jack Lang om het mild te stellen. De aanstelling van Nicolas Sarkozy’s voormalige en niet onbesproken justitieminister (2007-2009) belooft niet echt voor een autonome Franse kunst- en cultuursector.
Terwijl Rima Abdul Malak heel wat ervaring en expertise had in de (internationale) kunst- en cultuurwereld, denk ik bij machtspolitica Dati vooral aan oppervlakkige en gefortuneerde glitter en glamour. Ik heb het vaag vermoeden dat Barbie Dati zich misschien wel zal bezig houden met een o zo wezenlijk cultuurdebat in Frankrijk als daar is. Moet Miss France nu lang haar of mag ze ook kort haar dragen ?
Alle gekheid op een stokje hoop ik dat er in Frankrijk stilaan maar zeker opnieuw een echt links ‘front populaire’ gevormd wordt dat sterke oppositie kan voeren met een overtuigende mens- en maatschappijvisie en een herverdelingspolitiek.
De ecologisten kunnen dan best wat trotskistische ideeën toevoegen — om Piketty te parafraseren, de socialisten mogen opnieuw duidelijker socialistisch worden en ook wat groene toetsen bespelen om zo welluidender tot een links samenspel te komen.
