Honderdduizenden tonnen grond met zeer hoge concentraties van de forever chemical blijven onaangeroerd liggen. Blootstelling aan PFOS houdt ernstige risico’s in voor mens en milieu. De gegevens over (de gevolgen van) PFAS in het bloed van Vlaamse tieners zijn onrustwekkend.
De vaststelling dat de vervuilde grond blijft liggen, zet het debat over de sanering van de historische bodemverontreiniging door het chemisch bedrijf 3M helemaal op scherp. De vervuiling reikt veel verder dan enkel de terreinen van 3M zelf. Al sinds 2008 weet Lantis dat het met de Oosterweelwerken dwars door de mogelijk zwaarst vervuilde terreinen van Vlaanderen snijdt.
Hoe kon de politiek zo lang de ogen sluiten voor de PFOS-vervuiling van 3M? Lees hier alle artikels in het dossier.
Jarenlang vrij spel
Al die jaren zwegen de politici die op de eerste rij zaten: bevoegde ministers in de Vlaamse overheid en politieke bestuurders met dubbele petten op binnen Lantis en de stad Antwerpen. Toeval of niet, in die periode van het grote stilzwijgen werd 3M geen strobreed in de weg gelegd. Integendeel, ondanks de bekende wandaden kreeg het bedrijf vorig jaar een eeuwigdurende omgevingsvergunning, inclusief het recht om (nog meer) zeer schadelijke PFAS te lozen in de Schelde. Professor toxicologie Jacob De Boer wees er eerder al op dat de PFAS helemaal niet geloosd hoeft te worden: “De stoffen kunnen perfect gezuiverd worden uit het afvalwater. Het vergt enkel een investering door het bedrijf.”
Intussen liggen de kaarten anders. Achter de schermen verzetten milieuactivisten het voorbije half jaar bergen werk. Ze slaagden erin de druk zodanig op te voeren dat de politieke wereld het zich niet langer kon veroorloven om weg te kijken.
De spreidstand van Zuhal Demir
Met de ingebrekestelling van 3M trachtte Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) deze week het beeld te zetten dat het beleid het stilaan heeft gehad met 3M. Dat het bedrijf vorig jaar nog alles wat het vroeg op een dienblad kreeg aangereikt, vertelde ze er niet bij. Demir vertelde er ook niet bij dat de vorige Vlaamse Regering, onder leiding van haar partijgenoot Geert Bourgeois, plannen binnen de administratie torpedeerde om de transparantie voor vervuilende bedrijven te verhogen. De regering deed dat op vraag van werkgeversorganisatie Voka en chemiefederatie Essenscia.
Behalve een groot mediamoment leverde de ingebrekestelling door Zuhal Demir ook forse kritiek op, onder meer van milieujurist Isabelle Larmuseau. Haar analyse laat aan duidelijkheid niets te wensen over: de ingebrekestelling is een afleidingsmanoeuvre. Door de aandacht naar 3M te verleggen, moet Lantis uit beeld blijven. In Knack wond Larmuseau er geen doekjes om: “Onze eigen overheid is nog crimineler dan 3M.” Een verwijzing naar de wijze waarop Lantis omgaat met de sterk vervuilde gronden.
De toekomst van Oosterweel
Wie vroeger wel eens met de jokari speelde, weet dat hoe harder je een tennisbal aan een elastiek wegmept, hoe harder die terugvliegt naar waar de knoop gebonden ligt. Als deze week iets duidelijk heeft gemaakt, dan is het wel waar die knoop gebonden ligt: aan de Oosterweelwerken.
