Wie het debat gemist heeft, kan het hieronder - integraal - herbekijken of dit korte verslagje lezen dat Apache-stagiaire Charlotte Deprez schreef.
Chilling in de journalistiek
Apache bracht Rik van Cauwelaert (columnist bij De Tijd), Bert Bultinck (hoofdredacteur van Knack), professor Sarah Van Leuven (directeur van de onderzoeksgroep Center for Journalism Studies aan de UGent) en Karl van den Broeck (hoofdredacteur van Apache) samen rond de tafel voor een gesprek rond ‘chilling’ in de journalistiek. Moderator Luc De Cleir leidde het gesprek in goede banen.
Chilling is iets dat volgens professor Sarah Van Leuven in veel verschillende vormen kan voorkomen. De meest bekende vorm is die waar Apache mee te maken kreeg: het dreigen met rechtszaken en eisen van schadevergoedingen omwille van laster en eerroof. Maar het intimideren van journalisten gebeurt ook subtieler. Meer en meer politici benoemen nieuwsmedia als ‘onbetrouwbaar’ of ‘fake’. Trump zegt bijvoorbeeld vaker dat CNN fake news is en Bart De Wever noemde Apache 'een lasterlijk medium'.
Opkomend fenomeen
De opkomende tendens van ‘chilling’ gaat niet onopgemerkt voorbij. Volgens Bert Bultinck krijgen de nieuwsmedia daar dagelijks mee te maken. “Rechtszaken gebeuren niet zo vaak, maar er wordt wel naar de Raad voor de Journalistiek gestapt. Dan heb je ook de zachtere vormen. Dat gaat van tweets van politici tot telefoontjes of andere vormen die ons het werk bemoeilijken.”
Het panel is er wel over eens dat de persvrijheid goed beschermd is in België. “Maar een wet moet ook altijd geïnterpreteerd worden en de media en journalistiek evolueren. De rechter moet die wet dus kunnen toepassen op nieuwe evoluties in het medialandschap,” aldus Van Leuven.
Volgens Rik van Cauwelaert is het Belgisch gerecht eigenlijk zeer omzichtig inzake persvrijheid en mogen we ons vandaag gelukkig prijzen dat we in België werk. Toch is hij waakzaam. “Dat wil niet zeggen dat we niet attent moeten blijven voor wat er aan het gebeuren is. Want men gebruikt die nieuwe techniek en die dwangsommen steeds meer.”
Klokkenluiders
Niet enkel journalisten, maar ook klokkenluiders komen meer onder druk te staan. Ook dat is een negatieve evolutie voor de journalistiek volgens Van Leuven. “Als mensen niet meer naar journalisten durven stappen met belangrijke, maatschappelijk relevante informatie, komt ook dat de journalistiek niet ten goede.” Van Cauwelaert meent dat klokkenluiders harder aangepakt worden dan journalisten. “De overheid zegt wel dat ze een statuut voor de klokkenluider gaan uitwerken. Ik zie het alleen niet komen.”
Chilling is dus een fenomeen dat we steeds meer ervaren. Politici vallen media inderdaad aan. “Want het ligt goed bij het grote publiek”, aldus van Cauwelaert. Bultinck kan dit beamen. “Je kan geweldig gaan scoren door op de media te gaan hakken.”
Volgens van Cauwelaert is dit een fenomeen dat je overal ziet. “Trump heeft de hele Amerikaanse pers ongeloofwaardig gemaakt en zichzelf als enige bron van echte informatie naar voor geschoven. Macron doet dit ook, op een minder agressieve manier weliswaar, in Frankrijk.
En dat zie je ook bij ons.” Maar het ergste staat ons nog te wachten. “Chilling is niet toevallig een Engelse term,” meent Van Cauwelaert “want in de Angelsaksische wereld is het nog erger. Er staat ons nog erger te wachten dan wat we tot nu toe hebben meegemaakt.”
