Palmares 2014

Bart Leby
11676163625_3f3d573761_z
(Beeld: @tuomo)
11676163625_3f3d573761_z
(Beeld: @tuomo)

Minst verwachte herrijzenis: de brievenbus

De digitale mens heeft een elektronische mailbox en ook die raakt in tijden van sociale netwerken en alle mogelijke chat-diensten weldra out. Wie checkte in 2014 nog e-mails?

Toch is het de brievenbus die mag toosten op een glorieuze terugkeer. Iedereen heeft er nog altijd een, menigeen meerdere. Google, Bono, de Rolling Stones zijn te brieven in Amsterdam. Amazon, Ikea, Pepsi, Inbev, Belgacom, Colruyt… hebben een adresje in Luxemburg. Op menige postbus daar kleven bordjes met de namen van de daar verblijf houdende bedrijven. Bemerk: enkel waar er een postbus is, kun je (miljoenen) belasting besparen. "Wij hebben geen plaats voor huizen, enkel voor brievenbussen", schertste Luxemburgs minister van Buitenlandse Zaken Jean Asselborn. Maar in dit confetti-landje hebben de brievenbussen wel de vorm van brandkasten.

Meest betreurde verdwijning: de rente

Een wezenlijk socio-product is bezig te verdwijnen: de rente. Geld lijkt van uitputting gewoon ingeslapen. En de spaarder beseft dat het tijd is voor een adieu: de rente is weg en komt ook niet spoedig terug. Geld werkt niet meer voor zijn bezitter. Het was zo mooi: wie had, werd gegeven. Een bergje, zelfs een molshoopje geld op de spaarboek volstond als slimme beleggingsstrategie. Maar nu? Moet de vermogende voor zijn geld werken, ergo zich daadwerkelijk om de vermeerdering ervan bekommeren. Wie vandaag gewoon heeft, die wordt genomen. Of geeft het uit. Dringt zich dus een idee op: wat als je gewoon altijd blijft uitgeven, ook wanneer je niks meer hebt? Banken willen je geld blijkbaar niet meer, gaan je straks doen betalen voor het bijhouden van je geld (met negatieve rente of hogere kosten), dan moeten ze wel blij zijn dat je ze je geld wegneemt. Alleen: wie in het rood gaat, moet wel nog altijd rente betalen. Rond de 10%. Ah zo! Geld werkt toch nog altijd.

Meest ontstellende vondst: fossiele schelp

Een schelp, in het bezit van het Leidse natuurhistorische museum Naturalis, is ongeveer een half miljoen jaar geleden bekrast, vermoedelijk door een homo erectus. Dat deze oermens in staat was tot het maken van dergelijke krassen, was nog niet bekend. Niemand snapt wat de krassen betekenen, maar ze zijn niet onopgemerkt gebleven. Net als de steen van Rosetta, Egyptische en andersoortige hiërogliefen en allerlei schriften uit latere tijdperken.

Maar als de tijd de nalatenschap van alle menselijke beschavingen tussen haar tanden fijngemalen heeft, wat blijft er dan over van onze ideeënrijkdom? Wat vinden mensen, of buitenaardse wezens, over tienduizend jaar terug van onze hedendaagse beschaving?

De afgelopen decennia hebben we onze ideeën in beeld, geluid en geschrift vastgelegd op allerlei informatiedragers: papier, video- en geluidstape, floppydisk, cd, dvd, harde schijf, the cloud (nog meer harde schijven). De kwaliteit van de dragers gaat snel achteruit en de afspeelapparaten worden nu al schaars. Digitaliseren lost het probleem niet op, maakt het misschien nog erger: een paar bitjes die in de loop van de tijd verkeerd gaan staan – want dat doen ze – kunnen een hele informatiedrager onleesbaar maken.

Conservators zien maar één oplossing: alles printen op zuurvrij papier, best in streepjescode. En hopen dat die buitenaardsen een scanner hebben.

Doorslaggevende genetische bevinding: politiek DNA

Wetenschappers op zoek naar de taal van het leven hebben een verrassende ontdekking gedaan. De letters B,A en R zitten versleuteld in ons DNA. De wetenschappelijke goegemeente moet haar oordeel nog prijsgeven, maar de woordvoerder van de N-VA heeft al gezegd dat dit een antwoord geeft op een hele hoop vragen.

Kleurrijkste kameleon

Pierre Moscovici, nieuwe Europese commissaris voor Financiën, ex-minister van Economie onder François Hollande, die volgens Duitslands Bild de euro zo zacht gemaakt heeft als Franse brie, die in Frankrijk meer schuld wou maken om de economie te relanceren en de Europese Commissie ‘psychorigiditeit’ verweet, die heeft zich tot liberale Cameronist gekameleoniseerd, de Zweedse Belgen een uitbrander gegeven voor hun begroting. In naam van een Europese Commissie die zelf een stijgende schuld van nu al 200% van haar budget meedraagt.

Deugdelijkst materiaal: putwater

De nationale betoging van 6 november draaide uit op rellen, waarbij 120 agenten gewond raakten. Volgens een interne evaluatie van de Brusselse politie was het grootste probleem ‘niet hun attitude, wel hun uitrusting’. Er zat niet genoeg druk op de waterkanonnen, ze konden dokwerkers noch anarchisten ermee op de vlakte spuiten, en de watertanks waren al na minder dan vijf minuten leeg.

De Brusselse politie kan best te rade gaan bij hun Israëlische collega’s. Ook zij gebruiken het waterkanon, en wel regelmatig. Tsahal doet het echter niet met gewoon water, maar met ‘vuil water’, ook wel ‘putwater’ gedoopt. Volgens ervaringsdeskundigen doet de reuk ervan denken aan rot vlees, ouwe sokken en stront. Het doordrenkt huid en kleren en weerstaat meer dan een week aan alle wasbeurten. Het is samengesteld uit verschillende chemische stoffen (gist, sodiumbicarbonaat…), maar zou toch niet giftig zijn.

De werking ervan is vooral psychologisch: Palestijnen worden letterlijk omgeturnd tot walgelijke stinkerds. Putwater wordt daarom ook ingezet als collectieve bestraffing: het wordt niet alleen naar manifestanten gespoten, maar ook op hun huizen en tuinen. In 2012 heeft het leger in Hebron zelfs een begrafenisstoet besprenkeld met putwater, en moest de familie de kist eerst terug naar huis dragen voor reiniging.

Andere variant: het kleurwaterkanon. Zo stuurt het Israëlisch leger wel eens blauw water richting stenengooiers: smurf worden, dat is wat Palestijnen nog ontberen. Maar aan de spits staat natuurlijk het Amerikaanse leger: dat kan manifestanten te lijf gaan met plakschuim, of ze gaar stoven met een soort microgolfoven die pijnlijke elektromagnetische golven uitzendt.

Balans: niet-dodelijke wapens mogen dan wel soms dodelijk blijken, ze zijn nog altijd te verkiezen boven echte kogels. Alleen worden ze niet gebruikt in situaties waarin gewoonlijk tanks ingezet worden, maar enkel in situaties waarin politieagenten zich vroeger tot de matrak zouden beperkt hebben. Al bij al verminderen ze dus niet de dodelijkheid van rellenbestrijding, maar verhogen ze die. Meest onrechtvaardig blijft dat de technologie van manifestanten er niet op vooruitgaat: ze doen het nog altijd met stenen, of op z’n ergst met molotovcocktails, zoals in de vorige eeuw. Erger nog, er zijn steeds minder stenen en kasseien op straat.

Rampzaligste film: The Hobbit

Kerstperiode: families stromen weer filmzalen binnen, zeer vele voor het derde deel van The Hobbit: the Battle of the Five Armies. Regisseur Peter Jackson heeft zijn trilogie van Tolkiens kinderboek met 144 minuten verlengd tot 7,9 uren – de lengte van een normale werkdag.

Niet enkel de lengte riekt naar een record, ook de miljarden aan de kassa’s. Aardig kerstcadeautje voor productiefirma Warner Bros. en voor de geamuseerde kijkers. Een klassieke win-win-situatie, alleen gaat het geld in de ene richting, het plezier in de andere.

Want de meeste mensen betalen voor hun cinemabezoek. Heel weinigen krijgen het betaald. Zoals de twee verzekeringsagenten die voor hun werkgever (Allianz) Hobbit-kenners geworden zijn. Ze hebben alle drie Hobbits uitgezeten en de wereld nu kond gedaan van de enorme schade die aangericht is in Midden-Aarde: 670 miljoen euro. Eigenlijk niet veel in het licht van wat cinemagangers de Hobbit-trilogie waard achten. Bewijs temeer dat het hele leven fantasy is.

Beste huwelijk: Alma Clooney

Het huwelijk is voorbij, nu is het uitkijken naar Bedrijf Twee. Bijvoorbeeld een foto waarop ze aan de zijde van Gwyneth Paltrow een kabbala-tempel verlaat en daarbij een heel klein beetje bedenkelijk kijkt – was het huwelijk toch te veel voor de onafhankelijke advocate?

Nee, natuurlijk niet. Deze vrouw is geen simpele Hollywoodster maar een mensenrechtenadvocate: rechtsbijstand voor Juljia Timosjenko, appointed adviser tot Kofi Annan, the Joint Special Envoy of the United Nations and the Arab League on Syrian Crisis enCounsel to the Inquiry into the use of drones in counter-terrorism operations. Wat doet zo iemand na een huwelijk? Ze bekommert zich om belangrijke zaken, stupid! Bijvoorbeeld dat de Elgin Marbles, die de gelijknamige lord ooit uit de Akropolis meepakte, naar hun thuis weerkeren. Drie weken na haar huwelijk zag je AC met Griekse hoge ambtenaren spreken.

Hoe zal het verder gaan? Onze voorspelling: Clooney wordt gouverneur van Californië; Amal, inmiddels moeder van een tweeling, ontbreekt op de inauguratie, omdat ze als Counsel to the Special Envoy of the Lord of the Flies aan een vredesplan voor het Nabije Oosten werkt. In haar plaats leest Nobelprijs Toni Morrison een kort gedicht van Amal, getiteld Lost Marbles, dat aan de eerste, opwindende tijd van haar huwelijk herinnert, en George Clooney kondigt aan dat ze, ter gelegenheid van hun reis naar de uitreiking van de Vredesnobelprijs, in een korte blotevoetenceremonie aan het strand van een Italiaans meereilandje hun huwelijksgeloften zullen hernieuwen. Om daarmee tegelijk opmerkzaam te maken op de klimaatopwarming.

Meest aansprekend arbeidsperspectief: familiale invriezing

Bevries je eitjes, bevrijd je carrière. Sinds Californische prachtfirma’s (Apple, Facebook) hun knappe medewerksters aanbieden om hun kinderwens ten gunste van hun glanzende carrière op ijs te leggen, denk ik elke keer als ik naar de frigo ga: zou ik, als ik een jonge vrouw was, mijn eitjes laten invriezen? Welja.

Het is toch een beetje gek dat mensen in zo’n context het woord ‘onnatuurlijk’ bezigen. Wat is, asjeblieft, nog natuurlijk in ons leven? Gelukkig heel weinig. Als het natuurlijk moest gaan, zouden we allemaal rond de veertig sterven. Zo verging het onze voorouders, die een totaal natuurlijk leven geleid hebben, met biovoedsel en rijkelijke rauwkost, zonder sigaretten, klimaatvriendelijk en met veel beweging in de frisse lucht.

Wat gegarandeerd na het invriezen van eitjes komt: het invriezen van kant en klare kinderen. Niks utopisch. Er zijn nu al een hoop doodgewaanden ingevroren, die zich laten ontdooien zodra er een middel tegen hun ziekte is. En eerlijk gezegd: per slot van rekening is een volmaakte work-life balans pas dan voorhanden wanneer je ook afgewerkte kinderen kunt invriezen.

Je kind wordt ingevroren en voor zomervakanties, ouderschapsverlof of sabbatjaar weer ontdooid. Of ook voor een lang weekend. Je brengt quality time door met het kind, en dan gaat het tot kerstmis weer in de dekenkist. Het wordt ook niet ouder, het geniet zelf quality time zonder eind en blijft klein en zoet. De lievelingsknuffel gaat natuurlijk mee de koelkist in.

Tot het begin van de schoolplicht is dat geen probleem. Wanneer de oudste ouder de pensioenleeftijd bereikt, zal het kind zo’n zes jaar oud zijn en voor schoolbezoek voorgoed kunnen ontdooid worden. Bij het begin van de puberteit is wel een langere koelfase aan te raden. Wat ook geweldig zou zijn, is een snelknoeling voor het geval je het geblèr niet meer uithoudt of naar de cinema wil. Wanneer dan het geboortecijfer niet stijgt, weet ik het niet meer.

Noot: dit is geen cynisch toekomstperspectief, dit staat in een eerbiedwaardige literaire traditie. Jonathan Swift bijvoorbeeld, auteur van Gullivers Reizen, heeft ooit voorgesteld om kinderen op te eten. Kinderen waren er toen talloos in Ierland. Eerst deed iedereen verontwaardigd, een twitterstorm, maar na een tijdje vonden de mensen dat het toch iets heeft. Vandaag lukt dat niet meer: te veel vegetariërs. Maar een koelkast heeft iedereen wel.

Het ongelofelijkste van 2014

Het ongelofelijkste, dat ook Etienne Vermeersch zal geloven: de inkomens van de rijksten zijn tien keer hoger dan die van de armsten. Heel de wereld weet dat, en toch blijft een meerderheid van de mensen koppig arm! Meer nog, de armen worden dikker en dikker, terwijl ze zich de buikriem aansnoeren.

LEES OOK
Bert Moerman / 16-07-2021

Een vorm van vooruitgang

'Niets is ooit zo slecht dat het voor niets goed is.'
bert moerman
Nadia Nsayi / 30-06-2021

Spijt is niet genoeg

België moet samenwerken met Congolese leiders die hun land willen opbouwen.
de croo in congo
Anton Jäger / 04-06-2021

De Coningskwestie

Wat vertelt de online steun van duizenden Vlamingen over het Vlaanderen van vandaag en gisteren? 
BRUSSELS BOIS DE LA CAMBRE LA BOUM THREE