Straffe verhalen

Duchka Walraet
duchka
Duchka Walraet
duchka
Duchka Walraet.

Wanneer doordringt dat ze zich heeft laten oplichten ontsteekt Ilana in een homerische colère. Alleen verkeert Ilana gedurende de hele aflevering in een permanente toestand van hysterie - een toestand die een belangrijke bouwsteen van haar identiteit is - waardoor het moeilijk is om te achterhalen of ze werkelijk incidenteel kwaad is of slechts op rituele wijze haar frustratie afreageert omdat ze gewoon born this way is. Abbi van haar kant is ook niet opgezet, maar staat er ook maar bij en kijkt ernaar. De meiden trekken uiteindelijk hun parka’s aan en verlaten gibberend het appartement van de pinnige engerd. Girls just wanna have fun weerklinkt net niet op de achtergrond.

Geanticipeerde herinnering

Volgens het klassieke, moralistische verwachtingspatroon zouden Abbi en Ilana op dat moment tot inkeer moeten zijn gekomen. In een vlaag van luciditeit zouden ze moeten hebben beseft dat halfnaakt poetsen beneden hun waardigheid was en zich in een moment van loutering opnieuw moeten aangesloten hebben tot de dingen die er werkelijk toe doen voor twee keurige, joodse meisjes. (Ik kan even niet verzinnen wat die dan precies zouden moeten zijn, maar u weet wel wat ik bedoel). Het onthechtingproces gedecideerd ongedaan maken: dat hadden ze dan moeten doen.

Niets daarvan. Dit zijn postmoderne tijden van niets.

Want het incident wordt nog voor het plaats delict wordt verlaten gebrandmerkt als een straf verhaal, een gedenkwaardige anekdote. Ilana die het afspraakje van in den beginne alleen geregeld heeft kan men er zelfs van betichten dat ze het voorval moedwillig in scène heeft gezet, als een geanticipeerde herinnering.

Op de minder gunstige ontknoping, het accident de parcours, wordt achteraf op de trappen van een Brooklyns portiek met goedkope alcohol en puberaal gegiechel teruggeblikt. Men kan zich vragen in welke mate de actie werkelijk heeft plaats gevonden. Ze was al een herinnering voor ze was gebeurd.

Triple threat

Iedere hedendaagse verteller die zich respecteert bedient zich vroeg of laat van een niet-lineaire vertelstructuur als spielerei of uit gebrek aan inspiratie (of omdat het verhaal er ook werkelijk om vraagt). Maar tegenwoordig lijkt ook de beleving van een gebeurtenis zelf vaker een opgelegd niet-lineair stramien te volgen, waarbij acties als herinnering worden opgevat nog voor ze effectief hebben plaats gevonden. Waarbij men, al dan niet ondersteund door de nieuwe technologie, optreedt als nieuwerwetse triple threat:  acteur, regisseur en biograaf, en meer en meer acties als een memorabele out-of-body-experience beleefd worden, nog voor de tand des tijds er zich in kan vastbijten.

Nog zo'n nieuwerwetse acteur-regisseur-biograaf van de geanticipeerde herinnering is de Vlaamse fotografe Julie Scheurweghs die in Hotel Bloom momenteel een fotocollectie voorstelt, The Morning After. Scheurweghs heeft zichzelf maandenlang in beeld gebracht de ochtend na haar one-night-stands, gehuld in een kledingstuk van haar gelegenheidsvriendje. Het resultaat is een serie plaatjes van een moe meisje, met een lichtjes uitgezogen expressie tegen een klinisch witte achtergrond.

Gebeurtenissen worden als herinnering opgevat nog voor ze effectief hebben plaatsgevonden

Ze doet ongeveer hetzelfde met wonden op haar lichaam, carpetburns, blauwe plekken allerhande, die ze ook frenetiek op gevoelige plaat vastlegt en documenteert.

Een echte motivatie voor die documentatiezucht heeft Scheurweghs niet echt. Voor de reeks The Morning After vermeldt ze dat het initiatief Summer of Photography haar nu eenmaal gecontacteerd had voor een samenwerking. En van het ene kwam schijnbaar het andere.

Emotionele kreukvorming

Die techniek van de geanticipeerde herinnering heeft veel weg van een klassiek coping mechanisme waarbij men een emotionele ontkoppeling gaat invoeren om een traumatische ervaring te verwerken die te dicht op de huid zit. Of waarbij men de ontkoppeling preventief gaat toepassen om eventuele, emotionele kreukvorming te voorkomen.  Maar er is volgens mij meer aan de hand.

In het fragment uit Broad City dat ik net heb geschetst zijn beide meisjes letterlijk en figuurlijk in hun hemd gezet. Ze zijn emotioneel vernederd, maar ze reageren niet als vernederde wezens. Men zou kunnen opperen dat de meiden al dagelijks vernederd worden op de werkvloer. Abbi verdient de kost als schoonmaakster in een sportschool. Ilana wordt uitgeperst door een Grouponachtige start-up. Het verzadigingspunt van de vernedering is voor beide juffrouwen alreeds bereikt, de onverschilligheid in zicht. De dodelijke verveling lonkt.

En dat is het net. Abbi en Ilana zijn in de eerste plaats dodelijk verveeld, meer dan dat ze ooit vernederd of gehard zullen kunnen worden achteraf.

De grootste vernedering anno nu is namelijk niet dat een engerd zich aan je vergaapt terwijl je in je beha met een plumeau wappert. Of dat je de hele wereld inkijk geeft in je seksuele palmares. Neen, de grootste vernedering is verveeld zijn en er vervolgens niets aan doen. Poetsen in je ondergoed verbleekt ernaast. Meer nog, poetsen in je ondergoed kan als perfect antidotum fungeren tegen de dodelijke verveling. Er achteraf hartelijk om lachen, het fotograferen, des te meer.

Genieten van het leven doe je tegenwoordig niet langer door in te tekenen voor carpe diem als levensmotto. Dagen worden niet langer gegrepen tot de volgende weer begint. Herinneringen, daarentegen worden gevangen genomen, gegijzeld, gefotografeerd, naverteld, gereproduceerd, uitentreuren. De documentatiezucht fungeert als jammer verweer tegen de vergetelheid.

De beleving is dood, de herinnering springlevend, maar blak.

De grootste vernedering is vandaag verveeld zijn en er vervolgens niets aan doen

Als je naar de foto's van Scheurweghs kijkt is de conclusie echter onverbiddelijk. Al deze kleine daden van verzet tegen de verveling genereren enkel relazen over meer verveling; het tevergeefse puin van de verveling in postmoderne tijden van niets.

Straffe verhalen 

De moderne held is niet langer werfleider van de triomf van het goede. De moderne held is hij die nog de moeite doet om het echte kwaad van de wereld aan te klagen en om zich in te laten met de meest zinloze daad die er is: de bestrijding de verveling. Een bard die straffe verhalen uitspuwt, straffe beelden spuit en als geïntegreerde productie-eenheid (als acteur, regisseur en biograaf) de illusie in stand kan houden: dat hij zich niet verveelt.

Niks is nog vernederend voor dit soort moderne held, niets is nog privé, behalve de verveling en de vergetelheid nadien.

LEES OOK
Thierry Poutrincourt, Jaromir Hladik / 18-09-2014

Open brief aan Duchka Walraet

Beste Duchka, we hebben de laatste maanden met belangstelling je columns over het 'postmodernisme' gevolgd, en zien het als onze plicht om, nu de reeks afgesloten is, ongevraagd…
3800781301_1689f14969_z
Duchka Walraet / 11-08-2014

Het nobele, wilde zakje van polyethyleen

Columniste Duchka Walraet analyseert het postmodernisme door 'Lost in Translation', Erik Kessels, 'American Beauty' en Stockhausen met elkaar te combineren. Zowaar ontdekt ze in…
duchka
Duchka Walraet / 28-07-2014

Het waarlijk schone

Is het postmodernisme een onomkeerbare toestand? Een ontmaagding? Een ding staat vast: het postmodernisme woekert en slaat wonden. Duchka Walraet maakt gedurende zes weken een…
duchka