De terugrit enkele dagen later zou voorspoediger verlopen. Na een lang weekend waarin mijn vrouw hoorde hoe haar moeder mijn moeder toefezelde dat hun respectieve dochter en zoon arm zijn, een onbemiddeldheidsverklaring als het ware, viel ik in een halflege coupé op een ligstoel met beenruimte in een slaap der rechtvaardigen waaruit ik slechts zou ontwaken bij het buitenrijden van onze bestemming, de geboortestad van de oorlogsmisdadiger - die als derhalve niet aangesproken mag worden wegens in het kamp van de overwinnaar - Ferdinand Foch.
Bonnets Rouges
In volgende halte Lourdes versierden we een lift bij de enige auto die op dit onchristelijke uur, nog voor het bidden van de lauden, zich op de baan bevond. Het kostte de Bretoense bestuurder een tweetal minuten om de sociale strijd in zijn streek, de regio van Quimper, uit de doeken te doen. Hij vertelde hoe de Bonnets Rouges, een protestgroep tegen het groeiende overheidsbeslag en het gebrekkige antwoord op de economische crisis in de agro-industrie, sector die een derde van de Bretoenen tewerk stelt, elke vorm van geïnstitutionaliseerde inspraak had overvleugeld. "Wat ons rest, is solidariteit. Van mens tot mens."
Het linkse kamp hangt op haar hoogdag in de touwen. Het geloof in eigen kracht van de traditionele volkspartijen is tussen twee ronden achtergebleven in de crachoir.
Het verschil met de indrukken uit mijn vaderland had niet groter kunnen zijn. De verkiezingen staan er in het deurgat, klaar om met vuile voeten in te breken in de huiselijke sfeer. Van solidariteit geen sprake: de hand moet aan de ploeg. Het volk marcheert op de maat van de grondstroom en echoot leuzen voor een streng beleid. Het linkse kamp hangt op haar hoogdag in de touwen. Het geloof in eigen kracht van de traditionele volkspartijen is tussen twee ronden achtergebleven in de crachoir. De bit hangt lusteloos tussen de tanden die fluiten onder de moker van de tegenstander.
Eindbestemming
Arme Vlaming. Vandaag juicht hij de ontkoppeling toe van coupés, zoveel als mogelijk, liefst van al elk treinstel waarin hij zelf niet reist. Morgen zit hij in foetushouding, gekruld naar het keurslijf van een trein die hem ooit de dageraad in een betere wereld beloofde maar die niet meer bleek te zijn dan een beestenwagon naar het land dat hij reeds kende, zijn modderige tochtgat aan de Noordzee. Arme Vlaming. Moest hij een fractie van zijn zelfmedelijden omzetten in mededogen voor zijn naaste, hij zou de benen kunnen strekken tot ver voorbij de eindbestemming die het politieke veld hem meent op te leggen. In solidariteit. Van mens tot mens.
