De jonge mannen die de komende afleveringen de dood zullen vinden in de uitzichtloze strijd waar de Eerste Wereldoorlog gemakshalve toe wordt herleid, werden allemaal gedwongen mee te vechten. Daar zorgde de algemene mobilisatie voor die werd afgekondigd. Ze moesten allemaal meedoen. Zo een beslissing zou vandaag evengoed kunnen worden genomen, maar de algemene dienstplicht – ingevoerd, leert Wikipedia mij, op 30 augustus 1913 – werd in 1994 afgeschaft. Net als de meeste Westerse landen heeft België vandaag een vrijwilligersleger. Niemand wordt verplicht in het leger gestuurd.
Kan het mij wat
Ik zou het graag anders zien. Het oorlogswezen werd de afgelopen decennia weliswaar zodanig ingewikkeld dat men kan argumenteren dat enkel afgestudeerde juristen de internationale verdragen voldoende beheersen om grondoperaties uit te voeren, maar uiteindelijk gaat het over opoffering. Er zijn weinig redenen te verzinnen waarom de arbeidsmarkt zou moeten bepalen wie daartoe overgehaald wordt. De desperate onderklasse in de Verenigde Staten die een toekomst zoekt in het leger, en de al even wanhopige veteranen die later aan hun lot worden overgelaten, bewijzen dat. Nee, als een democratie zoals de VS of België beslist dat er gevochten moet worden in Irak of Afghanistan, moeten alle jonge mannen (en vrouwen) daarvoor in aanmerking komen. In Nederland heet dat de participatiesamenleving.
Het is één van de redeneringen die de Amerikaanse filosoof Michael Sandel in 2010 uitwerkte in ‘Rechtvaardigheid’. Burgerschap omvat in oorlogstijd meer dan stemrecht en belastingplicht. Ik kan er geen speld tussen krijgen. Alleen: mij raakt het amper. Niet omdat de kans op vuurgevechten vandaag haast afwezig is – het kan altijd weer – maar omdat ik simpelweg bijzonder slecht zie. Voor dienstplicht zal ik nooit worden opgeroepen. België moet wel helemaal de wanhoop nabij zijn vooraleer het mij het slagveld instuurt. Misschien was ik in de nadagen van de Eerste Wereldoorlog in de loopgraven beland, maar ik zou mijn handicap maar ietsjes hebben moeten overdrijven om weg te komen met een klusje in de keuken of het veldhospitaal.
Mogen mensen die in de provincie wonen meepraten over grootstedelijke problematiek? Zij hebben daar toch geen verstand van
En weet zo'n Obama veel
Maakt dat mijn mening over de aanwezigheidslijsten van het Belgische leger interessanter of net volkomen irrelevant? Ik hoef met geen enkele consequentie rekening te houden, dus ik kan met een heldere blik naar de werkelijkheid kijken. Maar als de kans bestond dat ik zelf het leger in zou moeten, zweeg ik op zijn minst over dit onderwerp. Zelfs in vredestijd overleef ik geen legerdienst. Of zorgt die afstand ervoor dat ik roekeloze beslissingen neem in de plaats van onbekenden? Natuurlijk moet niemand gedwongen worden om te vechten voor zijn vaderland – wat dat in de 21ste eeuw ook mag betekenen -, maar ik bespaar me de moeite die argumenten uit te denken.
Elk debat botst op die grenzen. Mogen mensen die in de provincie wonen meepraten over grootstedelijke problematiek? Zij hebben toch geen verstand van - nog een oorlogsgebied - Brussel. Hebben verpauperde jongeren uit Molenbeek per se een nuchterdere kijk op de problemen dan de Dansaert-Vlamingen? Wat heeft zo’n vrouw van de Verenigde Naties ook over Zwarte Piet te zeggen? Die Brusselse eurocraten weten al helemaal niet wat er in de rest van het continent leeft. En trouwens: weet zo’n Obama in zijn Witte Huis veel. Dan hoor ik liever een werkloze boer uit het Zuiden van het land aan het woord. Ik zou het niet kunnen zeggen.
