Nu hoor ik u tegenwerpen: het repartitiestelsel. De basisfilosofie van het wettelijk pensioen, waarbij de huidige actieve bevolking de pensioenen betaalt, is socialistisch. Dat is waar, en het is ook een erfenis van de socialistische strijd. De andere, in belang toenemende pensioenpijlers zijn gestoeld op kapitalisatie. In wezen is daar weinig herverdelend aan, ook niet als je het belastingtechnisch aantrekkelijk maakt.
Arm en rijk
Bovendien is het repartitiestelsel een stuk minder herverdelend dan het zou moeten zijn. Ten eerste zitten er een aantal kapitalisatiemechanismen in: de hoogte van het pensioen wordt berekend in functie van het aantal gewerkte jaren en het bedrag dat de werknemer zelf heeft bijgedragen. Hoe meer een werknemer verdiende en hoe langer hij dit deed, hoe hoger het pensioen.
Het getuigt van een gebrek aan moed dat men het repartitiestelsel nooit in al zijn consequenties heeft durven doorvoeren: zonder onderscheid naar verdienste
Ten tweede wordt een verschil gemaakt naargelang het statuut van de werknemer: overheidspersoneel krijgt meer dan werknemers uit de privésector of zelfstandigen. Het gaat daarbij niet zomaar om fracties. Het pensioen van een ambtenaar is gemiddeld het dubbele van dat in de privésector en drie maal dat van een zelfstandige. Een ambtenaar kan tot 6.000 euro pensioen trekken, zowat vier maal het modale inkomen van de Belgische werknemer.
Ten slotte herverdeelt het repartitiestelsel enkel tussen actieven en gepensioneerden. Wat het niet doet, is herverdelen tussen arm en rijk. Dat is een zeer vreemde vaststelling, na ruim twintig jaar socialistisch pensioenbeleid: het is perfect voorspelbaar wie als gepensioneerde in armoede zal belanden.
Zuivere repartitie
Hoewel er weinig ruimte is om armoede bij gepensioneerden te bestrijden – de pensioenen in België zijn bij de laagste in West-Europa – getuigt het van een gebrek aan moed dat men het repartitiestelsel nooit in al zijn consequenties heeft durven doorvoeren: zonder onderscheid naar verdienste. Dat is namelijk een zuivere repartitie tussen actieven en gepensioneerden: de actieven zorgen dat gepensioneerden een gegarandeerd inkomen hebben. Het inkomen uit de eerste pensioenpijler zou daarbij het modale inkomen niet mogen doen verbleken.
De toegeving die een socialistisch pensioenbeleid maakt, zit in de overige pijlers. Daar wordt het principe van kapitalisatie toegepast en kan de werknemer munt slaan uit eigen verdienste. Dat de eerste pijler echter de logica van kapitalisatie toepast, bestendigt de inkomenskloof die tijdens het actieve leven is ontstaan en is een van de redenen waarom één op vijf ouderen in Vlaanderen in armoede leeft en drie op tien ouderen de zorgfactuur niet kunnen betalen. Dat had onder een socialistisch pensioenbewind in een welvaartstaat nooit mogen gebeuren.
