Lachen met Tom Heremans

Peter Casteels
Peter Casteels - Column - Uitgelicht
Peter Casteels

Neen, dan ziet Tom Heremans er zelfs geschikter uit als onderwerp voor een column. Heremans kreeg een prijs voor vrouwonvriendelijkheid omdat hij in één van zijn cursiefjes denigrerende opmerkingen had gemaakt over Annemie Struyf en Lieve Blancquaert. Een stormpje was zijn deel, waarin vooral de energie opviel waarmee sommige omstanders Heremans verdedigden. “Wie Tom Heremans niet geestig vindt, is zielig. Ik wil boos zijn, maar ik ben triestig”, twitterde Bart Sturtewagen in een naar ik hoop moment van zinsverbijstering.

De andere hoofdredacteur van De Standaard, Karel Verhoeven, deed op zijn beurt een gênante poging tot ironie. “Laat dit een aansporing zijn voor al onze journalisten. Als we de prijs volgend jaar niet halen, dan hebben we gefaald”, sprak hij tijdens de prijsuitreiking waarover de site van De Standaard berichtte. Bizarre taferelen, maar hoofdredacteuren staan al enige tijd laag aangeschreven in de journalistiek. Des te opmerkelijker is het dat ook een ernstig man als Marc Reynebeau zijn column opofferde om Heremans te verdedigen. In De Standaard welteverstaan. De krant had het knap lastig met hun onbenullig prijsje.

Stelt niets voor

De Standaard had zelfs derden aangezocht om op de opiniepagina’s mee te discussiëren over Tom Heremans. Joost Vandecasteele was de eer te beurt gevallen om het nihilistische standpunt in het debatje te verwoorden. Bij elke incident waarvan een grap de aanleiding is, wordt deze riedel in wisselende formuleringen opgedist. Als het om te lachen is moet alles kunnen. Wie daar wat op tegen heeft, is een reactionair die terugverlangt naar de jaren vijftig. Het is een argument waarmee eender welke kritiek op eender welke grap kan worden weerlegd. Onlangs kwam Theo Maassen in Nederland in een gelijkaardig stormpje terecht nadat hij in ‘Met alle respect’ enkele discutabele opmerkingen over Geert Wilders had gemaakt. Ook hij had niet veel meer te zeggen dan dat het maar grappen waren. En dat hij graag taboes sloopte. Maar het betekende niets, hoor.

Als het om te lachen is moet alles kunnen. Wie daar wat op tegen heeft, is een reactionair die terugverlangt naar de jaren vijftig.

Het enthousiasme waarmee cabaretiers en andere humoristen een inhoudelijke discussie over hun werk ontwijken, blijft mij verbazen. Als Vandecasteele negatieve reacties op de columns van Heremans ongepermitteerd vindt, beargumenteert hij eigenlijk dat Heremans’ schrijfsels betekenisloos zijn. Net als zijn eigen werk, of alle andere kunst waarin ironie of satire als stijlfiguur wordt gebruikt. Iedereen die daar kritiek op heeft, of er zelfs maar iets over wil zeggen, weet niet waarmee hij bezig is. Het is maar humor, mensen. Het stelt niets voor. Ze roepen maar wat – niet op letten.

Bergafwaarts

In het geval van Heremans valt daar misschien iets voor te zeggen. De kwaliteit van zijn columns – wat mij betreft de essentie waar iedereen aan voorbij ging - is zodanig beroerd dat er weinig uit valt op te maken. Maar zijn verzameld werk is niet helemaal zonder betekenis. Het is niet alleen Heremans die niet kan ophouden over vermeende verschillen tussen mannen en vrouwen. Ook in programma’s als ‘De slimste mens’ of ‘De pappenheimers’ worden de meest platvloerse grappen over de geslachten triomfantelijk ingekopt. Met tot voor kort recordkijkcijfers als resultaat. Zelfs in het Toneelhuis (in de nieuwste van Guy Cassiers) weet een grap over vrouwen (dat wanneer ze zuidwaarts rijden ze denken dat het bergaf is) een bescheiden lachsalvo te genereren. Nu vraag ik u.

Een aanzienlijk deel van de hoogopgeleide middenklasse leeft in een achterlijke wereld waarin mannen en vrouwen nog steeds tegenover elkaar staan.

Erg leerzaam is dat. Een aanzienlijk deel van de hoogopgeleide middenklasse – het doelpubliek van De Standaard – leeft, blijkens Heremans’ werk en succes, in een achterlijke wereld waarin mannen en vrouwen nog steeds tegenover elkaar staan. Als dat niet zo zou zijn, zouden zijn grappen de herkenbaarheid missen die ze net geestig maken. Blijkbaar zijn veel mannen nog steeds niet in staat rimpelloos met vrouwen te communiceren. En vallen ze terug in tenenkrullend kneuterige clichés. Dat zegt wat over Vlaanderen, en gaat overigens ook dieper dan waar de Vrouwenraad Heremans voor gebruikte. Gelukkig hebben we het nihilisme van Joost Vandecasteele om ons er niets van aan te hoeven trekken. Die Heremans lult maar aan. Wie zich van hem en zijn schrijfsels wat aantrekt is pas achterlijk.

LEES OOK
Anton Jäger / 18-03-2021

Burgerparlementarisme

De Nederlandse verkiezingen bewijzen het een zoveelste keer: de linkse partijdemocratie in Europa lijkt ten dode opgeschreven. Een geloot burgerparlement biedt niet meteen een…
Senate_of_Belgium_hemicycle
Anton Jäger / 10-03-2021

De millennial als militant: klassenstrijd in de Amerikaanse middenklasse

Is er in de VS vandaag nog een revolutionaire rol weggelegd voor hoogopgeleide professionals, of zijn de vrije beroepen en gesalarieerde kenniswerkers intrinsiek onbetrouwbaar?
Ontwerp zonder titel-16
Thomas Falk / 01-03-2021

De mutatie van het fascisme (Deel II)

Het fascisme leeft voort in soms onherkenbare erfgenamen. Media spelen een rol in de verspreiding van hun extreme ideeën, die via internet sowieso al de lands- en partijgrenzen…
FLEMISH NATIONAL SINGING FEAST