Zaterdag in De Morgen, zondag in Het Nieuwsblad op zondag, vandaag overal en tussendoor doorlopend op televisie, radio en op de krantenwebsites. Er was afgelopen weekend echt geen ontsnappen aan het 'nieuws' over de peiling die de N-VA van Bart De Wever in Antwerpen met 38,1 procent bedenkt en tegenstander Patrick Janssens, aanvoerder van de stadslijst van Sp.a en Cd&v met 26,8 procent. Dat resulteerde in een resem artikels met koppen, gaande van 'feitelijk' zoals 'Janssens krijgt rake klappen volgens peiling' of 'Ruime voorsprong voor De Wever' tot 'speculatief' zoals 'Sterke campagne kan Janssens nog redden' of 'Coalitie De Wever-Janssens' alsmaar realistischer'.
603 en 600
We hebben het niet nageteld, maar het zou ons niet verbazen mocht het aantal artikels en berichten dat uiteindelijk verschenen is over de peiling het aantal Antwerpenaren (603) dat deelnam aan de bevraging benaderen. Dat toont vooral een ding aan: peilen loont. Het is eenvoudig, aangekocht 'nieuws' waar een veredelde copywriter over gaat en waarmee een krant of een groep media samen nieuws maken. Hoeveel het precies kost om een gereputeerd bureau 603 'representatieve Antwerpenaren' te laten bevragen, blijft een goed bewaard geheim, maar het moet minder zijn dan een weekend lang reclame kopen. Dat is het ultieme doel van de enquêtes: gratis reclame en marketing voor de opdrachtgevende titel(s). Zowat iedereen doet dat trouwens, niet alleen De Morgen VTM, RTL en Le Soir.
Vorige week was het nog de Gazet van Antwerpen die met een gelijkaardige peiling (600 Antwerpenaren) - al is de methodologie ongetwijfeld volledig verschillend- uitpakte en Janssens en De Wever op gelijke hoogte plaatste. Dat resulteerde in koppen die volledig haaks staan op de koppen die we het voorbije weekend zagen: 'Janssens en De Wever nek aan nek' of 'Thriller tot de finish'
Politieke betekenis
Even terugspoelen naar de peilingen die zes jaar geleden werden afgenomen in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen, toont hoe weinig betrouwbaar peilingen zijn en hoe het soms gewoon ridicuul is om over 'foutenmarges'. te praten. Ter achtergrond: bij die verkiezingen haalde de Sp.a in Antwerpen uiteindelijk 35, 3 procent, het Vlaams Belang 33,5 procent, het toenmalige kartel Cd&v-N-VA 11,2 procent, VLD-Vivant 9,7 procent en Groen 4,7 procent.
Volgens 'de peilingen' zes jaar geleden zou Philip Heylen (Cd&v) burgemeester van Antwerpen worden. Het VB zou met de grens van 40 procent flirten.
Net zoals dat vandaag het geval is, op ongeveer een maand voor die verkiezingen, konden we toen koppen lezen in de krant: 'Janssens (SP.A) verliest sjerp in Antwerpen'. Ook in die periode vernamen we dat Philip Heylen (Cd&v) virtueel burgemeester van Antwerpen was en dat het Vlaams Belang met de grens van 40 procent flirtte.
Een peiling van VRT en Gazet van Antwerpen kwam toen met de kop 'Janssens voor burgemeester' nog het dichtst in de buurt van de uiteindelijke uitslag: die peiling gaf sp.a toen 23.2 procent. Toch nog ruim 12 procent ernaast.
Zelfs het argument van de opiniepeilers -niet de cijfers, wel de 'tendens' is belangrijk- werd in 2006 volledig van tafel geblazen. De echte politieke betekenis van de verkiezingsuitslag in Antwerpen -het begin van het einde van het VB dat onttroond werd als grootste partij- werd door geen enkele peiling in een of andere 'tendens' voorspeld of zichtbaar gemaakt.
Dat peilingen onbetrouwbaar zijn wil evenwel niet zeggen dat ze ook politiek irrelevant zouden zijn, integendeel. In februari 2004 lag een peiling die N-VA virtueel onder de kiesdrempel plaatste aan de basis van het zogenaamde Valentijnsakkoord en de geboorte van het kartel Cd&v/N-VA. Die beslissing had ontegensprekelijk een grote impact op het Belgisch politiek bestel.
Ook de huidige peilingen zullen zonder twijfel mee het stemgedrag kleuren. De antwoorden van 603 Antwerpenaren bepaalden afgelopen weekend minstens evenveel tooggesprekken en zetten kiezers en politici aan tot allerhande electoraal-strategische overpeinzingen. Allemaal op basis van een methodologie die door wetenschappers met de grond gelijk wordt gemaakt. Misschien tijd om nog eens te onderzoeken van welke partij de kiezers de beste seks hebben. Groot zal het verschil niet zijn.
