Joke ziet het door de schau vliege

Peter Malaise
Schauvliege
Schauvliege

Minister Joke Schauvliege (CD&V) heeft een plan: alle houtkachels moeten op de schroothoop. De zo al veelgeplaagde gemeentebestuurders moeten bij windstil weer de gemeentelijke straten op en aankloppen bij elk huis waar ze de verdachte geur van verbrand hout ruiken. Doven die kachel, dat incivieke, ongezonde gedrag moet in de kiem gesmoord worden! Bovendien moet breed uitgesmeerd in de pers dat houtverbranders ons allemaal ziek maken. Een iet of wat beschaafd mens, dat is geweten, stookt namelijk met petroleum. Of met petroleumgas. Of met nucleaire stroom (die is veilig, Fukushima was écht een ongeluk).

Weg met de houtkachel

Politici moeten duidelijk scoren, en dus wordt alles wat neigt naar een probleem of wat van ver lijkt op een oplossing bij de lurven gevat, samen geplakt en in stelling gebracht. Evengoed schijnproblemen en schijnoplossingen. Want reken even mee: als 7 procent van het fijn stof afkomstig is van houtverbranding, dan is 93 procent NIET afkomstig van houtverbranding.

Moeten we daarom niet eens kijken naar waar die 93 procent vandaan komt? Het is zonder meer nuttig, noodzakelijk en zelfs verstandig om dáár de fijnstofzuiger eens overheen te halen.

Dat ligt moeilijk voor politici. Als je houtkachels afschaft (die 7 procent van het fijn stof veroorzaken), dan krijg je alleen een handvol producenten van wegwerpzakdoeken, hoestdranken en neussprays tegen. Quantité négligeable. Maar als je Graaf Industrie, Koning Auto of Keizer Petroleum dwarszit, dan krijg je meteen de hele zwik tegen: speculanten, banken, en in hun kielzog de concurrerende politici.

Wat is de kern van het fijnstofprobleem? Uiteraard is er niet één enkele bron die je na blootlegging in de kiem kunt smoren. Er zijn er vele: de huisbrand met aardolie en kolen, de dieselmotoren van personen- en vrachtwagens, generatoren en compressoren, in wezen alle huishoudelijke en industriële verbrandingsprocessen die op fossiele brandstoffen draaien. Fossiele gassen zoals lpg zijn wat fijn stof betreft een uitzondering, maar zijn in een ander bedje ziek (daar kom ik nog op terug).

Het voorstel van Schauvliege is zoals klagen over een lekkende kraan terwijl buiten de straten blank staan door een overstroming

Als je al die fossiele verbranders bij elkaar telt, dan kom je met gemak aan de 93 procent fijn stof die we missen als we de 7 procent van de houtkachels van het geheel aftrekken.

Nalatigheid

De overheid heeft het decennia lang nagelaten daarover te informeren en een serieuze knijper te zetten op het brandstofverbruik van transportmiddelen, productieprocessen en huisbrand. Ze heeft het ook nagelaten de introductie van niet-fossiele, duurzame energiebronnen te stimuleren. Of actoren die de introductie ervan stokken in de wielen steken, zoals Electrabel, een publieke draai om de oren te geven.

Nucleaire energie doet niet aan fijn stof, maar veroorzaakt radioactief afval dat we minstens 100.000 jaar moeten beveiligen. Hoe we dat gaan doen, weet niemand, ook minister Schauvliege niet, of Suez/EDF, of zijn slaafje Electrabel. En dan zwijgen we nog over ‘ongevallen’, zoals Fukushima, Tsjernobyl, Three Mile Island en Sellafield.

Praten over fijn stof heeft dan ook alleen zin binnen een menu van probleemoplossingen, met soep, voorgerecht én hoofdschotel, en niet alleen het dessert. Het voorstel van Schauvliege is zoals klagen over een lekkende kraan terwijl buiten de straten blank staan door een overstroming.

Oud CO2

doel
Ergens tussen 2040 en 2050 zullen we het met petroleum, steenkool, bruinkool, lpg, aardgas en uranium gehad hebben.

En zo zijn er wel meer tekortkomingen aan de benadering van Schauvliege. Het gaat niet alleen om wat we uit de schouw zien vliegen, maar ook om wat we er niet uit zien vliegen. Het onzichtbare, geurloze maar stikgiftige CO2 bijvoorbeeld. Ook de zelfverklaard 'zuivere' brandstoffen zoals aardgas en lpg ontsnappen daar niet aan. Ook hout niet.

Het CO2 dat hout bij verbranding genereert, is evenwel het CO2 dat dat hout heeft opgeslagen toen het groeide (planten leven van CO2). Als dat CO2 weer vrijkomt, dan is dat een nuloperatie: het was er al, het draait rondjes. De volgende generatie planten zal opnieuw CO2 opslaan.

Het CO2 van fossiele brandstoffen daarentegen lag diep begraven in fossiele resten (in het vakjargon noemt men dat een 'carbon dump'). Het was er tienduizenden of miljoenen jaren geleden al, afhankelijk van wie u gelooft inzake het ontstaan van de wereld. Het is dus oud CO2 van buiten de kringloop dat als 'nieuw' CO2 aan de al bestaande overmaat in de atmosfeer wordt toegevoegd.

Dan hebben we het nog niet gehad over de finale uitputting van fossiele brandstoffen. De schattingen lopen uiteen, je kunt er over blijven emmeren, maar ergens tussen 2040 en 2050 zullen we het met petroleum, steenkool, bruinkool, lpg, aardgas en uranium wel gehad hebben. Ja, ook met uranium. Niks Tsjernobyl en Fukushima meer, maar met hun rotzooi blijven onze nazaten nog vele duizenden jaren zitten.

Sluipende ontbossing

Pleit ik nu voor ongebreidelde houtstook? Geenszins, er zijn betere toepassingen te bedenken voor hout. Maar ook qua hout is de overheid zwaar nalatig geweest, en dat is ze nog altijd. Er is geen of veel te weinig herbebossing. Integendeel zelfs: door sluipende ontbossing zit het houtbestand in België op een catastrofaal dieptepunt en gaat het zelfs nog achteruit.

De overheid heeft het decennia lang nagelaten een serieuze knijper te zetten op het brandstofverbruik van transportmiddelen, productieprocessen en huisbrand

Als die ontbrekende bossen er waren, dan zouden die niet alleen timmer- en brandhout aanvoeren, maar ook CO2 vastleggen, fijn stof neutraliseren, de waterhuishouding balanceren, zaden en vruchten opbrengen, compost en vruchtbare grond produceren, biodiversiteit onderhouden en klimaatregelend werken.

Natuurlijk kunnen we Vlaanderen of België niet met houtkachels alleen verwarmen. Toch zijn er nogal wat plaatsen waar een moderne, houtgestookte verwarming perfect mogelijk is, die nog praktisch en zuinig is ook.

Tot het zover is, zijn maatregelen zoals Schauvliege voorstelt uitingen van een machiavellistische kleingeestigheid, van een kosmos splijtend onbegrip en van een oorverdovende dubbelzinnigheid. Ik wil er onmiddellijk voor tekenen om met 7 procent fijn stof te leven.

Als Schauvliege écht iets wil doen aan het fijn stof, dan moet ze alle actoren uit de brandstof-, verwarmings- en autosector bijeen roepen en hen duidelijk maken dat ze onmiddellijk hun uitstoot van fijn stof aan banden moeten leggen. Het écht lastige fijn stof, die 93 procent. En ze moet die arme gemeentelijke bestuurders ontlasten van de taak om in elke schouw te gaan kijken naar die onbeduidende 7 procent die er uit vliegt.

LEES OOK
Tom Cochez / 28-05-2021

De ontspoorde buitenbaan van Vlaams Belang

Het systematisch aanzetten tot haat, en de schizofrene omgang van Vlaams Belang met haar meest extreme vleugel leiden onvermijdelijk tot excessen.
694
Tom Cochez / 05-05-2021

Het cynisme van De Wever en de warmte van Let's Go Urban

De manier waarop het Antwerpse stadsbestuur, gedreven door politiek lijfbehoud, de medewerkers en jongeren van Let’s Go Urban dumpt, getuigt van een zelden gezien cynisme.
47688301_2313735098660198_5563608022858596352_n
Karl van den Broeck / 29-03-2021

De ongehoorde staking

De argumenten van de vakbonden voor de algemene staking vinden nauwelijks nog weerklank in de media. Nochtans zijn ze behoorlijk solide.
202103_loonkrant_widget