De verlaging van de belasting op de winsten van de bedrijven is één van de trofeeën die de regering Michel presenteert. Kmo's – die al genoten van een lagere aanslagvoet – gaan naar 20%; grote bedrijven dalen van 33,99% naar 29% en in 2020 naar 25%.
Maar waarom eigenlijk?
In zijn toespraak zegt premier Charles Michel enkel: "We gaan voor rechtvaardigheid binnen de hervorming van de vennootschapsbelasting. Dat is ook een belangrijk signaal in verband met de aantrekkelijkheid van ons land."
Nieuwe jobs?
Gaat de verlaging jobs opleveren? Dat zegt Michel niet en het staat ook niet in de officiële tekst. Nochtans wordt jobcreatie op vele andere plaatsen vermeld in het Zomerakkoord.
Echter een ander verhaal in de media: journalisten en opiniemakers linken ondubbelzinnig jobcreatie aan de verlaging van de vennootschapsbelasting.
In De Morgen luidt het als volgt:
Het grote doel van de verlaging van vennootschapsbelasting is duidelijk: blijven inzetten op jobs-jobs-jobs en de Belgische ondernemers concurrentieel houden met het buitenland. Want België was al lang één van de landen met de hoogste belastingsdruk… en zonder deze maatregelen zou de kloof nog groter geworden zijn. In de VS en Groot-Brittanië daalt deze belasting al naar 15%. In Frankrijk naar 25% en in Nederland naar 20%.
En De Morgen-oofdredacteur An Goovaerts in haar editoriaal van 27 juli:
In haar zomerakkoord gaat de regering ervan uit dat de bedrijfsleiders minder belastingen zullen omzetten in meer jobs. Jobs, jobs, jobs, daar is het de regering om te doen. Met dat doel voor ogen gaat de vennootschapsbelasting omlaag.
Journalisten zoeken dus voor deze regeringsmaatregel méér argumenten dan de ministers zelf. Even tussen haakjes: het cijfer van 15% over de belasting in de VS is een fantasie van Trump: in feite bedraagt de corporate tax er nog steeds 39%.
En in de Verenigde Staten
Op de dag dat onze media hierover berichten, schrijft Joseph Stiglitz, Nobelprijs economie net over de verlaging van die corporate tax.
De president denkt dat lagere belastingen en deregulering de problemen van de VS zullen oplossen. Dat zal niet werken, omdat het nooit gewerkt heeft (...) venootschappen ('corporations') zitten op triljoenen cash, terwijl gewone Amerikanen afzien. Dan de gemiddelde vennootschapsbelasting verlagen, zou onredelijk ('unconscionable') zijn
Minder belasting = meer cash
Wanneer grote bedrijven minder belasting moeten betalen op hun winsten, stijgt de hoeveelheid cash die ze op hun rekening hebben staan. Dat bleek uit een Canadese studie die de effecten opspoorde van meerdere achtereenvolgende verlagingen van de corporate income tax. De bedrijven investeerden het geld niet in groei van hun productie. De werkgelegenheid steeg nauwelijks: ze daalde zelfs in de 60 grootste bedrijven, en voor de hele private sector was de stijging lager dan in de periode van hoge belasting.
Een Amerikaanse studie over 60 landen van 1999-2009 kwam tot vergelijkbare conclusies: een lagere belasting is negatief gecorreleerd met het BNP en dit ofschoon buitenlandse investeringen toenemen. Het inkomen per hoofd verandert niet.
Aanwerven?
Zou de verlaging van de vennootschapsbelasting nieuwe jobs opleveren?
“Dit gaat de bedrijven meer zuurstof geven, daarover zijn alle experts het eens”, klinkt het in De Morgen. Een mooie metafoor, zou Pablo Neruda zeggen aan il postino. Maar bedrijven werven enkel aan indien stijgende verkoop en bestellingen de maximale productiecapaciteit te boven gaan. Zoniet, waarom zouden ze bijkomend personeel betalen?
Nergens lezen we een schatting van het aantal nieuwe jobs, niet in het Zomerakkoord, niet bij de werkgevers
Met de vennootschapsbelasting heeft dat dus niets te maken. Toen de regering in 2014 de loonlasten verminderde, weigerden de werkgevers een garantie te geven dat er arbeidsplaatsen zouden bijkomen.
Wel doet de lagere belasting de nettowinst stijgen, dat is wiskunde van de lagere school. Het bedrijf kan daarmee de dividenden verhogen, maar vaak koopt het eigen aandelen in waardoor hun koers stijgt. En nog grotere bedragen gaan naar overnames die vervolgens toelaten in het personeelsbestand te schrappen.
Nergens lezen we een schatting van het aantal bijkomende arbeidsplaatsen, noch in de officiële tekst van het Zomerakkoord, noch bij de werkgevers.
Minister Alexander De Croo vindt het een goede zaak dat de bedrijven minder belastingen zullen betalen. Ook de werkgeversorganisaties Voka, VBO, Unizo, Agoria en NSZ juichen de hervorming van de vennootschapsbelasting toe.
Dààr is het deze regering blijkbaar om te doen.
Daarentegen becritizeren de fiscalisten van KPMG, PWC, Jones Day en de Amerikaanse Kamer van Koophandel de nieuwe aanslagvoeten: ze zijn nog te hoog, en de gunstiger behandeling van kmo's wijzen ze af.
Hoeveel?
Hoeveel miljard in het totaal vertegenwoordigt de verlaging van de aanslagvoet?
Dus ook: hoeveel verliest de overheid aan middelen, en krijgen de bedrijven er bij?
Nu wordt het curieus, en ingewikkeld.
In de regeringstekst staat dat de hervorming budgetneutraal is. De tegemoetkomingen aan de bedrijven moeten dus geneutraliseerd worden door andere inkomsten. De Standaard zegt dat het om 5 miljard zou gaan. “Dat cijfer circuleert” maar wordt nog niet bevestigd door Michel.
Bijkomende inkomsten wil de regering halen uit (onder meer) volgende maatregelen, die echter verschillen naargelang men De Morgen of De Standaard leest:
- Een versnelde invoering van de Europese richtlijn tegen ontwijking langs belastingsparadijzen door multinationals: geschatte opbrengst 1,2 miljard (De Morgen). (NB: zo vernemen we het bestaan van deze richtlijn! Ze is verplicht van toepassing in alle Europese lidstaten vanaf 1 januari 2019.
- Een minimum aanslagvoet van 7,5% op winsten boven (DS)/onder (DM) 1 miljoen euro. Dat de regering heeft berekend dat zulks geld moet binnenbrengen impliceert dat een aantal bedrijven nu minder dan 7,5% betalen. Dat wisten activisten al dankzij de cijferstudies van Marco Vanhees en uit meerdere ‘leaks’, o.m. over de rulings, dit zijn de voorafgaande afspraken tussen belastingsambtenaren en bedrijven. Margrethe Vestager van de Europese Commissie had België twee jaar geleden al opgedragen 700 miljoen euro te innen van enkele bedrijven die (oneerlijke) voordelen kregen door deze rulings.
- Een minimumtarief van 10% “zoals in Duitsland”, die 640 miljoen zou binnenbrengen (DM).
- Een verminderde aftrek van de notionele intrest. Ook dat systeem kreeg kritiek van de Europese Commissie. Nu doet het de overheid zowat 1,5 miljard euro inkomsten verliezen. Bevoordeligde bedrijven zijn Bayer Antwerpen, BASF, Danone, ExxonMobile Belgium Finance, GSK, IKEA, Janssen Pharmaceutica… (zie lijst van Marco Vanhees uit 2013).
- Strikter toepassen van de (bestaande) meerwaardebelasting op verkoop van aandelen door bedrijven (Wist u dat? Vooral dat ze niet strikt werd toegepast...). Opbrengst: 400 miljoen euro.
Dit alles opgeteld geraakt natuurlijk nog niet aan de 5 miljard vermeld in DS.
Een aantal bedrijven die nu genieten van lage belastingen, zullen méér moeten betalen
Maar samengevat: een aantal bedrijven die nu genieten van lage belastingen, zullen méér moeten betalen; en dat zal toelaten de aanslagvoeten te verlagen die nu betaald worden door “brave” bedrijven die wèl 33,99% betalen op hun gehele winst. Het is dus een verschuiving van belasting tussen bedrijven.
De aandeelhouders van deze laatste groep zullen er dus van profiteren. Zo kon men lezen dat bpost en Proximus voordeel zullen halen uit de geplande hervorming – goed ook voor de overheid die mede-aandeelhouder is. Daarentegen zullen ABInbev, Arcelor, CMB, GBL (familie Albert Frère ), Publigaz, SOFINA, Solvay, UCB, Umicore… méér moeten betalen dan hun huidige aanslag die dicht bij nul ligt (zie de lijst uit 2013 van Marco Vanhees; vandaag kan de toestand gewijzigd zijn).
Pierre Moscovici
Dankzij de bindende Europese richtlijn voorziet de Belgische overheid dus over 1,2 miljard euro nieuwe inkomsten te zullen beschikken, ten koste van multinationals die nu bijna geen belastingen betalen. Een verwezenlijking van de Europese Commissaris bevoegd voor fiscaliteit, Pierre Moscovici, die langzaam maar zeker de belastingontwijking door bedrijven aangepakt heeft.
Moscovici is een Fransman van de Parti Socialiste die door president Hollande naar de Commissie werd gestuurd. Zijn visie in 2015 kan je in deze tekst lezen.
Zal dit in de geschiedenisboeken staan als een verdienste van het ééngemaakte Europa? Of zal Moscovici worden vervloekt en verder doodgezwegen?
