In een gesloten Facebookgroep schuwen politiemensen en gepensioneerd politiepersoneel racistisch taalgebruik niet. In een aantal commentaren wordt bovendien geweld verheerlijkt en enkele keren wordt opgeroepen tot actie. Dat blijkt uit een analyse van de commentaren onder berichten die tijdens de maand augustus gepost werden in de Facebookgroep “Thin Blue Line Belgium”.
Dit artikel zou iedereen in 2020 gelezen moeten hebben, volgens Tom Cochez
De politie stond het voorbije jaar meermaals in het oog van de storm. Na het overlijden van George Floyd zag de Black Lives Matter-beweging in de Verenigde Staten haar aanhang groeien. Maar ook in eigen land werd excessief politiegeweld een thema. Misbruik van het geweldsmonopolie is nefast voor een democratie. Af en toe uit zich dat in zware incidenten die de media halen, maar veel vaker gaat het om kleinere pesterijen, soms gestuurd door racisme. Het werk op het terrein zorgt voor begrijpbare frustraties en ook agenten zelf krijgen af te rekenen met geweld. Maar hoe onaanvaardbaar ook, het kan machtsmisbruik en racisme nooit legitimeren.
Afgelopen zomer doorploegde Steven Vanden Bussche een gesloten Facebookgroep voor politiemensen. Meermaals zagen we hem groen wegtrekken bij het lezen van racistisch taalgebruik, de verheerlijking van geweld en de oproepen tot actie. Kort na publicatie van het artikel opende het parket een onderzoek.
Tom Cochez is journalist en mede-oprichter van Apache.
Afmaken. De enige remedie. Ongedierte. Verdelgen is de boodschap. Zo reageren (gepensioneerde) politiemensen op berichten over moeilijkheden tussen de politie en jongeren met een migratieachtergrond.
‘Tuig’, ‘kansenparel’, ‘gespuis’, ‘uitschot’, ‘ongedierte’, ‘ratten’, ‘addergebroed’, ‘dit soort’, ‘die wezens’. Dit vocabularium komt uit reacties op posts in diezelfde groep waar ruim 6.700 politiemensen lid van zijn. In de Facebookgroep “Thin Blue Line Belgium” werden in augustus vooral berichten gedeeld en becommentarieerd over rellen en arrestaties in binnen- en buitenland.
De privé-groep is strikt voorbehouden voor leden van de geïntegreerde politie. Zowel actieve politiemensen als gepensioneerden zijn welkom, weliswaar enkel met hun privé-account. Lid worden kan niet automatisch. Wie deel wil uitmaken van de groep moet bewijzen dat die lid is of was van de politie. Er wordt tot slot opgeroepen om leden te melden die om één of andere reden ‘de firma’ verlieten of moesten verlaten. De beheerder wil ‘niets liever’ dan een ‘zuivere’ groep met enkel collega’s.
De privé-groep is strikt voorbehouden voor leden van de geïntegreerde politie
De meeste berichten die in de groep geplaatst worden, zijn afkomstig van de openbare omroep of commerciële nieuwssites, maar er worden ook posts gedeeld van extreemrechtse groepen zoals ‘Pegida Nederland’ of ‘Nederland is van ons’.
Racisme
De posts op de Facebookpagina worden doorgaans druk becommentarieerd of er ontspinnen zich discussies onder de leden. Het blijft in een deel van de commentaren duidelijk niet bij kwetsend, schokkend of verontrustend taalgebruik. In een aantal gevallen worden jongeren met migratieachtergrond duidelijk en herhaaldelijk ontmenselijkt, door hen bijvoorbeeld als ‘addergebroed’, ‘ratten’ of ‘ongedierte’ te beschrijven. Het is net door die stap te zetten, dat er geflirt wordt met de grenzen van het strafbare.
Het blijft niet beperkt tot het gebruik van racistische scheldwoorden in commentaren.
In een aantal gevallen wordt het geweld verheerlijkt of aangemoedigd
Maar het blijft ook niet bij het gebruik van racistische scheldwoorden in commentaren.
In een aantal gevallen wordt het geweld verheerlijkt of aangemoedigd. Er worden ook arrestatietips uitgewisseld die niet in de boekjes voorkomen.
Een bloemlezing op basis van een aantal incidenten uit de maand augustus:
In het weekend van 8 augustus verschijnen mediaberichten over onrust in Knokke-Heist. Onder een filmpje van een gebruiker laat een oudgediende in zijn trukendoos kijken:
Datzelfde weekend was er ook een vechtpartij op het strand van Blankenberge, waarbij de menigte zich tegen de politie keerde. Van bij de eerste berichten wordt vooral solidariteit uitgedrukt met collega’s, maar in de navolgende berichten gaat het hard in het omschrijven van jongeren in de commentaren. Enkele voorbeelden:
Collega’s in Blankenberge kregen ook concrete tips om de problemen aan te pakken, waaronder:
Een bericht over de aanhouding van een dader krijgt onderstaande commentaar:
Het terugdrijven in zee komt ook voor in een commentaar onder een bericht van Pegida Nederland over een incident in de Dom van Milaan. Op het strand van Sint-Anneke (Antwerpen-Linkeroever) zijn er op 11 augustus onrusten. De oplossingen liggen ook daar voor de hand: ’t Scheld indrijven, het recht in eigen handen nemen, klinkt het.
Keelgreep
Gebruikers van de Facebookgroep krijgen het duidelijk op hun heupen van een bericht over een jongere die zich op de regionale zender TV OOST bekloeg over politiegeweld op een recreatiedomein in Sint-Niklaas. “Niet hard genoeg” of “Nog veel harder optreden tegen gespuis”, klinkt het bij leden.
De gebruikte ‘keelgreep’ wordt ook goedgekeurd. “Die trut had van mij ook al lang tegen de grond gelegen”, klinkt het over een omstaander die reageerde. “Zo moet er opgetreden worden.” Gelijkaardige reacties zijn er ook te lezen bij een filmpje over een fouille in Brussel: “Ik had hem al lang een lap gegeven”.
Stoere praat of niet, dit komt uit het klavier van mensen die in de maatschappij beschikken over het monopolie op geweld. Er wordt nog meer opgeroepen om geweld te gebruiken, niet alleen met de vuisten. Wanneer half augustus één van de relschoppers in Blankenberge de politie in Brussel uitdaagt en omstaanders zijn arrestatie verhinderen, is volgende commentaar te lezen:
Uit de Facebookgroep ‘Nederland is van ons’ wordt op 15 augustus een bericht gedeeld van Braziliaanse agenten met wapens “laten zien hoe je met tuig om moet gaan”. Er ontspint zich een gesprek over kunnen versus mogen en wat vroeger mogelijk was. “Maar de politiek durft niet”, klinkt het besluit.
Op 19 augustus waren er rellen op de Champs-Elysées in Parijs na de overwinning van Paris-Saint-Germain. Gebruikers schuwen racistische bewoordingen niet. Oproepen tot geweld evenmin.
Diezelfde dag valt het volgende te lezen onder een post gedeeld uit de Facebookgroep “Vrijheid & Recht”. Die ging over moeilijkheden in Oostende.
Het racisme en het opruiende taalgebruik uit sommige commentaren staat eind augustus in schril contrast met het gros van de reacties rond het overlijden van Slovaakse man Joseph Chovanec in Charleroi. De Hitlergroet wordt dan wel afgekeurd, maar over de interventie zelf wordt opgeroepen tot terughoudendheid, tot het gerechtelijk onderzoek is afgerond. Er klinken ook vaak vergoeilijkende woorden. Sommigen menen dat de beelden gelekt zijn “om de politie in diskrediet te brengen”. Media die over die zaak berichten bezondigden zich dan ook aan “tabloidjournalistiek” of verspreiden “bagger”.
Geen zelfregulering
Een analyse van honderden reacties leert dat er door de medegebruikers amper gereageerd wordt op racistisch taalgebruik en de oproepen tot geweld. Integendeel, gebruikers durven wel eens in te stemmen door het gebruik van emoticons. Ook de moderator van de pagina lijkt geen actieve rol te spelen.
Screenshot Facebookgroep Thin Blue Line Belgium
Er is in de groep gebruikers amper een afkeurende reactie te lezen op (ex-) politiemensen die over de schreef gaan.
Wanneer een lid een bericht post over een foto van poserend politiepersoneel voor in beslag genomen dekens en slaapzakken van transmigranten in Zeebrugge, krijgt die zelfs de wind van voren.
De man had het ‘aangedurfd’ om zijn collega’s te waarschuwen voor de reacties die dergelijk fotomateriaal opleveren. Ook hier klinkt vooral onbegrip over de perceptie van dergelijke beelden voor het hele politie-apparaat.
Op een artikel over etnisch profileren, naar aanleiding van een verontwaardigde reactie op een mogelijke geval van etnisch profileren in de Gentse Blaarmeersen, krijgt waarnemend burgemeester Elke Decruynaere (Groen) het hard te verduren. Het is een van de weinige keren dat medegebruikers ingrijpen. “Linkse hippies en rechtse rakkers ! Stop met dat gezeik over links of rechts… Politie wordt gedacht niet aan politiek te doen”, klinkt het.
Bezorgd
De vrijheid van meningsuiting houdt in ons land in dat schokkende, kwetsende of verontrustende uitspraken gedaan kunnen worden. Het aanzetten tot discriminatie of het oproepen tot geweld, stuit wel op strafbare grenzen. Raciale misdrijven zijn gecorrectionaliseerd en daarover hebben rechtbanken al uitspraken gedaan. Belangrijk is evenwel de context waarbinnen die uitspraken gedaan worden.
UNIA, de onafhankelijke openbare instelling die discriminatie bestrijdt en gelijke kansen bevordert, focust in haar onderzoeken op herhaling in de publieke sfeer. Een besloten Facebookgroep is overigens ook publiek. UNIA kijkt in onderzoeken naar Facebookgroepen vooral naar herhaling van gebruikers en ook naar de rol van paginabeheerders. Plaatsen zij bijvoorbeeld doelbewust posts die racistische of discriminerende reacties uitlokken en reageren ze wanneer leden een mistap begaan?
Een inhoudelijke beoordeling van de uitspraken die verschenen op “Thin Blue Line Belgium” kan UNIA niet doen, aangezien het de Facebookpagina niet zelf onderzocht.
“Racisme staat hoog op de maatschappelijke agenda, politiegeweld en eventueel racistisch politiegeweld ook”, reageert UNIA-directeur Els Keytsman. “In die zin maakt het ons bezorgd dat politiemensen op die manier uitlatingen doen op sociale media, net omdat het aantoont hoe men kijkt naar mensen uit bepaalde bevolkingsgroepen.”
Professor Antoinette Verhage (Institute for International Research on Criminal Policy ICRP/UGent) merkt op dat, los van het feit dat het uiten van discriminerende taal niet is toegestaan, artikel 132 van de Wet op de Geïntegreerde Politie meldt dat politiemensen de waardigheid van het ambt niet in het gedrang mogen brengen, ook niet buiten de uitoefening van het ambt. Dat staat overigens ook nog eens vermeld in artikel 14 van de Deontologische Code.
- Lees uitgebreide reacties op: “Aan het werk of niet, politie moet dergelijk gedrag vermijden”
Uit heel wat reacties blijkt duidelijk dat er bij politiemensen (die reageren op de facebookposts) flink wat frustraties leven over de manier van werken op sommige plaatsen, zoals in de hoofdstad. Er is ook flink wat ongenoegen over de werking van Justitie. Het vervolgingsbeleid van het parket, bijvoorbeeld rond geweld tegen de politie, maar ook de werking van rechtbanken, bijvoorbeeld over het aanhoudingsbeleid of de bestraffing van veelplegers, wordt vaak door de mangel gehaald.
De posts tonen ook geregeld dat veel agenten het geloof in het huidige politiek bestel verloren hebben. In een aantal gevallen wordt een openlijke voorkeur voor extreemrechts geuit. Verschillende aangehaalde sloganeske reacties zouden perfect uit extreemrechtse pamfletten geplukt kunnen worden.
Vooral ‘links’ moet het ontgelden. Het zijn de ‘sossen’ die de bonen moeten vreten, maar ook de ‘bakfietsers’ van Groen.
De ‘linkse’ media heeft het overigens ook verkorven voor een groot deel van het politiepersoneel dat actief is op die Facebookpagina.
De drie beheerders van de groep werden gecontacteerd, maar reageerden (voorlopig) niet.
Uitgelichte afbeelding Foto (Belga (c) Olivier Gouallec)
Update: de Facebookgroep werd niet verwijderd na publicatie van dit artikel maar verborgen voor zoekresultaten en andere plekken op Facebook.
Steven Vanden Bussche studeerde geschiedenis aan de UGent en mag ook lesgeven aan het secundair onderwijs. Sinds 2005 werkt Steven als journalist. Eerst als regiocorrespondent voor Het Laatste Nieuws en de VRT, daarna zeven jaar voor het persagentschap Belga. Sinds augustus 2017 schrijft Steven voltijds voor Apache.
Word jij lid van Apache? Lees direct verder en steun onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. Nu al vanaf 6,25 euro per maand.
Ja, ik word lid
op de groepen reageren is niet aangewezen: werkt contraproductief. ik zat – als gepensioneerd agent – op zo’n groep van de Antwerpse politie, en werd eruit gegooid (en door veel ex-collega’s ontvriend of zelfs geblokkeerd – toen ik enige tegenwind gaf (wat ik overigens irl ook al deed tijdens mijn diensttijd).
Het is een fenomeen dat veelvuldig voorkomt in de maatschappij namelijk : “Mensen worden wat ze bestrijden ” . !
De politiemacht is binnen ons democratisch bestel door de overheid gemachtigd om geweld te gebruiken indien nodig. Dat houdt sowieso in dat het gebruik van geweld minimaal is en op geen moment mag ingaan tegen de rechten van elke burger.
Dat is de theorie. In de praktijk worden politiemensen, weliswaar getraind op dat vlak, soms geconfronteerd met situaties waarin hun eigen individuele veiligheid bedreigd is. In zo’n situatie lijkt het mij uiterst moeilijk om geweld als officieel functionaris en individueel geweld van elkaar te scheiden. En nog moeilijker om de rijen niet te sluiten en in te gaan tegen excessen in de eigen gelederen. Mijn punt: sommige van de reacties hierboven zijn grof, extreem enzovoort, maar ze zijn vooral onprofessioneel. Misschien moeten mensen op de vingers worden getikt, maar ze moeten vooral meer inzicht krijgen in hun situatie en hun rol en beter worden ondersteund op het werkterrein, waar zij als eersten worden geconfronteerd met raciale problemen, cultuurverschillen enzovoort. En daarvoor moet je niet bij henzelf terecht, maar bij hun chefs en bij de overheid.
Er heerst blijkbaar wat ongenoegen bij een deel van onze (ex-)politiemensen. Dat zal voor velen een verrassing zijn, niet in het minst voor onze politici.
Kwam enkele jaren geleden een gedreven parlementaire onderzoekscommissie, ingesteld als gevolg aan de aanslagen van 22 maart 2016, niet UNANIEM tot het besluit dat een politiehervorming niet nodig was, maar dat de organisatie wat ” verzand ” was, dixit de commissievoorzitter Patrick Dewael?
Dit artikel is één voorbeeld van hun struisvogelpolitiek, dier waarvan geweten is dat het ook zijn ” kop ” in het (dat?) zand steekt.
En ja, toen werden ook politietoplui geïnterpelleerd, maar ondertussen is uitgekomen dat de hoogste politiehiërarchie niet altijd op de hoogte blijkt te zijn van wat er bij hun ondergeschikten leeft.
Ik heb gedurende 40 jaar op de dienst anatome pathologie gewerkt. Bijna 20 jaar geleden werd de dienst forensische pathologie onder die paraplu gestoken. Na enige tijd werd mij gevraagd ook voor hen te werken. Ik heb toen zeer beslist geweigerd omdat ik ziek werd van de racistische en seksistische praat van de mensen die daar de job uitvoeren. En dat zijn daar allemaal mensen met een “goede” opleiding die weigeren te begrijpen dat kansarmoede criminaliteit uitlokt. Hoog IQ, laag EQ, want op dat laatste wordt nauwelijks geselecteerd. De weinige die dit wel doorhebben gaan weg of houden de “kop in kas”om te overleven. Gewoon om te kotsen.
Op de 6700 leden, hoeveel plaatsen er probleem reacties?
te veel
Jaar 1808, (utopisch) socialist Fourier: “… in een gegeven maatschappij [is] de graad van emancipatie van de vrouw de natuurlijke maatstaf voor de algemene emancipatie.”
Politie 2020: “… in een gegeven maatschappij is de (on)behandeling van mensen de natuurlijke maatstaf voor de algemene emancipatie.”
212 jaar sinds Fourier. Politici aller landen, mag het wat sneller en beschaafder gaan?
Veel van de bewoordingen die ik hier zie in de screen shots zijn exact deze die je ook kan lezen op de facebookpagina van Dries Vanlangenhove of van extreem rechtse groepen op facebook als Vlaams Front; wacht maar op 2024, Ons land ….
Het is duidelijk dat het echte probleem de schrikbarende groei van extreem rechts en het echt walgelijk opruiende taalgebruik van DVL. En om het nog erger te maken is er de ronduit lakse houding van facebook wanneer je openlijk haatdragende of racistische posts rapporteerd. Dan krijg je meestal doodleuk de mededeling dat het niet tegen de community standards in gaat.
Brusselse hangjongeren bekogelen brandweer met molotovcocktail, de dag voordien vier politievoertuigen bekogeld… lees ik juist in de krant. Bijna dagelijkse kost. Hoe moeten we deze jongeren in de toekomst noemen om niemand voor het hoofd te stoten ? Zoveel vreemde namen in onze politiek, werkzaam op TV, advokaten, dokters, geslaagde zakenlui enz.. Ik denk niet dat zij allen rijkeluis kinderen waren en hebben toch hun weg gemaakt in onze maatschappij. De grootste slachtoffers van sommigen hun wangedrag zijn deze jongeren met een vreemde naam welke het wel goed menen met onze maatschappij. En gelukkig zijn zij nog altijd in de meerderheid.
Ik heb een loopbaan bij de rijkswacht-politie achter de rug (straatdienst) en een zoon welke brandweerman ambulancier is. Prachtige jobs maar toch met dikwijls frustraties en een gevoel van onmacht. Niet allen bij tussenkomsten met mensen welke wangedrag vertonen maar vooral waar je de zwaksten in onze maatschappij niet de ondersteuning kunt geven welke elke mens verdient. En dan schuilt er het gevaar voor afstomping.
.Kritiek is naar aanleiding van de bekende misstanden nodig. Er zijn vreselijke dingen gebeurd.
Wie het monopolie op geweld ontving van de maatschappij, dient daar zeer zorgvuldig mee om te springen.
Er is altijd een groot verschil tussen de geest bij officieren en gewone inspecteurs. Zoals in het leger.
Maar moet de politiemacht en haar interne taal en sfeer echt samenvallen met een vereniging van theologen, historici of operazangers?…
Die mensen moeten dagelijks de fysieke strijd aangaan met dronkaards en criminelen. Nogal logisch dat de beroepscultuur eigen-aardig is en blijft, toch?
Ik krijg de indruk dat sommigen op elke slak zout willen leggen en op zoek zijn naar vijanden om zelf de rol van held en bevrijder te kunnen spelen.
Terwijl de meeste brave begoede burgers zelf zelden de bus nemen en wanneer op de bus aanwezig meestal niet de moed hebben luidruchtige jongeren tot de orde te roepen.
Wat ik persoonlijk wel doe.
Amen.
Nog deze kritische bedenking: ik kan helemaal niet zonder meer akkoord gaan met de gebruikte methodologie. Dit is werken als een ware spion. Binnendringen in een besloten kring, waar vertrouwen heerst. Waar dan ook mensen een eigen “taalspel” gaan hanteren, in dit geval ook bijvoorbeeld gechargeerd om elkaar moed in te spreken, na moeilijke fysieke confrontaties, of zelf klappen te krijgen van allerlei typen hooligans of erger. De kalibers van de wapens van onze politie zijn zelfs kleiner dan deze waarmee mijn vrienden op herten en everzwijnen jagen; en met die wapens werden zij het veld in gestuurd tegen de IS woestelingen die bommen en zware wapens gebruikten, ter herinnering.
Het is nooit een goed idee te luistervinken. Te trachten horen wat anderen in hun vertrouwelijke kring zeggen, bijvoorbeeld over jezelf. Mensen hanteren dan immers vaak een toon en scherpte die niet samenvalt met de gevoelens en bejegening die zij naar uzelf zullen hanteren wanneer met u samen. Je krijgt dan vaak een veel negatiever beeld van je vrienden, dan nodig. Zo groeit gemakkelijk een intens wantrouwen.
Waar gaan we naartoe als in geen enkele kring nog een eigen jargon met bijhorende emotionaliteit kan gebruikt worden?
Bijvoorbeeld door overmatig gebruik van camera’s en door indringers-journalisten die de privacy en het vertrouwen schenden?
Er lijken mij grondige vragen van deontologie te stellen bij deze bijdrage van Van den Bussche en de manier waarop zij is tot stand gekomen.
Driekwart eeuw na de laatste oorlog is onze maatschappij zo al aan sterke stromen van Vervreemding onderhevig.
Door dit artikel worden groepen en culturen tegen elkaar opgezet, wordt intern het wantrouwen in onze gemeenschap aangewakkerd.
Waartoe?
Zijn er echt genoeg onterechte slachtoffers van optreden van onze politiemensen om dit soort spionagetechnieken en reporter-guerilla te rechtvaardigen?
In elk geval is er een financieel aspect.
Dit is geen vrijwilligerswerk.
De vraag kan gesteld worden of de pen van betrokkene niet beter in de inktpot was blijven staan.
Het sociale weefsel ontrafelt toch al genoeg?
Vervreemding is, evenals Eenzaamheid, dat weten wij nu in Covid-tijd, voor een aantal mensen letterlijk dodelijk, niet minder dan bepaalde virussen.
Het is jammer dat dit niveau van abstractie blijkbaar niet goed is doorgedrongen.
Tijd voor bezinning bij Apache.
Ik lees graag bijdragen met een hoger niveau dan bij HLN. Ook deontologisch en met meer mensenkennis en fatsoen.
> “Het is nooit een goed idee te luistervinken. Te trachten horen wat anderen in hun vertrouwelijke kring zeggen, bijvoorbeeld over jezelf. Mensen hanteren dan immers vaak een toon en scherpte die niet samenvalt met de gevoelens en bejegening die zij naar uzelf zullen hanteren wanneer met u samen.”
Mooie theorie, met een fundamenteel tekort. U vergeet de machtspositie. De top controleert de basis, maar kan de basis evenwaardig de top controleren?
Vergeet ook niet dat wij voor die praktijken, wij de mensen, de bevolking (met uitzondering van enkele kwieten), niet ‘betalen’ bij middel van ons belastinggeld. De politie hoort zo niet te functioneren! Dit is potverkoffie toch een minimum! Wat is daar moeilijk aan?
Wellicht wordt de methodologie disproportioneel ervaren als je zelf geen slachtoffer bent geweest van etnisch profileren of racistisch geïnspireerde politie-acties. Het artikel verklaart alleszins wat ik vaak in Antwerpen zie gebeuren door bepaalde agenten. Dus dank aan de auteur om dit bekend te maken. Het is tijd voor meer onderzoek hierover, gezien de machtspositie.
Het is wel straf dat het publiek maken van deze facebook-groep wordt geïnterpreteerd als “groepen tegen elkaar opzetten”, terwijl dat eigenlijk gedaan wordt door degenen die de berichten hebben gepost en tegenreacties hebben onderdrukt.
Dit artikel geeft net weer dat ‘groepen tegen elkaar opzetten’ eigenlijk al stilzwijgend gebeurde, en kan een opening zijn om de situatie te herstellen. Hopelijk blijft het niet bij “bol het af” van politietopman De Mesmaeker. Een actieplan zou net het vertrouwen kunnen herstellen.
De posts in de facebookgroep zijn een ambtenarenfunctie onwaardig. Ze zijn niet te vergelijken met het ‘met een scherpe toon praten over een ander vriend’. Het gaat hier niet over vrienden. En de inhoud van de posts zijn onvergelijkbaar ranzig, mag ik hopen.