Doodseskaders die mensen zonder enige vorm van protest vermoorden. Dode lichamen die, met een prop in de mond, naast de weg in een berm worden gedumpt. Nee, aan de war on drugs in de Filipijnen nemen we maar beter geen voorbeeld. Niet alleen vanwege het buitensporige geweld dat ex-president Rodrigo Duterte op zijn land losliet, maar ook door de nefaste gevolgen voor de democratie, waarschuwt Maria Ressa.
De Filipijnse won in 2021 de Nobelprijs voor de Vrede voor haar niet-aflatende journalistieke weerwerk. Intussen mag Duterte de fakkel dan wel hebben overgedragen, hij deed dat aan Bongbong Marcos, de zoon van die andere illustere Filipijnse potentaat.
Ressa blijft strijdvaardig en vertelt in dit lentenummer waarvoor ze vecht. “Eind 2024 weten we of de democratie nog leeft”, want andere democratieën zijn volgens haar niet immuun voor wat in de Filipijnen aan de hand is. Volgens Ressa krijgen we wereldwijd te maken met wat je een perfect storm zou kunnen noemen. Eentje die de waarheid dreigt weg te blazen.
Ressa is niet alleen zeer streng voor autocraten in de dop, ze viseert ook hoe techbedrijven onze zwakheden bespelen en uitbuiten. In dit lentenummer onderzoeken we die verslavende mechanismen achter sociale media en andere producten van Silicon Valley.
Onze aandacht versplintert en ons brein verbrokkelt terwijl we eindeloos scrollen en klikken. Volgens neuropsychiater Theo Compernolle hebben we niet zozeer te maken met technologiebedrijven, maar wel met “een bende dealers die gratis drugs verspreiden uit winstbejag”.
Ressa beaamt dit. “We worden verslaafd gemaakt aan sensationeel, polariserend nieuws. Op sociale media wordt de waarheid compleet verdraaid en weggedrukt. Er is dus ook geen vertrouwen meer. En zonder vertrouwen is er geen democratie mogelijk.” Gelukkig ziet Ressa een remedie: de onafhankelijke pers steunen. Door Apache Magazine te lezen, word je deel van die oplossing.
Van digitale roesmiddelen is het in dit lentenummer slechts een kleine stap naar the real thing. Ook in België, en zeker in de steden, vechten we al jaren een escalerende en ontwrichtende war on drugs uit. Welk drugsbeleid is het juiste? De Algemene Cel Drugsbeleid stelde vorig jaar een nieuwe strategie voor. We spreken hierover met voorzitter en nationaal drugscoördinator Charlotte Colman.
De Gentse criminoloog ziet de vraag naar snelle oplossingen botsen met de complexiteit van het drugsprobleem. Al staat volgens haar één ding als een paal boven water: “We moeten blijven investeren in hulpverlening.” Dat geldt ook zeker voor mensen in asielcentra, waar ook allerhande nieuwe drugs circuleren, maar de toegang tot de juiste hulpverlening verre van gegarandeerd is.
Niet alleen de lokroep van verslavende middelen klinkt voor velen onweerstaanbaar, ook de belofte van fast money in de drugshandel doet sommigen overstag gaan. En dat op steeds jongere leeftijd. Apache Magazine sprak met een big boy in de dop en we gingen in onze thuishaven Borgerhout ook op pad met jongerenwerkers. Zij zien waarom jongeren – vaak op heel jonge leeftijd – zwichten voor de blingbling die drugsbendes hen voorhouden. “Waar is het degelijke woonbeleid? Waar zijn de investeringen in een veilige publieke ruimte?”
Absoluut onderbelicht in de discussie over (de strijd tegen) drugs is de enorme klimaatimpact van het repressieve drugsbeleid. Meer zelfs, volgens de Braziliaanse activist Rebeca Lerer “hebben alle plannen om het Amazonewoud te beschermen totaal geen zin als het drugsbeleid erbuiten wordt gehouden”.
De gigantische winsten van de drugshandel vormen als het ware een investeringsbank voor de legale, maar ook andere illegale economieën. Wordt het tijd om radicaal van koers te veranderen? Heeft Colombiaans president Gustavo Petro een punt als hij zegt dat de war on drugs niet alleen hypocriet is, maar ook gefaald heeft?
En dan is er nog die andere oorlog. Sinds de Hamas-aanval op Zuid-Israël op 7 oktober en het daaropvolgende Israëlische offensief in de Gazastrook kijkt de wereld met verbazing en toenemende verontwaardiging naar de zoveelste opflakkering van een honderdjarig conflict. Met een dodentol die aan Palestijnse kant de kaap van 30.000 overschreed, is het een ongezien dodelijke opflakkering.
De overgrote meerderheid van de Gazaanse bevolking is op de vlucht, maar dan wel binnen de kleine kuststrook, want uit de openluchtgevangenis van Gaza vluchten is voor de meesten geen optie. Bovendien was nooit eerder een oorlog zo dodelijk voor journalisten. De meest voorzichtige schatting heeft het over 76 gedode journalisten.
In het nieuwe Apache Magazine meten we de staat van de journalistiek op in Israël en de bezette Palestijnse gebieden met onder meer de Palestijns-Israëlische journalist Ghousoon Bisharat en ook Gideon Levy, éminence grise van de Israëlische journalistek. Historicus Anne Irfan toont dan weer hoe de kleine Gazastrook al decennialang de Palestijnse strijd beheerst.
In België roeren zich niet enkel activisten, maar tonen ook nog steeds politici zich uiterst kritisch ten aanzien van Israël. In Duitsland is kritiek op Israël allesbehalve vanzelfsprekend. Gerenommeerd Indiaas essayist Pankaj Mishra wijst op geheugenverlies van het land dat net van historisch bewustzijn en herdenking een naoorlogse pijler maakte. “De Duitse autoriteiten dreigen te verzaken aan hun verantwoordelijkheid tegenover de rest van de wereld: nooit meer medeplichtig worden aan moorddadig etnonationalisme”, luidt zijn harde verdict.
Zoals in elk Apache Magazine presenteren we ook in dit nummer een prachtige grafische reportage. Eva Hilhorst ging in een asielzoekerscentrum in het noorden van Noorwegen op zoek naar een ander perspectief in het migratiedebat: dat van de nieuwkomers zelf. Ze ging niet alleen met hen in gesprek, maar stelde zichzelf ook de vraag: hoe zou ik het vinden om daar te wonen als ik zelf zou moeten vluchten?
Kersvers Brussels stadsdichter Lisette Ma Neza herschreef voor Apache Magazine het indrukwekkende gedicht waarmee ze haar kandidatuur als Public Poet Brussels kracht bijzette. Een ode en een vraag aan Brussel, waar ook plaats moet zijn voor de dromen van Mehdi, Adil en Mawda.
In het nieuwe Apache Magazine zal je geen digitale, chemische of andere roesmiddelen vinden, alleen verslavend goeie journalistiek. Voorlopig nog niet illegaal.
