Het glazen plafond van de universiteit

In het kielzog van #MeToo regent het al enkele jaren klachten over machtsmisbruik en grensoverschrijdend gedrag aan universiteiten. Tot nog toe beperkte de berichtgeving zich veelal tot jonge onderzoekers en doctoraatsstudenten. De manier waarop gendergerelateerd geweld en discriminatie ook gevestigde vrouwelijke academici treft, blijft zo goed als onbesproken.

Nochtans is de uitval in die groep het grootst. Het fenomeen van de leaky pipeline aan universiteiten is al langer gekend: hoe hoger je klimt op de academische ladder, hoe minder vrouwen je tegenkomt. Het is een wereldwijd fenomeen, maar waarom blijven vrouwen ‘weglekken’ uit universiteiten ondanks alle gendercharters- en quota?

Uit een recente bevraging bij vrouwen die na een carrière van meer dan vijftien jaar aan de andere kant van de universiteitsmuren belandden, blijkt dat de meesten een toxische werkcultuur opgeven als voornaamste reden van hun vertrek. En dat is niet alles: bijna de helft van die afhakers heeft het gevoel richting uitgang ‘geduwd’ te zijn. Genderdiscriminatie blijkt dus allerminst een privilege van jonge onderzoekers.

Apache dook in de verhalen van vrouwelijke toponderzoekers die over heel Europa te maken kregen met gendergerelateerd geweld en discriminatie. Doorheen die verhalen loopt een verontrustende rode draad. De kloof tussen beleid en praktijk is vaak groot en vooral vrouwen die de kat de bel aanbinden zijn kwetsbaar. In het ergste geval keert het volledige instituut zich tegen hen en worden ze zelf aan de deur gezet of gedegradeerd.