We kennen het probleem van de loverboys. Die meisjes valt niets te verwijten, gezien zelfs volrijpe vrouwen erin geluisd worden en dolverliefd zogenaamde vakantieliefdes hun geld geven en het land in smokkelen. Je moet al heel cynisch en verzuurd zijn om de eerste die je ophemelt, niet te willen geloven. Toch, al was het voor hun eigen bescherming, zijn het die meisjes wiens nachtmerrie door de maatschappij verlengd wordt. Zij worden geplaatst. Geplaatst op plaatsen die er niet zijn in gesloten instellingen. Bijgevolg spenderen ze na zo'n traumatische ervaring twee nachten in kale politiecellen. Alsof er geen "exit" is aan de machowereld waar ze slachtoffer van werden. Deze week haalden ze de pers, niet in het kader van hun kommer en kwel, maar ter illustratie van een capaciteitsprobleem. Wat voor een barbaarse maatschappij huist er onder onze beschaafde suikerlaag?
Logica
Allereerst is het toch worst case scenario dat je als slachtoffer in dezelfde instelling terechtkomt waar je daders horen te zitten, moesten ze minderjarig zijn. Het is een beetje als bestolen worden en wegens armoe in de nor vliegen tussen de dieven. De logica is zoek, tenzij we er als maatschappij voor uitkomen dat we bij het minste probleem het kind met het badwater weggooien.
Het is een beetje als bestolen worden en wegens armoe in de nor vliegen tussen de dieven
Je zou denken dat dit per toeval in de pers gelekte voorval een fijne kans zou bieden aan politici om hun nakende betaalde vakantie "welverdiend" te mogen noemen. Maar wat is er zo verdienstelijk aan de verkeerde reflex van welzijnsminister Jo Vandeurzen? Om schrijnende toestanden in de jeugdzorg te vermijden, pompt hij weliswaar 800.000 euro in een versnelde doorstroom uit gesloten instellingen. Een smak geld die voornamelijk naar privé-initiatieven, de zogenaamde open instellingen, vloeit. Een beetje zoals er met werkloosheidscijfers wordt gegoocheld door een aantal steuntrekkers onder de mat te vegen. Vraag is: komt dit die kwetsbare jongeren ten goede? Spontaan antwoord: nee!
zero-tolerance
Op die private initiatieven is permanent toezicht onmogelijk. Waarom gebeurt dit met jongeren wel, en zijn we ethisch toch terughoudend wanneer zulke ideeën als oplossing voor onze overvolle gevangenissen worden geopperd? Als Vandeurzens versnelde uitstroom ook nog gepaard gaat met snoeiwerk in het budget van alternatieve straffen, dan weet je dat de zero-tolerance zich als een olievlek uitbreidt.
Nee, ze zijn niet allemaal te redden, maar als we zelfs niet meer proberen, wat staat ons dan te wachten?
Terwijl het nut van alternatieve straffen, de intensieve opvolging van probleemjongeren (lees: kwetsbare jongeren waar het fout mee gaat), zich bewezen heeft. Ik zag dat met eigen ogen. Telkens zo'n twintiger aan mijn wederhelft, wiens eerste job de begeleiding van jongeren was die met de jeugdrechtbank in aanraking kwamen, trots komt laten zien dat (meestal) hij er toch iets van bakte. Na een luide "hey kende mij nog" en wat amicale handshakes, toont zo'n "ex-geval" dan zijn auto, en zegt vervolgens dat hij een baan heeft en kinderen en zo. Ik ervaar het als enorme overwinningen op het fatalisme. En nee, ze zijn niet allemaal te redden, maar als we zelfs niet meer proberen, wat staat ons dan te wachten? Hele kolonies verschoppelingen, nietsnutten en situationele criminelen die we eerst naar onherbergzame gebieden en daarna op marsmissie sturen? Dit is het scenario van een foute film.
En de tendens zet zich door, als je leest dat de behandeling van verkrachters en pedofielen wordt teruggeschroefd. Als repressie het haalt van preventie en educatie. Als we ter vereenvoudiging van procedures gewoonweg systematisch de tweede kans schrappen. Heel onchristelijk trouwens van een CD&V politicus als Vandeurzen. Er was geen heilige of hij was eerst een bad boy die tot inkeer kwam.
