Het zou makkelijk scoren zijn: een lijstje van de uitspraken die de Zweedse partijen in de aanloop naar de verkiezingen over elkaar deden. Iedereen herinnert zich nog wel de dure eden van onze aanstaande premier Charles Michel over de onmogelijke samenwerking met N-VA; de beelden van de gepassioneerde Kris Peeters die zijn achterban bezwoer 'ze niet te geloven' of Karel De Gucht en andere Vlaamse liberalen die nog liever Jean-Marie Dedecker en Hugo Coveliers terug in de rangen zouden opnemen dan iets positief over N-VA te zeggen.
In de wind
Intussen zijn we gaan stemmen. Er is ook wat massagewerk aan te pas gekomen, maar morgen bij de eedaflegging op het koninklijk paleis zullen de veto's van enkele maanden geleden definitief doorgespoeld worden met een glaasje champagne.
Wat daarbij het meeste opvalt is hoe het communautaire al die tijd enkel heeft gediend als breekijzer voor sociaaleconomische veranderingen. Die liggen nu op tafel en het is dan ook geen toeval dat CD&V - en niet N-VA of de liberalen - pal in de wind komt te staan.
MR, Open VLD en N-VA kunnen de komende jaren immers gewoon hun verkiezingsprogramma uitvoeren. Voor de liberale partijen is dat met voorsprong het gemakkelijkst. Ze moeten enkel uitleggen dat ze met separatisten in de regering zitten, maar vermits die hun communautaire eisen voor de camera integraal hebben ingeslikt is dat een makkie. Zeker voor Open VLD. Voor de MR is het wat lastiger omdat ze de verzamelde Franstalige oppositie tegen heeft. Maar zelfs dat hoeft niet perse problematisch te zijn: Charles Michel moet maar eens aan Bart De Wever vragen hoe electoraal lonend zo'n extreme polarisatie kan zijn.
De separatistische N-VA is vandaag de grootste partij in een federale regering die zich voor het eerst in lange tijd niet zal bekreunen om communautaire thema's. Dat vertelt het wel zo'n beetje.
VOKA
Ook wat de N-VA betreft, zijn de kaarten duidelijk geschud: elke Vlaams-nationalist die zijn emoties ondergeschikt maakt aan zijn verstand heeft al lang begrepen dat je met communautaire eisen misschien verkiezingen maar geen formatie wint. Daarom slikte N-VA braaf haar eigen bestaansreden in. Op een dienblaadje aangereikt door VOKA. Dat leidt misschien tot wat gezeur bij een glas streekbier in de Leeuw van Vlaanderen of tot een obligaat opiniestuk van Bart Maddens, maar daar stopt de kaakslag. De separatistische N-VA is vandaag de grootste partij in een federale regering die zich voor het eerst in lange tijd niet zal bekreunen om communautaire thema's. Dat vertelt het wel zo'n beetje.
Waar de Zweedse coalitie zich wel mee bezig zal houden zijn socio-economische thema's en de elementen die intussen op tafel liggen (of net niet) maken duidelijk dat het beleid dat de Zweden in petto hebben eerder als rechts dan als centrumrechts moet worden omschreven. Dat kan ook moeilijk anders. Met drie uitgesproken liberale partijen en een CD&V die de laatste jaren zelf al een eindje naar rechts was doorgeschoven, krijg je per definitie eerder een rechtse dan een centrumrechtse regering. Binnen rooms-blauw uit de oude doos was de christendemocratische familie veruit de grootste. Binnen Michel I tekent ze nog voor een klein kwartje.
Provocatie
Het hoeft dus niet te verbazen dat CD&V cruciale zaken zoals een vermogenswinstbelasting niet heeft binnengehaald en de Zweedse bocht naar rechts in het beste geval een heel klein beetje heeft afgevlakt. Dat was simpelweg het hoogst haalbare. Het expliciteert enkel de politieke krachtsverhoudingen binnen de Zweedse coalitie.
Die komt in haar regeerakkoord dan ook met een aantal maatregelen die haast provocatief bedoeld lijken. Als een uitnodiging aan de vakbonden om zich - in de beste Thatcheriaanse traditie - kapot te staken en hun macht voor eens en voor altijd te laten breken.
Dat de liberale partijen en N-VA wel brood zien in zo'n verhaal is niet verrassend. Dat ze bereid zijn om er hun onderlinge communautaire spanningen ergens diep in een lade voor op te bergen, geeft aan waar de sturende macht in ons land zich echt situeert. Van een communautaire breuklijn heeft ze weinig last.