Romantische nationalisten dromen een onafhankelijk Vlaanderen als hemel op aarde, professoren met stoffige jasjes bedenken dat het een pensioenhervorming is die ons kan redden van de ondergang, maar verstandige politici weten wel beter. De Belgische economie doet het zo slecht omdat investeerders en consumenten geen vertrouwen hebben in de toekomst. En het enige wat de overheid kan doen om dat vertrouwen te herstellen, is het begrotingstekort terugdringen. Evenwichtige begrotingen stralen – niemand die daaraan twijfelt – vertrouwen uit. Het is daarom dat België een begrotingspad afsprak met de Europese Commissie dat ons land in 2015 naar een begroting in evenwicht moet leiden. Voor 2013 moeten we langs 2,15 procent tekort passeren.
Die doelstellingen zijn ambitieus maar arbitrair. Het zijn meestal tegenstanders die daarop wijzen, maar ook fervente aanhangers van de Theorie van het Vertrouwen voelen zich hierdoor niet gebonden. David Cameron wordt het niet moe te herhalen dat Engeland het begrotingstekort als de wiedeweerga moet wegwerken. Het is de bestaansreden van zijn regering van conservatieven en liberalen. In 2013 wordt het tekort in Groot-Brittannië op 7,8 procent geschat. The Economist – ook geen pleitbezorgers van rigoureuze overheidsuitgaven – verzekerde Cameron’s financiënminister Osborne vrijdag dat het bedrag best ietsjes mag oplopen.
Olli gaat het zeggen
Hoe dat zo? Het wordt vaak vergeten, maar de voornaamste reden waarom de leden van de eurozone zo snel moeten besparen is – veel belangrijker dan eender welke politieke keuze - de eurozone zelf. Paul De Grauwe legt in een onlangs verschenen paper (pdf) – niet degene waarvoor Paul Krugman hem een bloemetje toewierp – nogmaals uit wat de constructiefouten in de eurozone zijn. Enkel eurolanden worden de stuipen op het lijf gejaagd door de financiële markten. En het is dat wat hun in paniek geraakte politici zich doen vastklampen aan een door Olli Rehn geprikt cijfer.
In 1999 noemde Paul De Grauwe de euroconstructie een villa zonder dak. Als een storm opstak zou het onvermijdelijk mis gaan.
De belangrijkste oorzaak is een Europese Centrale Bank die geen laatste vluchtheuvel wil zijn. Alle centrale banken garanderen dat staten hun schulden altijd kunnen terugbetalen – in het uiterste geval wordt er geld bijgedrukt – maar de ECB is dat verboden. Die onzekerheid zorgde ervoor dat de rente die overheden op staatsobligaties moeten betalen voor landen als Spanje, Italië en Griekenland naar onhoudbare hoogten stegen. En de angst daarvoor dwingt eurolanden tot inspanningen die dogmatische austerians zoals David Cameron het nakijken geven. Vorig jaar kocht de ECB eindelijk overheidsobligaties, waardoor de rentestanden gevoelig daalden. “We zullen alles doen om de euro te redden”, zei Mario Draghi daarbij. Maar het enthousiasme (vooral van de Duitsers) is niet van dien aard om alle risico’s weg te nemen.
Villa zonder dak
“Europa is niet het probleem, ziet u. Europa is de oplossing”, herhaalde vicevoorzitter van de Commissie Viviane Reding zaterdag in De Morgen de riedel die door alle fundamentalistische eurofielen onvermoeibaar wordt herhaald. Het is een grove leugen. De handicaps van het monetaire eurobeleid zijn landen fataal geworden. De gemeenschappelijke munt is voor de eurozone wat de huizenmarktbubbel voor de Verenigde Staten is. Een droom die een nachtmerrie werd – enkel hebben academici in Europa politici proberen wakker te schudden. In 1999 noemde Paul De Grauwe de euroconstructie een villa zonder dak. Als een storm opstak zou het onvermijdelijk mis gaan. De dramatische gevolgen in Zuid-Europa maken het hele continent ten schande, maar geen enkele politicus is voor de fatale beslissing om deze muntunie te vormen ter verantwoording geroepen. Als het ACW is afgekloven, moeten we daar maar eens mee beginnen.
