Journalisten van het Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico en Het Financieele Dagblad brengen een sector in kaart die gekenmerkt wordt door de verstrengeling van wit en zwart geld. Die situatie heeft de Nederlandse overheid bovendien zelf in de hand gewerkt door aan de ene kant de verkoop van softdrugs te legaliseren, maar aan de andere kant de kweek te verbieden.
Zwartwassen
De vier grootste Nederlandse banken verschaffen leningen aan eigenaars van 171 panden, goed voor 1,1 miljard euro
Eén coffeeshophouder noemt wat hij doet "zwartwassen". Het "witte" geld dat hij via zijn klanten binnenkrijgt wordt "zwart" zodra hij zijn leveranciers ermee betaalt. Een absurde kronkel die voor een schizofrene situatie zorgt.
Maar de verstrengeling tussen boven- en onderwereld gaat verder dan dat. Zowel "keurige" systeembanken, een aantal van de rijkste Nederlanders als een veroordeelde politie-infiltrant hebben vastgoed in handen waar een coffeeshop in huist. "Alleen exploitanten van coffeeshops worden consequent onderzocht op criminele antecedenten of andere veiligheidsrisico’s. Voor eigenaren van panden waar de handel plaatsvindt en voor de financiers van die panden geldt die toets nauwelijks", schrijft De Groene.
De grootste belanghebbenden blijken de vier grootste Nederlandse banken ING, Rabobank, ABN Amro en de Volksbank te zijn. Zij verschaffen leningen aan eigenaars van 171 panden, goed voor 1,1 miljard euro. Leningen die dus met de opbrengsten uit de verkoop van softdrugs worden betaald.
Georganiseerde misdaad
Het criminaliseren van de teelt leidt er bovendien toe dat kleine leveranciers weinig kans maken, dit in tegenstelling tot de georganiseerde misdaad
Uit het onderzoek van Investico en Het Financieele Dagblad blijkt bovendien dat er de laatste jaren sprake is van een concentratiebeweging in de sector. Ongeveer een vijfde van de coffeeshops behoort tot een keten van ten minste drie coffeeshops. Het gedoogbeleid had nochtans kleinschaligheid als doel, maar net omdat leveranciers nog steeds in de illegaliteit opereren, zijn uitbaters die kunnen terugvallen op een vertrouwd netwerk van leveranciers in het voordeel.
Het criminaliseren van de teelt leidt er bovendien toe dat kleine leveranciers weinig kans maken, dit in tegenstelling tot de georganiseerde misdaad. De overheid bevordert dus het ontstaan en in stand houden van een illegaal en crimineel circuit dat ze vervolgens dient te bestrijden.
Tegelijk wijzen politici naar de rol die de georganiseerde misdaad speelt als een reden om de sector niet te legaliseren. Hoewel de Tweede Kamer het wetsvoorstel tot legalisering van de gehele keten goedkeurde, is er vooralsnog geen meerderheid in de Eerste Kamer die zich binnenkort over het voorstel moet uitspreken.
Lees het volledige onderzoek op de site van De Groene Amsterdammer of bij Investico, platform voor onderzoeksjournalistiek.
