'Zur Verfassung Europa' (Over de Europese grondwet) is de titel van zijn nieuwe essay. Daarin legt hij uit hoe de economische crisis en de macht van de financiële markten ons democratisch bestel in het hart raken.
Tijdens een conferentie naar aanleiding van zijn boek in het Goethe Instituut in Parijs, lichtte Habermas de belangrijkste punten van zijn kritiek toe. Europese leiders en eurocraten kregen de volle laag.
I condemn the political parties. Our politicians have long been incapable of aspiring to anything whatsoever other than being re-elected. They have no political substance whatsoever, no convictions.
"Post-democracy" periode
Angela Merkel en Nicolas Sarkozy werden met de vinger gewezen. Volgens Habermas tracht 'Merkozy' de macht van de Europese Raad te versterken. Parallel boeten de Europees Commissie en het Europees Parlement in aan macht.
De technocraten pleegden volgens hem een 'stille staatsgreep: de macht is niet meer in de handen van de Europese bevolking, maar wel in de handen van de Europese leiders. Een 'post-democracy' periode in de ogen van de Duitse filosoof.
In 2008 begreep ik plots dat het proces van groei, integratie en democratisering niet automatisch voortgaat op haar eigen elan, dat het omkeerbaar is, en dat we voor de eerste keer in de geschiedenis van de EU een onmanteling meemaken van de democratie zelf. Ik had het zelf niet voor mogelijk geacht, maar we staan wel degelijk op een kruispunt.
Eeuwige optimist
Toch blijft Jürgen Habermas een onverbeterlijke optimist. Zijn geloof in de ratio van de mens blijft intact. Volgens hem kan er enkel verandering komen wanneer democratie en kapitalisme met elkaar worden verzoend. Zo niet zullen we in een soort permanente noodtoestand blijven verkeren en dreigen de financiële markten verder uit te groeien tot de feitelijke leiders van de Europese lidstaten.
Het volledige artikel, leest u op Der Spiegel Online International.
