Eerst even de feiten. In de Britse tabloid The Mail on Sunday verscheen afgelopen weekend het bericht dat de Britse openbare zender haar journalisten zou vragen niet langer de termen ‘voor en na Christus’ te hanteren. In de plaats daarvan zouden de ‘neutrale’ termen ‘before common era’ en ‘common era’ moeten komen.
Rechts populistisch
Dat bericht sukkelde op maandag in zowat alle kranten en was te lezen op alle websites. Overal doken geestig bedoelde koppen op, zoals ‘BBC zet samenwerking met Christus stop’ of ‘BBC verwijst ’jaar onzes Heeren’ naar de prullenmand’. De werkelijkheid is minder grappig.
The Mail on Sunday en The Daily Mail hebben in Groot-Brittannië niet voor niets een zeer rechts en populistische imago. Het is ook niet de eerste keer dat deze kranten verhalen brengen in dezelfde sfeer die van a tot z verzonnen zijn. ‘Moslima doodgestenigd omdat ze meedeed aan schoonheidswedstrijd’ was er zo eentje.
Ook dat ‘nieuws’ haalde zonder al te veel problemen de websites van Het Laatste Nieuws en Knack. Nadat Apache daarover publiceerde werden er rechtzettingen geplaatst, maar net als nu kunnen de (zeldzame) rechtzettingen bezwaarlijk als een mea culpa gelezen worden.
Britse kranten
Helemaal niets rechtzetten is natuurlijk nog een stuk gemakzuchtiger, maar lees even de ‘rechtzetting’ van De Standaard.
BBC ontkent verbod op termen ‘voor Christus' en ‘na Christus' De BBC ontkent dat er binnen de omroep een nieuwe richtlijn is om de termen ‘voor Christus' en ‘na Christus' niet meer te gebruiken. Dat schrijft The Guardian. Het voorbije weekend schreven een aantal Britse kranten dat de BBC haar medewerkers zou aanbevelen om de termen ‘voor Christus' (Before Christ, BC) en ‘na Christus' (Anno Domini, AD) schrappen uit hun woordenboek. De reden is dat de Britse openbare omroep onpartijdig wil zijn en niet-christenen niet voor het hoofd wil stoten. In een reactie aan The Guardian ontkent een woordvoerder van de omroep dat er sprake is van een algemene richtlijn. De BBC blijft 'voor Christus' en 'na Christus' gebruiken als standaard terminologie, maar we laten individuele medewerkers wel de vrijheid om andere terminologie te gebruiken, zeker omdat in historisch onderzoek vaak ook de termen ‘before common era' en ‘common era' worden gebruikt.
Leest u ergens dat behalve ‘een aantal Britse kranten’ ook De Standaard dezelfde nonsens publiceerde?
Woensdag kwam Tom Naegels, de ombudsman van De Standaard, op de kwestie terug. In zijn bijdrage wordt de hele zaak geduid als een schoolvoorbeeld van ‘flat earth news’. Dat klopt: het is nieuws dat via knip- en plakjournalistiek overal terecht komt. In plaats van het verhaal te checken – toch de eerste taak van een journalist – blazen media het foute bericht op tot ongekende proporties.
Zondag
Het argument ‘het was zondag, we konden niet zelf naar de BBC bellen’ – lees vooral: op maandag hadden we het zeker en vast wel gedaan- klinkt weinig geloofwaardig. Niet alleen omdat de BBC ook op zondag ‘open’ is, maar vooral omdat het er in de dagelijkse praktijk helemaal anders aan toegaat: een bericht van een persagentschap wordt, zeker wat de websites betreft, gewoon nooit gecheckt. Dat is de pijnlijke realiteit.
De ombudsman concludeert dat journalisten er beter niet van uitgaan dat persagentschap Belga berichten checkt:
Mijn advies zou zijn om daar niet meer vanuit te gaan. Tegelijk zou ik aan Belga het omgekeerde advies geven: wees je bewust van je invloed. Wees poortwachter, in plaats van doorgeefluik.
Dat laatste klinkt als een mooie suggestie, maar miskent een belangrijke realiteit. Een realiteit die je helaas minder snel in de krant leest dan foute berichten over moslims of tijdrekeningen.
Belga baas
De thema’s, de methodiek, de focus, … de hele werking van het persagentschap Belga wordt vandaag uitgetekend door de aandeelhouders. Dat zijn in heel belangrijke mate dezelfde kranten die nu boos zijn omdat Belga ‘weer eens in de fout gaat’.
De impact van de kranten op de werking van Belga is groot en reëel. Binnen de schoot van het persagentschap bestaat een ‘content group’. Die groep bestaat uit topmensen van de kranten die het persagentschap ‘dicteren’ welk soort berichten er gemaakt moeten worden, waar de prioriteiten liggen, zelfs op welke uren de werknemers idealiter aan de slag zouden moeten. Zij - de kranten dus en niet de journalisten van Belga - zijn het die bepalen dat Belga dit soort stukken 'afkomstig van Britse kranten' niet moeten checken. Daar is ook gewoon geen tijd voor.
De suggestie om van Belga een poortwachter in plaats van een doorgeefluik te maken is mooi, maar komende van een van de kranten die de koers van Belga nadrukkelijk in de tegenovergestelde richting manoeuvreert, klinkt ze ook een beetje wrang.
