"De laatste dagen hebben de Japans sprekenden onder ons zich geërgerd aan foute ondertittels (sic) bij de VRT. Helaas is dit geen recent fenomeen, maar de voorbije dagen kwam het vaak voor. Dit is een reactie hierop." Dat staat te lezen in het onderschrift van het YouTubefilmpje dat werd gemaakt door Werner Vanhorenbeeck, een Belg die in Okinawa en Fukushima heeft gewoond en vlot Japans spreekt en oprichter is van internetgroep G.U.I.S.
Het filmpje toont beelden die zijn uitgezonden door de VRT in het Journaal en Terzake, van Japanners die voor de camera praten over hun ervaring van de ramp. De vertaling van de beelden zou echter niet correct zijn, en volgens velen te zeer gericht op sensatie. Zo zegt iemand op een bepaald moment: "De overgebleven mensen zullen moeten samenwerken, en we zullen het wel zo moeten redden". Alleen wordt dat vertaald als: "Mijn ouders spoelden weg en sindsdien heb ik niets meer van hen gehoord".
Er werd contact opgenomen met de VRT om het probleem aan te kaarten, maar een VRT-medewerker was in het antwoord wel erg karig met commentaar. Er stond dat de VRT afhankelijk is van de vertalingen van EBU, de European Broadcasting Union. Dat agentschap heeft vertalers in huis en voorziet beelden van ondertiteling in het Engels. De VRT vertaalt vervolgens die ondertitels. In de mail van de VRT zegt men dat de deadlines vaak zo krap zijn dat het onmogelijk is om de vertalingen van het EBU te verifiëren.
Nuancering
De vraag is natuurlijk in welke mate het excuus van tijdstekort wel op gaat als iedere japanoloog de juistheid kan controleren op enkele minuten tijd. Volgens Björn Verdoodt, woordvoerder van de VRT, zit de openbare omroep net daarom zo verveeld met de zaak. "We hebben wel degelijk mensen die de taal machtig zijn op wie we een beroep kunnen doen om mee te werken aan reportages. Maar wanneer het gaat om brandende actualiteit, om een ramp van wie niemand kan voorspellen wanneer ze zal gebeuren, ligt dat moeilijker. Die eerste dagen komt er een gigantische stroom aan beelden binnen. Zeker in een hoogtechnologisch land als Japan, waar je de hele ramp bijna live ziet gebeuren. In dergelijke situaties zijn we, zoals zoveel middelgrote nieuwsstations in Europa, afhankelijk van de beelden die via internationale nieuwsagentschappen binnenlopen."
Verdoodt ontkent niet dat de verantwoordelijkheid voor wat er fout is gelopen ten dele bij de VRT ligt, maar nuanceert door aan te halen dat zeer veel openbare omroepen volgens het principe van de tussenvertaling door EBU werken, een agentschap dat haar credits in de loop der jaren verdiend heeft, volgens hem.
Dat enkele van de in opspraak gekomen beelden vrij sensationeel vertaald werden, is volgens Verdoodt toeval. “Onze mensen vertalen de ondertitels zoals die zijn binnengekomen. Als de Engelse tekst sensationeel is, om het zo te zeggen, hebben wij die gewoon naar het Nederlands vertaald.” Hij garandeert ook een rechtzetting via www.deredactie.be.
