Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Antwerpen beantwoordt wooncrisis met hotels en luxeappartementen

Paul Harding
antwerp-1181141_960_720
Pixabay

Het eerste artikel stond gepubliceerd in Gazet van Antwerpen. Uit het bericht blijkt dat Hotel National aan de Nationalestraat failliet is, omdat de capaciteit van 99 kamers onderbenut bleef. In het andere meldt de Gazet van St-Andries triomfantelijk dat aan De Oever - zo'n 350 meter verder dan Hotel National - een nieuw hotelcomplex zal gebouwd worden met maar liefst 221 kamers en een ondergrondse parking. Maar dan moet wel eerst het woonzorgcentrum De Zavel tegen de grond.

Al voor de coronacrisis dreigde er overaanbod in de Antwerpse hotelsector. Toch schieten nieuwe hotels in Antwerpen als paddestoelen uit de grond

Opnieuw wordt patrimonium, dat ten dienste staat van de bevolking, geofferd aan de vraatzucht van de projectontwikkelaars. Al vóór de coronacrisis stond de Antwerpse hotelsector aan de klaagmuur omdat er overaanbod dreigt in de sector. Het faillissement van Hotel National onderschrijft dat.

Ondertussen schieten de nieuwe hotels in Antwerpen echter als paddenstoelen uit de grond. Naast het hogergenoemde hotelcomplex is er nog het megalomane vijfsterrenproject van Botanic Sanctuary aan het Elzenveld, waarvoor zelfs de Kringwinkel aan de St-Jorispoort moest wijken. Verder kwam er pas het vijfsterrenhotel Marriott, dat aan de gerestaureerde Handelsbeurs een capaciteit van 139 kamers voorziet, en is er de bouw van een nieuw hotel voorzien in de Anneessensstraat.

Gentrificatie

Antwerpen wordt dus – blijkbaar met instemming van het stadsbestuur – ingepalmd door investeringsmaatschappijen die in vastgoed een mooie diversificatie zien voor hun beleggingen. De plaatselijke bevolking wordt verdreven. Volksbuurten moeten op de schop, er moet ruimte gemaakt voor kapitaalkrachtige nieuwe bewoners. Gentrificatie heet dat.

Extra schrijnend wordt het wanneer we die evolutie bekijken tegen de achtergrond van de wachtlijst voor sociale woningen. Die groeit zienderogen aan (in 2019 met 3.815 gezinnen), terwijl het aantal beschikbare woningen de omgekeerde beweging maakt: min 300 in datzelfde jaar.

Betaalbare huurwoningen zijn als een naald in een hooiberg van luxeappartementen. Want als je al die nieuwbouwprojecten even van naderbij bekijkt, kom je tot de vaststelling dat ze op maat (lees: naar de portemonnee) van de hogere middenklasse gebouwd worden, de welgestelde tweeverdieners met hun SUV's en stadsauto's. Het leidt tot situaties als omschreven in de PANO-reportage van enige tijd geleden: mensen bewonen panden die niet in orde zijn of leven in armoede omdat de prijs van hun woonst te hoog is voor hun budget. Ook krijg je een omgekeerde stadsvlucht: een gedwongen (!) vlucht uit de stad in plaats van naar de stad.

Sint-Andrieskwartier

Zoomen we even in op Sint-Andries, per traditie dé volksbuurt van de Antwerpse binnenstad. Niet voor niets wordt naar de wijk nog steeds gerefereerd als de “parochie van miserie”. Dat was immers de titel van het boek van John Wilms uit 1941, dat op treffende wijze beschrijft hoeveel armoede er tijdens de eerst helft van de vorige eeuw in de arbeiderswijk heerste. Maar ook hoe er tegelijk een enorme solidariteit onder de mensen was om mekaar voort te helpen.

Een gemiddelde huurder in de Sint-Andries-wijk houdt per maand 477 euro over om te 'overleven'

Nog steeds is Sint-Andries een huurderswijk. Liefst 85% van de bewoners huurt. Dat steekt schril af met het Vlaamse gemiddelde (27%) en/of met het Antwerpse gemiddelde (57%). De gemiddelde huurprijs in de wijk is 769 euro (voor district Antwerpen is dat 696 euro). Het gemiddelde maandinkomen bedraagt 1.246 euro. Met andere woorden, zo’n gemiddelde Sint-Andries-huurder houdt per maand 477 euro over om te 'overleven'. Als je meer dan 30% van je inkomen moet besteden aan huur, dan is er sprake van een wooncrisis. Dat is toch het criterium dat Vlaanderen hanteert. Geen rooskleurige situatie dus voor vele inwoners van de wijk, zeker niet wanneer je bedenkt dat 20% ouder is dan 65!

Het stadsbestuur heeft weinig tot geen aandacht voor de precaire woonomstandigheden van de bewoners van Sint-Andries. In plaats van het woonbeleid op de lokale noden af te stemmen, laat men kansen liggen. Zoals bijvoorbeeld bij de verkoop van de rijkswachtkazerne aan de Sint-Andriesplaats enkele jaren geleden. Waarom kocht de stad dit pand niet aan om er sociale huisvesting in onder te brengen? Na de ingreep door een projectontwikkelaar biedt de rijkswachtkazerne thans plaats aan 42 luxeappartementen met een mooie binnentuin alleen toegankelijk voor wie er woont. Een 'gated community' dus, in wat ooit de wijk van de solidariteit was. Dat de voorzitter van Stuurgroep Sint-Andries, Nico Volckeryck, die dan nog toejuicht laten we best voor zijn rekening.

De Oever

Maar het stopt niet bij de voormalige rijkswachtkazerne. De vastgoedontwikkelingen aan De Oever, eveneens deel van de wijk Sint-Andries, zijn al even onrustwekkend. Langs de kant van de pare huisnummers is er het nieuwe hotelcomplex met zijn 221 kamers, waarvoor het huidige woonzorgcentrum tegen de vlakte gaat. De senioren zijn de dupe. Net zoals ze dat zijn en waren aan de overkant van het plein, waar het sociale centrum verpatst werd aan projectontwikkelaar Gands. Het belendende gebouw langs links met de 47 serviceflats gaat er ook aan, en wordt vervangen door een nieuwbouw met 34 assistentiewoningen. Gands, eigenaar van het aangrenzende gebouw langs rechts (het voormalige IMEA-gebouw met de muurschildering), mag van het Zorgbedrijf heel de site onder handen nemen.

De gevolgen laten zich raden. In twee van de drie gebouwen komen … luxeappartementen. Of hoe noem je anders een penthouse, dat verkocht wordt tegen de zachte prijs van 3,1 miljoen euro, en tweeslaapkamerappartementen die in prijs variëren van 500.000 euro tot 800.000 euro? Alvast geen spek voor de bek van de lokale Sint-Andries-bewoner. Opnieuw een kans verkeken dus om eindelijk eens te voorzien in betaalbare woningen.

Klap op de vuurpijl is de ondergrondse parking voor 66 wagens. Eind 2017 investeerde de stad liefst 200.000 euro in een boomgroeiplaats, een vernuftig systeem voor de drainage van het hemelwater en de noodzakelijke beluchting van de boomwortels. Deze investering wordt compleet teniet gedaan door een bouwput van meer dan 3.000 m². Het hoeft niet te verbazen dat tot tweemaal toe betrokken omgevingsambtenaren (die van de stad en die van de provincie) negatief advies gaven voor het project. Met die adviezen werd echter geen rekening gehouden… Enkele lichte aanpassingen kwamen geenszins tegemoet aan de geopperde bezwaren.

In elk geval zal de Oever er in de komende jaren bijliggen alsof er een bom is ingeslagen. De ene werf (het Gands-project) zou kortelings opgestart worden, de andere (het hotelcomplex) dit najaar. Het einde der werken staat gepland voor respectievelijk half 2023 en begin 2024. Als de krater maar geen kater wordt…

Uitgelichte afbeelding: Pixabay

LEES OOK
Jan Walraven / 16-12-2020

Linkeroever, metafoor voor het leven

De documentaire Annapolis, Giant City over Linkeroever in Antwerpen stelt de maakbaarheid van de samenleving in vraag en toont tegelijk de weerbarstigheid van de bewoners.
58375451_1645083602302885_7319692873132146688_o