Het is woensdagavond en ik heb net een productieve vergadering achter de rug met enkele jongeren uit Nieuw Gent. Om de avond gezellig af te sluiten, kijken we samen in het jeugdhuis nog naar een televisieprogramma. Sinds enkele maanden werk ik voor ‘De Plantrekkerij’, een initiatief van jeugdtheater Larf!.
Samen met nog heel wat andere organisaties, zetten we ons in om de veerkracht en kansen van de jongeren uit de ‘probleemwijk’ Nieuw-Gent te vergroten en hun toekomst een positieve draai te geven. We gaan in gesprek met jongeren, moedigen hen aan initiatief te nemen, ondernemingen op te zetten en iets positiefs te bereiken, voor zichzelf én de andere buurtbewoners. Ondertussen wordt de beschimmelde hoogbouw aangepakt en investeert Stad Gent fors om deze wijk te transformeren.
Gentse jeugdorganisaties dragen met goede moed hun steentje bij. Eind augustus zetten we een zomerbar op touw die de jongeren zelf uitbaatten en in samenwerking met Filmfestival Gent haalden we filmregisseur Adil El Arbi naar de wijk. Zo kwam Nieuw Gent eindelijk eens positief in het nieuws. De jongeren waren terecht apetrots.
Eenzijdige kijk
En toen keken we woensdagavond met de jongeren naar Niveau 4. Het realityprogramma van Vier volgt de Gentse politie, voornamelijk in hun strijd tegen drugsdealers en -gebruikers.
Productiehuis Het Nieuwshuis hanteert bewust een groezelige beeldvorming. Zelfs overdag maakt een blauwgrijze filter van de stad een ongezellige plek die bevolkt is door geblurde gezichten, met daaronder een niet-aflatende pompende soundtrack die het ergste doet vermoeden. Het is de goedkoopste en makkelijkste manier om tv te maken: klungelig en schokkerig camerawerk, snelle montage en een ongenuanceerde, eenzijdige versie van de realiteit.
Nieuw Gent lijkt in de docureeks Niveau 4 wel een plek waar alles en iedereen verdorven is, de jongeren inbegrepen
Nog geen week na ons positief project maakt een zogenaamde docureeks de buurt ongegeneerd zwart. Nieuw Gent lijkt wel een plek waar alles en iedereen verdorven is, de jongeren inbegrepen. Eén politieagent zegt dit zelfs letterlijk, hij spreekt over ‘de jongeren’ en ‘de wijk’. Benieuwd of hij deze zomer iets is komen drinken in onze zomerbar.
Het was bevreemdend hoe onze jongeren op het programma reageerden; roepend naar het scherm, alsof ze naar een voetbalmatch keken, hun lotgenoten aanmoedigend, vloekend op de politie. De psychologische impact van dit programma is niet te onderschatten.
De psychologische impact van dit programma is niet te onderschatten
In de eerste plaats werkt het sterk polariserend, want uit kwaadheid identificeren de jongeren zich met de ‘gangsta’s’. Nog maar eens een negatief beeld van ons? Wel ja, dan zijn we de slechteriken en is onze buurt de vieste en gevaarlijkste van heel Gent.
Maar toen de aftiteling liep, gingen ze gelaten naar huis. Ze aanvaarden hun lot en verliezen alle strijdvaardigheid. Dit zijn de jongeren die enkele weken geleden meehielpen tijdens een zomerfestival voor kinderen of een voetbaltornooi organiseerden met de oudere generatie.
En Nieuw Gent is niet de enige kansarme buurt van Gent waar de cameraploeg gretig de interieurs filmt van junkies. Ik weiger te aanvaarden dat men dit soort televisie als normaal beschouwt en ik ben niet alleen. Andere Gentse organisaties die zich dagelijks inzetten voor de kwetsbaarsten zijn kwaad.
Niet alleen op de programmamakers, maar ook op de stad. Het is volstrekt niet te rijmen dat de stad investeert in stadsvernieuwingsprojecten, welzijnswerk, jeugd- en straatwerk, maar toelaat dat ‘s avonds op nationale televisie haar inwoners in naam van entertainment gebruikt worden.
De politie krijgt de kans hun standpunten te verduidelijken in voice-overs, maar de geblurde criminelen en druggebruikers worden enkel gefouilleerd en opgepakt
De politie krijgt de kans hun standpunten te verduidelijken in voice-overs, maar de geblurde criminelen en druggebruikers worden enkel gefouilleerd en opgepakt. Over één dealer wordt nog gezegd dat hij “in zijn broek heeft gescheten”, daarna zet de televisieploeg haar camera en microfoon uit. Ik heb in Niveau 4 bijna uitsluitend mensen in (kans-)armoede gezien die vooral hulp nodig hebben, maar enkel schaamteloos te kijk zijn gezet. Hoe kan je dit als stad toelaten?
Alert blijven
We moeten alert blijven voor de implicaties van dit soort vertier. Je gaat niet filmen hoe in een psychiatrische instelling patiënten zich verwonden of psychotische aanvallen krijgen, laat staan dat je het zou presenteren als entertainment. Wel, dat doe je ook niet in de openbare ruimte, op de kap van drugsverslaafden in een kwetsbare wijk. De bewoners zullen de politie alleen nog meer wantrouwen en kwader worden.
Is het geen idee om menselijke en integere reportages te maken, weg van de sensatie?
Wij willen nu vooral iedereen in dialoog met elkaar laten treden, de politie, de stad én onze jongeren. Maar met elke aflevering zal dat moeilijker en moeilijker worden. De haat en het onbegrip zal alleen maar groeien bij onze jongeren.
Aan Eric Goens, onder wiens vleugels dit programma is gemaakt: is het geen idee om menselijke en integere reportages te maken, weg van de sensatie? Ik doe maar een voorstel: een genuanceerd portret van alle betrokkenen, zodat uw programma daadwerkelijk een docureeks kan genoemd worden? In het verleden heeft u al bewezen dat u dat kan. Voorlopig stellen we voor de titel van uw programma te veranderen in Niveau 0.
Erken de problemen zoals het druggebruik, de armoede en schamele huisvesting en blijf ze bestrijden, maar gun je inwoners hun waardigheid
Stad Gent, geef een duidelijk signaal dat je je verzet tegen dit soort achterhaalde sensatietelevisie. Erken de problemen zoals het druggebruik, de armoede en schamele huisvesting en blijf ze bestrijden, maar gun je inwoners hun waardigheid.
Jongens en meisjes uit het Rabot, de Muide, Nieuw Gent, enzovoorts… blijf strijdvaardig, geef de moed niet op en blijf timmeren aan je toekomst.
