Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Taiwan koopt de F-16's die België niet wou

Walter De Smedt
44761998331_40ee5a2602_o
F-16 (Foto: CC BY-ND 2.0 (Flickr))

Reeds in september 2014 vroegen sp.a en Groen om de vervanging van het F-16 gevechtsvliegtuig op de politieke agenda te zetten. Zij eisten tekst en uitleg bij een rondvraag die Defensie had georganiseerd bij vijf producenten van gevechtsvliegtuigen en die volgens de VRT zo waren opgesteld dat de F-35, beter bekend als de Joint Strike Fighter van Lockheed Martin, er als beste zou uitkomen.

De eerstvolgende federale regering moest dan de knoop doorhakken. Voorzitter Karolien Grosemans weigerde haar commissie van landsverdediging samen te roepen. “Men weigert parlementair toezicht te organiseren op het grootste defensiedossier van de volgende twintig jaar”, reageerde sp.a-Kamerlid Dirk Van der Maelen boos. In de commissie voor landsverdediging van 7 februari 2018 bracht hij de aankoop van de eeuw opnieuw op tafel:

“Mijnheer de minister, de collega's hebben het gehad over wat ik noem de duurste optie die er bestaat, met name de huidige F-16 vervangen door het allerduurste vliegtuig ter wereld, de F-35, of door twee andere mogelijke gevechtsvliegtuigen. Zelf zou ik eens willen terugkomen op een piste die door de sp.a eerder is gelanceerd, een piste die veel goedkoper is."

"Op 29 juni 2016 heb ik u in de commissie de vraag gesteld of er geen studies werden uitgevoerd in opdracht van de Europese partners met F-16's om de structurele levensduur van deze Europese F-16's te verlengen tot na de vooropgestelde levensduur van 8 000 uren."

sp.a-Kamerlid Drik Van der Maelen heropende een oud debat en hield een pleidooi om 'af te zien van de F-35, zodat wij van die tactische kernbommen af raken'

Van der Maelen zei ook ongerust te zijn over de technische performantie en de onderhoudskosten van het vliegtuig en stelde vragen over het Europese defensiebeleid, met verwijzing naar de uitsluiting van de F-35 door Duitsland. Hij heropende een oud debat en hield een pleidooi om “af te zien van de F-35, zodat wij van die tactische kernbommen af raken.”

Een duidelijk antwoord van defensieminister Vandeput kwam hierop niet. Hij stelde dat, in het kader van de levensduur van de Belgische F-16, de defensiestaf in samenwerking met Lockheed Martin en de Amerikaanse luchtmacht de structurele veroudering van dag tot dag opvolgde en dat het gebruik van de jet altijd kan worden verlengd, als men daarvoor maar genoeg middelen voorziet.

“De vraag die men zich moet stellen is of onze F-16 dan nog op operationeel vlak relevant en inzetbaar zal blijven. We spreken tenslotte over technologie van begin de zeventiger jaren. Zoals reeds meermaals vermeld in mijn antwoord op eerdere vragen over hetzelfde onderwerp, is het duidelijk dat dit laatste niet het geval is en dat ik de beslissing van de regering van maart laatstleden uitvoer.”

Dit antwoord stelde Van Der Maelen niet tevreden. Hij verwees naar studies die zouden bewijzen dat de Belgische F-16, net als de Taiwanese, makkelijk meer dan 8.000 vlieguren ingezet konden worden zonder in te boeten aan gevechtscapaciteit. 

Op 16 mei 2018 zwaaide Van Der Maelen met een mail van september 2017 gericht aan de gewezen kabinetschef van Vandeput. Daarin erkende een hoge militair dat de voorgestelde opschorting van de aankoop van nieuwe F-35′s een goed idee was omdat er “onvoldoende basis was voor gelijk welke beslissing”.

En verder: “Er worden waarschijnlijkheidsberekeningen gemaakt door Lockheed Martin. Het is perfect mogelijk om onze F-16′s te upgraden, zoals elders ook geprogrammeerd is.” De verzender van de mail gaf aan dat er op dat moment enkele topmilitairen een studie uitvoerden, en in afwachting van hun rapport stelde hij voor om geen beslissingen te nemen. “In kopie: Steven Vandeput."

Meer vliegen zonder te veel extra kosten

John Crombez, voorzitter van de sp.a, hield hetzelfde betoog. Defensieminister Steven Vandeput viel echter uit de lucht toen Crombez uitpakte met het nieuws dat er een studie bestond die aantoonde dat de Belgische F-16′s veel langer in dienst konden blijven zonder al te veel extra kosten.

Nochtans had Vandeputs partijgenoot Karolien Grosemans hem al in 2016 attent gemaakt op over het bestaan van een geheime studie, zo meldde De Tijd. De vraag naar de mogelijke verlenging van de F-16 kreeg op 18 april 2018 nog een opstoot door de verklaring van een klokkenluider.

Luitenant-kolonel Rudi Decrop kreeg te horen dat de structuur van de Belgische F-16’s goed is en dat zij zonder grote kosten 1.500 uren extra kunnen vliegen

Luitenant-kolonel Rudi Decrop legde uit dat hij in mei 2016 tijdens een conferentie met andere F-16 landen en bouwer Lockheed Martin te horen kreeg dat de structuur van de Belgische F-16's goed is en dat zij zonder grote kosten 1.500 uren extra kunnen vliegen. Hij had deze informatie doorgegeven aan zijn hiërarchie.

Kolonel Harold Van Pee, die het dossier rond de vervanging begeleidde, ontkende met klem die bewering van Decrop. Van Pee vond het "vreemd dat een luitenant-kolonel ingenieur zulke rekenfouten kon maken."

De update werd door minister Vandeput afgedaan als een non-solution. De productie van de F-16 zou immers gestopt worden, wat ook het onderhoud erg duur zou gaan maken. De productie van de F-16 in de Forth Worth Division van General Dynamics werd inderdaad gestopt.

In 1993 nam Lockheed Martin echter deze afdeling van General Dynamics over. In april 2019 stelde Lockheed Martin een nieuwe productielijn voor van de F-16 in Greenville, South Carolina. Daar zou de productie van de nieuwste versie van de F-16, de Block 70, worden gestart.

Bahrein werd reeds in juni 2018 de eerste klant. Slovakije ondertekende een akkoord in december 2018 voor 14 van deze toestellen, Bulgarije onderhandelt over dezelfde aankoop. Recent werd ook toelating gegeven voor levering van 72 exemplaren aan Marokko.

Door de nieuwe productielijn werden meer dan 400 jobs gecreëerd en bij de leveranciers zelfs 1.000

Door de nieuwe productielijn werden meer dan 400 jobs gecreëerd en bij de leveranciers zelfs 1.000. Het argument dat er geen onderdelen meer zouden geleverd worden en de productie van de F-16 zou stoppen klopte dus helemaal niet.

Het nieuwe vliegtuig dat België zocht, moest aan verschillende technische eisen voldoen. Het moest een 'multirole fighter' zijn die verscheidene missietypes moest kunnen uitvoeren. Reeds in januari 2014 was duidelijk geworden wat de technische kenmerken van de F-35 waren. 

Dr. Gilmore, directeur van de dienst operationele tests en evaluatie in het Pentagon, schreef een rapport over de gebreken van het toestel: "The F-35 has 276 deficiencies and counting, unfit for combat operations”. Deze gebreken betroffen niet alleen technische snufjes, maar zelfs structurele fouten. Ook de pers besteedde aandacht aan de vereisten van het vliegtuig.

In zijn artikel in Techniek en Wetenschap van 14 juli 2015 verwees Erwin Boutsma bijvoorbeeld naar de F-35 kritiek op de website War is Boring. Tijdens een serie tests waarbij een luchtgevecht werd gesimuleerd tussen een tweezits F-16 en een F-35 versloeg de veertig jaar oude veteraan zijn hypermoderne opvolger keer op keer.

Fabrikant Lockheed-Martin sloeg snel terug door te stellen dat de F-35 helemaal niet is bedoeld voor dogfights en zijn doelen juist op lange afstand moet uitschakelen. War is Boring stelde daarop vast dat de F-35 voor het lange-afstand luchtgevecht onvoldoende is toegerust.

Op 26 september 2019 publiceerde Reuters een artikel over de aankoop van nieuwe vliegtuigen door India. Lockheed biedt ook mee voor een contract van meer dan 15 miljard dollar voor de levering van 114 gevechtsvliegtuigen en heeft een overbrenging van de productielijn naar India voorgesteld. Welke Belgische firma heeft al een opdracht gekregen voor de co-productie van de F-35? Dat is bij de vorige aankoop van de eeuw van de F-16 wel anders gegaan.

Wat de luchtvaartindustrie voor ons land betekent, is onvoldoende bekend. Het gaat hier om een rechtstreekse tewerkstelling van 10.000 mensen en over een waarde van 2.5 miljard euro, waarvan één miljard voor Vlaanderen. Voor bedrijven als Sonaca, SABCA, FN Moteurs en MBLE (Philips) ging het bij de keuze van de F-16 niet enkel over de 878 miljoen dollar aan productie, maar evenzeer over de opgedane cruciale know-how.

Een Vlaams kantje

Voor defensieminister Vandeput zat er nog een Vlaams element vast aan de economische compensaties bij de aankoop van de F-35. Vlaanderen heeft immers 26,8 miljard overheidsschuld. Bovendien was het ook een gelegenheid om bij de verdeling van de koek de Vlaamse transfers van 6,4 miljard euro in rekening te brengen.

Als men bekijkt welke opdrachten de F-35 niet of slechts gedeeltelijk kan vervullen, moet men ook nagaan welke opdrachten de nieuwe F-16 Block 70 wel kan uitvoeren. Dat geeft ook een antwoord op de vraag waarom landen als Bahrain en zelfs Taiwan het toestel kochten. Bij de keuze voor F-35 werd altijd met nadruk verwezen naar één unieke kwaliteit die enkel de F-35 heeft: de “stealth capaciteit”, de onzichtbaarheid voor vijandige radars.

Op 6 juli 2016, dus lang voordat de Belgische regering voor de F-35 koos, publiceerde de website Dwarsliggers een merkwaardig artikel onder de titel "Russische Sunflower kan F-35 detecteren”. Bron van deze info was een uitvoerig artikel op GlobalSecurity.org.

"Ook China is nu in staat de F-35 te detecteren en neer te halen, zoals de Global Times van 23 mei 2019 uitlegde. Daardoor verviel ook het laatste voorwendsel om de aankoop van de F-35 te verantwoorden: Voor Rusland en China is de "stealth capaciteit" van de F35 verouderde technologie.

Op 25 oktober 2018 besliste de ministerraad 34 gevechtsvliegtuigen van het type F-35 aan te kopen voor een bedrag van ruim vier miljard euro. De luchtmachtbasis van Florennes zal de infrastructuur moeten aanpassen. Die werken zullen zowat 300 miljoen euro kosten.

In 2027 zullen de eerste F-35’s neerstrijken op Kleine Brogel. Het zal ongeveer 150 miljoen euro kosten om de Limburgse luchtmachtbasis klaar te maken voor de nieuwe jets. De F-16’s zullen dus in ieder geval nog een tiental jaar in dienst blijven. De Luchtmacht wil dan ook de toestellen nog enkele jaren op topniveau houden om te garanderen dat ze hun taken naar behoren kunnen uitvoeren. Om het nieuwste type van kernwapens te kunnen afwerpen krijgen de huidige F-16's een update.

Uit het gehele verhaal blijft er maar één reden over voor deze aankoop: de opdracht om het nieuwste type kernwapens niet enkel te stockeren, maar ook deze; in een offensieve strategie van de NATO, van bij het begin van een conflict, te kunnen gebruiken.

Er is ook een ander gevolg aan deze beslissing: omdat wij technologisch niet in staat zijn deze opdracht alleen uit voeren en voor alles beroep moet gedaan worden op onze grote bondgenoot, wordt onze luchtcomponent zo goed als een onderdeel van de Amerikaanse.

Uitgelichte afbeelding: CC BY-ND 2.0 (Flickr)

LEES OOK
Eric Corijn / 06-01-2023

Testament van een ‘Militant’

Voormalig kandidaat-voorzitter van sp.a Erik De Bruyn schreef zijn politieke biografie.
Erik De Bruyn
Paul Gebruers / 18-02-2021

Vlaams Belang en N-VA tegen verhoging minimumlonen in Europa

De Europarlementsleden van Vlaams Belang en N-VA stemden tevergeefs tegen een resolutie over een verhoging van de minimumlonen tot boven de armoedegrens.
2231568923_eb8595ded9_o
Geert Van Goethem / 16-12-2020

Waarheen gaat Vooruit?

Vooruit bouwde ooit al eens een massabeweging uit. Kan het lessen trekken uit het verleden?
Vooruit-1869