Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

'Politieke inmenging bij VRT is schending van Cultuurpact'

Robrecht Vanderbeeken
vrt toren
De VRT-toren (Foto: CC BY 2.0 Marie- Baeten (Flickr))

Dat was eind april nog anders. Een mop van Geert Hoste over Vlaams Belangers, met mondmaskers die elkaar zouden begroeten met de Hitlergroet? En dat in De Ideale Wereld, een satirisch programma dat met alles en iedereen lacht? Ho maar! Voor de ‘politiek correcte kerk’ van het Vlaams-nationalisme was er een grens overschreden. 

De VRT bood intussen excuses aan Vlaams Belang aan, zo lazen we gisteren in De Standaard. Het deed dat na een mail van Jan Huijbrechts, een van de twee vertegenwoordigers van het Vlaams Belang in de raad van bestuur. Huijbrechts, ooit opvolger van Philip Dewinter als voorzitter van VB-Jongeren en auteur bij uitgeverij Vrijdag, kreeg onmiddellijk de steun van N-VA en CD&V. De passage is ondertussen uit het programma geknipt.

Cultuurpact geschonden

Leo Hellemans, gedelegeerd bestuurder ad interim, ontkende de politieke inmenging, want ‘we zouden exact hetzelfde gedaan hebben als die opmerking er kwam van iemand uit een andere partij of iemand die niet in de raad van bestuur zit’. 

Artikel 17 van het Cultuurpact stelt dat overheden en bestuursraden zich niet mogen mengen met de inhoudelijke programmatie van organisaties

Die reactie is naast de kwestie: de klacht werd door een bestuurslid aan de raad van bestuur gemaakt. Dat is tegen artikel 17 van het Cultuurpact dat stelt dat overheden en bestuursraden zich niet mogen mengen met de inhoudelijke programmatie van organisaties. Vlaams Belang kan nu wel beweren niet om de schrapping te hebben gevraagd, het had zijn klacht via de ombudsman van de VRT moeten indienen. 

Tom Van Grieken verklaarde aanvankelijk dat ‘het goed is dat de fout is rechtgezet’. Klaas Slootmans (VB) noemde het in Terzake herhaaldelijk ‘een trofee voor zijn partij’. ‘Wij zijn tegen censuur en al zeker in een satirisch programma’, zo probeerde de woordvoerder van Vlaams Belang de schade te beperken. 

Als Vlaams Belang al weken op de hoogte was van de weggeknipte grap, waarom laat die partij dan pas nadat het incident voorpaginanieuws werd weten dat de aflevering van hen terug online mag? 

Politieke inmenging

Maar ook al zou de VRT het fragment niet weggehaald hebben, dan nog zou de deontologische fout een feit zijn. Die is in bijzonder voor rekening van Rudi De Kerpel, regeringscommissaris voor N-VA. Hij vroeg in een reactie op de excuses van netmanager Olivier Goris voor de ‘inschattingsfout’ per mail of de originele versie online blijft of dat er een aangepaste versie komt.

vrt toren
De VRT-toren (Foto: CC BY 2.0 Marie Baeten (Flickr))

Dit is duidelijk een verzoek, geen informatieve vraag. Als vakbonden leggen we alvast een klacht neer bij de Cultuurpactcommissie en raden anderen aan hetzelfde te doen.

Politieke inmenging bij de VRT is helaas niet nieuw.

(Tussen haakjes: zaterdag hadden de jongens van het Radio 1-programma Interne Keuken het nog over de naamsverandering van BRTN naar VRT in 1991: “Bij de radio ging die verandering in op 1 april. Het voelde als een grap. Maar zie: zoveel jaar later voelen we precies het omgekeerde: ‘Wij van de BRT’ klinkt raar. Ouderwets. Precies wat men wilde bereiken. Dat Vlaams vertrouwder zou voelen dan Belgisch. Zoiets heet natievorming." En: "Nationalisme is een werkwoord.”)

Dat de raad van bestuur, waarin de Vlaams-nationalistische familie sinds begin dit jaar de helft van de zitjes bezet, zich nu ook moeit met humor, is ongezien.

Cultuurstrijd

Ja, het gaat snel bij de VRT. Eerder legde het Vlaams regeerakkoord de openbare omroep al aan de leiband. Met een intensievere ideologische controle bovenop een zware besparingsoperatie en het ontslag van een gedelegeerd bestuurder die de VRT niet zomaar naar de slachtbank wou begeleiden. 

Vlaams minister-president Jan Jambon zei het al in Humo: ‘Bij N-VA vinden we dat links een te groot forum krijgt in vergelijking met hun maatschappelijke relevantie. Dat vraagt om een correctie.’ Toen het Vlaams Belang na de verkiezingen twee zitjes in de raad van bestuur van de VRT kreeg, merkte de partij op: “Dit is een uitgelezen kans om de vooringenomenheid bij sommige programma’s van de VRT opnieuw van binnen uit aan te klagen.”

Ondertussen vernemen we ook hoe Vlaams-nationalistische bestuurders in bestuursraden van cultuurhuizen, zoals de KVS, zich willen moeien met de programmatie. Die zou niet Vlaams of Nederlandstalig genoeg zijn. We hebben in de kranten kunnen lezen hoe de voorzitter van de Dossin Kazerne, André Gantman (N-VA), een gespreksavond met Brigitte Herremans verhinderde, waar Pax Christi haar een vredesprijs wou geven. 

De politieke sturing die de VRT nu ook via zijn bestuursraad moet ondergaan, is dus niet het eerste incident en zal helaas ook niet het laatste zijn. Het gaat om een systematisch cultuurpolitiek offensief, een cultuurstrijd, die ondanks de coronacrisis onverminderd wordt verder gezet. 

LEES OOK
Stef Arends / 04-12-2023

Hoe extreemrechts, journalistiek en sociale media een racistische haatstorm veroorzaakten

Een reconstructie van de haatstorm tegen schrijver Dalilla Hermans.
Illustratie van Gilani Raja voor de campagne ’Stop de haat!’ van Kif Kif, Sankaa en Hand in Hand tegen racisme
Karl van den Broeck / 13-09-2023

We hebben Vlaams Belang niet nodig om de democratie te slopen

Bij de opmars van extreemrechts lijken steeds meer democraten te vergeten wat democratie inhoudt.
Vlaams Belang democratie
Karl van den Broeck / 11-01-2020

Beroering bij VRT: omstreden directeur pleegde ook overleg met Vlaams Belang

Peter Claes, directeur Media & Productie van de VRT, had na de verkiezingen een ontmoeting met Chris Janssens, fractieleider van Vlaams Belang. De voor het directiecomité…
Peter Claes op een persconferentie over besparingen in 2014. Foto (c) Belga (Eric Lalmand)