Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Zet samenwerking bij de nieuwe staatshervorming centraal

Philippe Diepvents
1024px-Vlaams_Parlement_Peristylium
Vlaams Parlement (Foto: Wikimedia Commons)

Alle partijen vertrekken van de premisse dat een staatshervorming, in welke richting de bevoegdheden ook mogen gaan, de dingen efficiënter, beter en meer beheerst maakt. Vervolgens laat men die premisse helemaal los en begint men met op ideologische basis bevoegdheden naar zich toe te trekken, of dat nu efficiënter is of niet. 

Administratieve chaos

Het is een feit dat de staatshervorming zoals we die tot nu toe hebben gekend, de dingen zelden eenvoudiger maakt. Bij de verdeling van de bevoegdheden houdt men nauwelijks rekening met de praktische noch de technische uitwerking. Het resultaat is daardoor vaak een schijnbaar schitterende nieuwe bevoegdheid met daarachter administratief geknoei.

Vorige week kregen we een mooi staaltje van dat soort knoeiwerk te zien. Een lid van het Algemeen Belgisch Vakverbond (ABVV) liet ons weten dat hij vorige maand een lagere tegemoetkoming op zijn rekening had gekregen in het kader van zijn ouderschapsverlof. Het federale deel was wel gestort, maar de Vlaamse aanmoedigingspremie niet. Na navraag bij de administratie kreeg hij een bevreemdend antwoord. 

Bij de verdeling van de bevoegdheden houdt men nauwelijks rekening met de praktische noch de technische uitwerking

De federale overheid had een nieuwe maatregel uitgevaardigd: het corona-ouderschapsverlof. Dat is een extra recht met een verhoogde uitkering. De Vlaamse ambtenaren hebben echter geen zicht op wie dat verlof opneemt.

Bovendien had Vlaanderen beslist om geen aanmoedigingspremie te geven bij het nieuwe corona-ouderschapsverlof zoals ze wel doen bij het gewone ouderschapsverlof. Gezien de bevoegdheidsverdeling is dat hun goed recht.

Bijgevolg had men in de administratie beslist om ervan uit te gaan dat alle Vlamingen, die deeltijds tijdskrediet of ouderschapsverlof opnemen, wel zouden overstappen naar de nieuwe maatregel. In het totaal gaat het over zo'n 24.000 mensen. De Vlaamse premie van al die mensen moest dus worden stopgezet. Wie dan toch niet was overgestapt, moest de aanvraagprocedure dan maar opnieuw doen. 

Ter verduidelijking werd de beslissing nog eens op de website geplaatst: “Alle aanmoedigingspremies, die zijn aangevraagd op basis van deeltijds ouderschapsverlof, worden standaard stopgezet op 30 april 2020 of geannuleerd, om onterechte betalingen en terugvorderingen te vermijden.” Daarmee was de kous af.

Waar liep het mis?

Veel klopt hier niet. Ten eerste mag de overheid niet zomaar namens de burger beslissen dat er al dan niet van systeem moet veranderd worden. Ten tweede is de assumptie zelfs niet logisch. De nieuwe maatregel is immers niet in alle gevallen voordeliger en bovendien kan niet iedereen, die in het ene systeem zit, zomaar overstappen naar het andere. 

De belangrijkste fout die deze case blootlegt is echter dit: bij het verdelen en uitoefenen van bevoegdheden is het afstemmen van wat er op andere beleidsniveaus gebeurt gewoon geen prioriteit. Vlaanderen kiest zelf wel wat het doet, en als het niet uitvoerbaar blijkt of als het niet compatibel is met het federaal niveau, dan wentelen we de gevolgen wel af op de burger. Die moet dan maar nieuwe formuliertjes invullen. 

De case van de aanmoedigingspremies bewijst dat er nood is aan een goeie samenwerking tussen beleidsniveaus

Die onverschilligheid is een direct gevolg van hoe de politiek aankijkt tegen staatshervorming en bevoegdheidsverdeling. Het is een ideologisch debat vermomd als een efficiëntiedebat. Echt efficiënter werken was echter nooit de hoofddoelstelling. De case van de aanmoedigingspremies bewijst dat er vooral nood is aan een goeie samenwerking tussen beleidsniveaus. 

Er zijn zo trouwens nog voorbeelden. De Vlaamse energiepremie van Zuhal Demir (N-VA) werd pas uitbetaald toen iedereen al drie energiefacturen achter de rug had. De fiscale amnestieregelingen werkten elkaar zowel Vlaams als federaal tegen en definitie van een arbeidshandicap was lange tijd onduidelijk.

Veel van deze problemen zijn niet op te lossen door met bevoegdheden te schuiven. Ze zijn wel op te lossen door een goeie of op zijn minst betere samenwerking tussen overheden. 

Dus laat dat voor één keer nu eens de focus zijn van een hervorming. Het levert geen ideologisch blinkende 'bevoegdheidstrofeeën' op, maar het maakt het leven van de burger waarschijnlijk wel een pak makkelijker. 

Wat het stopzetten van die Vlaamse premies betreft: draai die beslissing terug en los het zelf op in plaats van het papierwerk bij de burger te leggen, beste overheid.

Uitgelichte foto: Wikimedia Commons

LEES OOK
Tom Cochez, Febe De Donder / 24-05-2022

Homans beveelt vragen over El Kaouakibi 'compleet te negeren'

'Compleet negeren.' Dat marsorder gaf Liesbeth Homans voor vragen van Apache over Sihame El Kaouakibi.
Liesbeth Homans
ACOD Lokale en Regionale Besturen / 05-10-2021

Privatisering van de zorgsector zal de kwaliteit doen dalen

Belastingontwijkende zorgmultinationals doen hun voordeel bij de commercialisering van de zorgsector.
hands-4344711_1920
Charlotte Deprez / 03-08-2021

'Coronalert-app stopzetten is onverstandig'

Het lage gebruikscijfer van Coronalert doet vragen rijzen over het nut van de app in de toekomst.
coronalert