En dat had ik niet gedaan – dus ik had gegokt. Ik had gewed dat de kans dat mijn aankopen besmet waren, én dat ik op die manier zelf besmet zou geraken, verwaarloosbaar was. Natuurlijk had ik best 10 minuten kunnen besteden aan het schoonwassen van die spullen, maar ik had gegokt dat dat niet nodig zou zijn, en in ruil had ik wat tijd uitgespaard.
Ons leven op het spel
Ik had dus werkelijk gegokt met mijn leven. En wellicht hebt u dat ook al gedaan, al vele malen. Zelfs in normalere tijden maken we voortdurend keuzes waar er alternatieven bestaan die voor ons (of voor anderen) veiliger of gezonder zijn. Maar we maken een afweging, en kiezen een meer risicovol pad, omdat we er wat tijd, geld, of moeite mee besparen, of omdat het ons leven op dat moment een beetje prettiger maakt.
Meestal beseffen we niet eens dat we dat doen, en meestal zijn de risico’s erg klein. En ook in deze surrealistische lockdowntijden, waarin we bijna enkel oor en oog hebben voor het aantal mensen dat de afgelopen 24 uur is bezweken aan het nieuwe coronavirus, wordt er flink wat gegokt.
Jonge mensen gokten ook met hun leven. De letaliteit van COVID-19 staat nog niet helemaal vast, maar we weten dat ze een stuk hoger ligt dan voor gewone griep, en ze wordt momenteel geraamd op 2,3% van de besmette patiënten (al is er een grote variatie tussen landen). Wat we ook weten, is dat er een grote variatie is naargelang de leeftijd van de patiënt. Gegevens uit China suggereren dat de letaliteit voor tieners iets minder is dan 0,2%. Dit klinkt erg laag – en dat is natuurlijk enkel als je de ziekte hebt. Tijdens de Spring Break en de Lockdown- en (Schijt aan) Coronafeestjes in verschillende Europese landen, gokten jongeren dat 0,2% een verwaarloosbare kans was, en niets om bezorgd over te zijn.
Misschien hadden ze wel een punt, trouwens. Eerder deze week waarschuwde viroloog Marc Van Ranst dat jongeren niet immuun zijn: “Een aantal van de jongeren die nu op intensieve zorg liggen, was nabij betrokken bij een aantal van de lockdownparty's. Dit is geen spel.” Maar ook al is COVID-19 ongeveer vier keer zo dodelijk voor een 20-jarige als het achtergrondrisico om te overlijden (in het VK is dat 0,05%), dat betekent dat 2 op duizend besmette mensen zullen overlijden. Dat kan er best uitzien als een risico dat het waard is te nemen om deel te kunnen nemen aan de laatste fuif in mogelijk vele maanden.
Andermans leven op het spel
Ze gokten echter niet alleen met hun eigen leven. Ze gokten ook met de levens van de mensen die ze konden besmetten. Iemand die met het virus zal dat typisch aan 2,5-3 anderen doorgeven, die dat op hun beurt ook gaan doen. Na tien iteraties is het aantal mensen dat op deze manier wordt besmet ruim boven de 10.000 (mogelijk zelfs meer dan 50.000), dus met een letaliteit van gemiddeld 2,3% kan een besmet persoon een rol spelen in de dood van vele honderden anderen.
Dit klinkt verschrikkelijk: een kans van 0,2% is misschien een redelijke prijs voor een leuk feestje, maar de dood van honderden mensen? Zo werkt het echter niet. Je kunt onmogelijk een specifieke besmetting terug traceren naar één bepaald persoon vele iteraties in het verleden, net zoals je het overlijden van iemand ten gevolge van de luchtvervuiling in een stad niet kunt linken aan het rijgedrag van één bepaald persoon.
De weddenschappen die we aangaan kunnen zeker directe gevolgen hebben voor ons en voor anderen. Als we rijden als een gek kunnen we onszelf en anderen schaden, en wanneer dat gebeurt is de verantwoordelijkheid die we daarvoor dragen klaar en duidelijk. Maar als het om besmettelijke ziekten, epidemieën en pandemieën gaat is die verantwoordelijkheid zo diffuus dat ze veel moeilijker te snappen is. We zijn allemaal een heel klein beetje verantwoordelijk, in die mate dat we voelen dat we ons eigen gedrag eigenlijk als onbeduidend kunnen beschouwen.
Het eigen leven op het spel voor dat van anderen
Er vindt ook een ander soort van weddenschappen plaats. Terwijl de meesten onder ons het grootste deel van de dag in ons kot blijven, en ons contact met potentieel besmette personen tot een strikt minimum beperken, zijn er mensen die bewust hun leven op het spel zetten om anderen te dienen.
Zij die er in de winkels voor zorgen dat er eten en drinken op onze tafel kan komen, wasmiddel in onze wasmachines, en wc-papier op het toilet, deze fijne mensen komen dagelijks in contact met honderden mensen, waarvan er verschillende misschien op het punt staan symptomen te gaan vertonen, en ongeweten het gevreesde virus door kunnen geven. Meer nog zijn er de honderden duizenden medische zorgverstrekkers en verzorgers die, dag in dag uit, COVID-19-patiënten waarvan het leven ernstig in gevaar is, behandelen en verplegen.
Ik denk niet dat ik veel risico liep toen ik, gisteravond om 20u, op mijn drempel ging staan en samen met miljoenen anderen in het VK voor hen applaudisseerde. Clap for our carers werd opgestart door Annelies Plas, een Nederlandse yogalerares die in Londen woont, om eer te betuigen aan verzorgers en medisch personeel, in navolging van gelijkaardige initiatieven in andere landen.
Dat zal natuurlijk geen echt direct effect hebben gehad op het indijken van de verspreiding van het nieuwe coronavirus, dat ellendige stuk DNA, noch levend noch dood, dat zoveel schade aan het toebrengen is. Maar als een symbool van dankbaarheid en respect voor deze moedige mensen die elke dag wedden met een ondode, die letterlijk hun eigen leven inzetten om dat van anderen te redden, was het applaus en het getrommel met keukengerei op potten en pannen gisteravond een ontroerende en opbeurende gebeurtenis.
Ook daaraan hebben we nood in deze rare tijden.
Blijf veilig. Blijf gezond. Zorg voor uzelf en voor elkaar.
Uitgelichte foto: CC BY Dov Harrington
