Hoe moedig is het mobiliteitsbeleid in Brussel?

Het voedt ook de vrees en ongerustheid van velen dat er in het akkoord geen plaats werd gemaakt voor een ambitieus (fiets)mobiliteitsplan. De start van de Tour in Brussel was ook een gemiste kans om aan de Brusselaars te tonen welke mobiliteitsmogelijkheden een fiets kan bieden.

Alomtegenwoordige auto

Nochtans is een grote verandering in onze mobiliteit nodig. De luchtkwaliteit binnen het Gewest is slecht, de auto is nog alomtegenwoordig en vele plaatsen zijn onveilig voor de zwakke weggebruikers. Het fietsgebruik kan ook bijdragen tot de verwezenlijking van enkele belangrijke doelstellingen in het akkoord, met name de sociale en ecologische doelstellingen.

Niet alleen is fietsen vaak de goedkoopste verplaatsingsmethode, het is ook die met de kleinste milieu-impact. Vele Brusselse inwoners hebben gestemd voor een radicaal ander beleid dat de zwakke weggebruikers meer moet beschermen en hun verplaatsingen moet vereenvoudigen. De vele aanhoudende protestacties ondersteunen die claim ook.

Als producent heb ik, samen met regisseur Daniel Lambo, aan een documentairefilm en -reeks gewerkt over asbestvervuiling, getiteld ‘Ademloos’. Tijdens de research had ik ook intensief contact met een vooraanstaande New Yorkse academica Frederica Perreira. Zij bestudeert al sinds de jaren ‘90 de impact van de luchtkwaliteit op inwoners van de Bronx. Haar bevindingen waren even baanbrekend als schokkend. Vervuilende stoffen en fijne stofdeeltjes afkomstig van uitlaatgassen kunnen de placenta penetreren en ongeboren kinderen vergiftigen. Diezelfde vervuilende stoffen kunnen ook het DNA wijzigen en zo, generaties lang, voor ziektes en misvormingen zorgen. Vorige week publiceerde VRT Nieuws ook nog een artikel van de Universiteit van Hasselt over een onderzoek bij baby’s. Hun bevindingen zijn schokkend: ondanks de strenge Europese fijnstofnorm is er nog altijd een meetbare impact van de luchtvervuiling op pasgeborenen van 3 dagen oud.

Bedrijfsspionage

Tijdens de productie van de film en de reeks kregen we ook een inzicht in de laffe manieren waarop vervuilende asbestbedrijven hun belangen beschermen. Ons team werd namelijk geïnfiltreerd door een bedrijfsspion. Tegelijkertijd was er een ander groot bedrijfsschandaal dat losbarstte: dieselgate. Grote autoconstructeurs zoals Volkswagen bleken op grote schaal gefraudeerd te hebben met de uitstootnormen. Dat ze met de volksgezondheid van miljarden mensen gespeeld hebben, deert hen niet, enkel de bedrijfsresultaten tellen. Want recent werd ontdekt dat nieuwe auto’s gemiddeld weer meer CO2 en andere vervuilende stoffen uitstoten.

Het is tijd voor een radicale verandering, niet als luxeproject van een paar enkelingen, maar omdat het nodig is voor ons allemaal. We worden geconfronteerd met de gevolgen van klimaatopwarming, van vervuilde lucht, van overvolle wegen. En de oplossingen zijn eenvoudiger en liggen meer voor de hand dan we denken: meer openbaar vervoer en meer verplaatsingen per fiets.

Groot gevoel van onveiligheid

Vele Brusselaars kiezen al voor de fiets voor hun dagelijkse verplaatsingen, omdat het de snelste en efficiëntste manier is. Gewone fietsten, elektrische fietsen, bakfietsen, fietsen met meerdere zitjes voor de hele familie, Villo’s, Billy’s, Jump-ers … Voor elk wat wils en voor ieders beurs, maar toch aarzelen velen om over te stappen naar de fiets, want er is een groot gevoel van onveiligheid.

Dat gevoel van onveiligheid wordt vooral veroorzaakt door een groot gebrek aan respect van de automobilisten én door de manifeste onwil van de verschillende bestuurlijke niveaus om de fietser een plaats te geven in het verkeer. Daardoor lijkt het alsof fietsen een ideologische keuze is en iedere fietser een fietsactivist wordt.

Amsterdam heeft aangekondigd om tegen 2030 uitstootvrij te zijn. Dat moet ook de ambitie voor Brussel zijn. Akkoord, Brussel is Amsterdam niet, de stad heeft decennia voorsprong met zijn fietsbeleid. Maar anders dan in Amsterdam is er in Brussel meer plaats. Bredere lanen maken het mogelijk om goede fietspaden en brede voetpaden aan te leggen, waarnaast er ook nog plaats is voor busstroken of tramsporen. En anders dan je verwacht, woedt in Amsterdam ook nog steeds een discussie van inwoners die vinden dat de stad niet genoeg doet voor de fietsers.

Moedige keuzes

Als vader van een driejarig ketje, dat ook geregeld puffers moet gebruiken om zijn longproblemen te bestrijden, vind ik dat we zorg moeten dragen voor de toekomst van onze kinderen. Het is ook voor hen dat we nú een leefbare stad moeten maken, dat we letterlijk uit onze mobiele cocon moeten komen en elkaar tegemoet moeten treden. En dat kan enkel als degenen die het beleid in handen hebben, moedige keuzes maken.

Ondertussen werk ik met Daniel Lambo aan een webreeks voor jongeren getiteld ‘Cyclomax’, waarin we op een speelse manier tonen dat fietsen in de stad ook leuk kan zijn. We tonen een stad waarin kinderen en jongeren zich alleen per fiets kunnen verplaatsen, iets wat momenteel helaas nog een utopie is voor de vele kinderen die opgroeien in Brussel.

Daarom eis ik van mijn bestuur visie én lef in zijn mobiliteitsbeleid, omdat het nodig is. Omdat ik uit ervaring heb geleerd dat, als de wettelijke verplichtingen laks blijven, de vervuiling die gecreëerd wordt, decennialang gevolgen kan hebben. Denk aan de asbestvervuiling, die nog steeds een gigantische impact heeft, omdat politici ervoor kozen om de bedrijven te beschermen in plaats van de maatschappelijke gezondheid.

Ik wil een stad waarin het normaal is om de fiets voor dagelijkse verplaatsingen te gebruiken, ik wil een stad zonder uitstoot waarin het normaal is om schone lucht te ademen. En ik wil dat samen met alle inwoners.