Bijzitter bij de Europese Verkiezingen? Nee, bedankt.

U vraagt mijn medewerking aan een klucht in drie bedrijven.

Eerst en vooral zijn er op 26 mei Europese verkiezingen. De Europese grondwet schuwt de grote woorden niet: "De waarden waarop de Unie berust zijn eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten, waaronder de rechten van personen die tot minderheden behoren. Deze waarden hebben de lidstaten gemeen in een samenleving die gekenmerkt wordt door pluralisme, non-discriminatie, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, solidariteit en gelijkheid van vrouwen en mannen."

Sujetten als Viktor Orbán

De feiten zijn iets prozaïscher: we krijgen de keuze tussen 50 tinten van een ondemocratisch neo-liberaal Europa. L’état Maastrichien zoals de Franse filosoof Michel Onfray dit clubje van ons-kent-ons terecht noemt, heeft, onder leiding van sociaal en christendemocraten, een liberale uitverkoop aan de vrije markt georganiseerd. Het Europa van de Grote Idealen is vandaag het Europa van de Marktenzaal. A cynic knows the price of everything, the value of nothing, zei Oscar Wilde al. Stellen dat Europa bepaalde waarden uitdraagt, is te grotesk voor woorden. Het volstaat het Oude Continent even te verlaten om te horen wat onze street cred dienaangaande is.

Moet ik echt mijn vertrouwen uitspreken in dames en heren die sujetten als Orban in hun rangen dulden en zelfs vandaag de man enkel in quarantaine durven plaatsen. Dit terwijl aan onze grenzen mensonwaardige kampen worden opgezet, voor de enkelingen die we niet hebben laten verzuipen in de Mare Nostrum, onze zee …? Dit terwijl die zelfde mensen in ons land de daklozenopvang en de uitbating van transitiehuizen uitbesteden aan beursgenoteerde bewakingsfirma's. Chamberlain lijkt plots een politiek Titaan. Mensenrechten mon oeil.

Of moet ik misschien mijn lot in handen leggen van voluntaristische leerling-tovenaars die de ene dag in Putin’s achtertuin de revolutie preken en de volgende dag - in een Engels dat de dialogen in ‘Allo Allo’ tot Shakespeare verheft - een Brits populist met een dweilenfobie verbaal probeert af te troeven?

Het democratisch deficit op Europees niveau is schrijnend. Vijf jaar geleden bracht 42,54% van de stemgerechtigde Europeanen ook effectief zijn stem uit. De dalende opkomstcijfers zetten zich elke verkiezing door. Ook en vooral in de ‘nieuwe’ Europese landen (die we als neo-kolonialisten en pseudo-missionarissen van het Ene Ware Geloof (de liberale markt) vanonder de vleugels van het ‘evil empire’ moesten redden volgens onze grote Europese leiders) is de opkomst veelzeggend.

Representatieve democratie?

In Slovakije stemde 13 (dertien, treize, thirteen) procent in de laatste Europese verkiezingen. Een aantal andere opkomstcijfers: Slovenië (20,96%), Tsjechië (19,5%), Litouwen (30%), Estland (36,4%), Polen (23%). Deze ontluisterende cijfers houden bovendien geen rekening met blanco of (bewust) ongeldige stemmen. Representatieve democratie?

Minderjarigen vormen grosso modo 10% van de Europese bevolking. Laat de jeugd, die niet wordt vertegenwoordigd, de laatste maanden nu net getoond hebben wel degelijk een gefundeerde mening te hebben. De manier waarop Europa, met Juncker op kop, op deze mening reageert, is ronduit schokkend te noemen.

De onverschilligheid ten opzichte van de Europese instellingen valt niet zo moeilijk te duiden: de meest belangrijke Europese verdragen werden door onder andere de Denen, de Ieren en de Fransen weggestemd. Gelukkig kreeg 'het volk' een herkansing om zich, tijdens een tweede referendum dienaangaande, toch 'juist' uit te spreken.

Het volk heeft altijd gelijk. Behalve als het ongelijk heeft, dan vragen we het nog eens. Later kregen de Grieken ook enkele keren de mogelijkheid om zich uit te spreken over de financiële strop rond hun nek. Europa als hotel California: you can check out any time you like, but you can never leave. Niet de relatie die ik prefereer.

Europese hofnarren

Misschien moet ik hopen dat Wouter Deprez, Hans Teeuwen, Frankie Boyle, Dara O’Briain of Dany Boon zich in het rijtje Europese hofnarren proberen te scharen?

Dit is geen roep naar populisme, maar naar een echt democratisch Europa. Voor u mij verdenkt lid te zijn van The Judean people’s front die een What did the Romans ever do for us-litanie afsteekt: ik ben mij ten zeerste bewust van wat de meerwaarde van Europa is geweest en zou kunnen zijn. Ik zeg alleen dat onze instellingen op vandaag niet onderdoen voor de Romeinse bureaucratie van de vijfde eeuw of het hof van de Merovingische rois fainéants die postjes en geld onder elkaar verdelen. Après nous le déluge of een baantje bij Goldman Sachs.

Tweede bedrijf: misschien moet ik federaal mijn burgerplicht vervullen? Dat is het niveau waar een burgemeester, partijvoorzitter en oproerkraaier maar geen kandidaat premier vandaag al de Apocalyps predikt, wanneer iemand ter zijner linker zijde (en daar is héél veel plaats) de touwtjes in handen zou krijgen. Waarschuwen voor een belastingtsunami maar wel btw op een basisbehoefte als energie naar 21% optrekken en het als een milieumaatregel verkopen … There is no alternative (TINA!): ook alle ministers in de volgende federale regering moeten en zullen minister van begroting zijn.

Besparen, besparen, besparen

Honderd dagen lijkt alvast niet genoeg om deze geïnstitutionaliseerde inertie te overstijgen. Hoewel, de echtelijke ruzie tussen de Zweedse partijen (met Marrakesh als politieke hoofdstad) lijkt reeds achter de rug en een nieuwe vrijage is meer en meer plausibel. Niet uit liefde: ook hier is TINA het leitmotiv. Wat dat voor de uitholling van de sociale dienstverlening, de kernuitstap en de austeriteit ad nauseam betekent, wordt niet gespecifieerd.

Vorige legislatuur had de federale regering geen meerderheid aan Vlaamse kant, de laatste editie geen meerderheid bezuiden de taalgrens: representatieve democratie zei u? Er zijn geen federale verkiezingen in dit land, ze zijn er ook nooit geweest. Er is immers geen federale kieskring. Er zijn gelijktijdige regionale verkiezingen en met die twee halve resultaten probeert men een heel land te besturen.

Om dan, wanneer er eindelijk een akkoord uit de bus valt, een regering te vormen die bespaart, bespaart, bespaart met als resultaat dat het begrotingstekort nog altijd torenhoog is. Een regering waarvan de minister van financiën, voordien een mediocre financieel journalist, doodleuk aankondigt dat die de roerende voorheffing moet verlagen om zo ruimte te creëren voor de middenklasse.

Dat is dezelfde man die de roerende voorheffing keer op keer heeft verhoogd met als argument dat hij het geld ging halen bij de rijke beleggers. Kicking the can down the road. Wilt u mij hier echt medeplichtig aan maken? Is dat echt wat we vandaag nodig hebben?

Onder-de-kerktorenregering

Derde bedrijf: misschien moet ik voor mijn onder-de-kerktorenregering een effort doen. Zodat we verzekerd zijn van een stoet van milieu- en energieministers die kunnen zeggen dat het de Brusselaars of de Walen zijn die een akkoord onmogelijk maken. Dan kunnen we opnieuw beweren dat de aardbeienkwekerijen in Nevele en de mensapenvallei in de zoo van Antwerpen bos zijn en wij ons deel al hebben gedaan, want meer zou de economische groei in het gedrang brengen.

Mag ik er trouwens ook op wijzen dat de hoofdrolspelers in alle drie de bedrijven overlappen en van de ene rol in de andere vervellen. Velen onder hen speelden ook reeds een hoofdrol in de farce van oktober vorig jaar.

Ik ben mij bewust van mijn rechten als burger. Ik begrijp maar al te goed dat aan de rechten van dat burgerschap ook een aantal plichten verbonden zijn. Ik probeer elke dag via mijn job, via mijn aankopen, via mijn transportkeuze, … mij als goed burger te gedragen. Ik probeer me lokaal in te zetten om in overleg concrete zaken aan te pakken. Ik lees met veel interesse het werk van David van Reybrouck Tegen verkiezingen.

Burgerkabinet

Ik ben gefascineerd door basisdemocratie zoals die in Frome succesvol wordt toegepast. Ik ben blij dat deze in Duitstalig België navolging krijgt. Ik word zelfs lichtjes positief over de toekomst van de mensheid als ik lees dat een geloot burgerkabinet in Ierland het wetsvoorstel heeft bedacht dat de anachronistische abortuswet heeft afgeserveerd. Na een referendum nog wel.

Ik lees ook George Monbiot die zegt dat we een revolutie nodig hebben om dit tranendal een beetje leefbaar te houden. Iets wat een groot deel van onze Vlaamse, Belgische en Europese jeugd heeft begrepen. Sorry, maar die revolutie zal niet met een rood potlood achter een vermuft gordijn in de sporthal van de plaatselijke (ondergefinancierde) stadsschool gevoerd worden.

Indien u mij dan ook probeert te overtuigen dat 26 mei de democratische hoogmis is voor alle goede burgers, waar ik op mijn paasbest mijn burgerplicht mag komen vervullen, dan moet ik u ontgoochelen. U kunt van een politiek atheïst niet verwachten om in die hoogmis als misdienaar aangelengde wijn en verschraald brood aan de gelovigen uit te delen. Gelieve mij dan ook te verontschuldigen voor zondag 26 mei. Ik was niet van plan een stem uit te brengen, ik kan mezelf dan ook niet in de spiegel kijken als ik bedenk dit circus mee te moeten organiseren.

Hoogachtend,

Bruno Iserbyt,

9000 Gent