Als student aan de UGent werd Dries Van Langenhove (DVL) immers de toegang tot de universitaire campus ontzegd, al mag hij ondertussen wel zijn masterproef afwerken. De ordemaatregel van de Gentse rector, die ondertussen door de kortgedingrechter werd gemilderd en door de rector in gewijzigde vorm werd bevestigd, kwam er na de ontluisterende Pano-reportage over S&V.
DVL en zijn directe entourage bleken immers aan te zetten tot racisme, antisemitisme, seksisme, wapengebruik en geweld: een soort gedachtengoed dat haaks staat op de basisprincipes die de UGent in het vaandel voert. Het is niet onverstandig dat men op het rectoraat de verlenging van deze ordemaatregel en het verdere verloop van de tuchtprocedure tegen DVL omzichtig aanpakt, zeker nu er ook een strafonderzoek loopt door het Gentse parket tegen S&V en meer in het bijzonder tegen DVL zelf. Hoe dan ook verloopt zo’n procedure best in de luwte.
Geheel in de lijn van zijn strategie, laat Dries Van Langenhove geen gelegenheid voorbij gaan om zichzelf in de schijnwerpers te plaatsen
Dries zelf, geheel in de lijn van zijn strategie, laat evenwel geen gelegenheid voorbij gaan om zichzelf in de schijnwerpers te plaatsen. Ergo wordt men op het rectoraat van de UGent geconfronteerd met een moeilijke evenwichtsoefening.
Voetbal voor gevorderden
Sta ons toe een zijsprong te maken naar het voetbal. De regels die deze sport beheersen zijn niet steeds glashelder en de interpretatie op het veld is dat nog minder. Een scheidsrechter wordt verondersteld spelfases enkel af te toetsen aan de reglementen. Het is evenwel duidelijk dat hij/zij zich nooit helemaal kan onttrekken aan de druk van het publiek en dat hij/zij bij een al te letterlijke arbitrage evengoed een match kan 'doodfluiten' zoals dat dan heet.
Het probleem is evenwel dat de supporters uiteenvallen in twee clans die elkaars tegenstander, of, in het geval van 'de harde kern' mekaars vijand zijn. Wat voor het ene kamp een doodschop is, wordt door het andere als fopduik afgedaan. En wat volgens kamp A zonder discussie een rode kaart verdient, is volgens de opponenten niets meer dan een professionele ingreep. Maar men moet wel binnen de regels van het voetbal blijven.
Ook ieder politiek systeem bakent de arena af en legt de regels vast waarbinnen het politieke spel, of de strijd, gevoerd wordt. Het klopt dat een zekere arbitraire interpretatie nooit ver weg is. Er is soms een zekere neiging, maar ook duidelijke huiver, om wat niet door de geïnstitutionaliseerde machten als mainstream wordt bestempeld buiten het politieke veld te sluiten. En ja, ook gerechtelijke instanties reflecteren voor een deel de heersende opvattingen van het politieke establishment. Natuurlijk loopt de rechterlijke macht niet aan de leiband van een toevallige coalitie, en de interpretatie van sommige rechtsregels leidt soms tot verrassende toepassingen. Maar het begrip 'hegemonie' is geen hersenschim.
Drukpersmisdrijven dienen bijvoorbeeld voor het Hof van assisen te komen, en tegenwoordig vallen ook internetteksten onder het begrip 'drukpers'. Maar toen de verdediging van Belkacem een beoordeling van zijn haatberichten op het internet door een volksjury eiste, werd dat door justitie afgewezen, omdat het in een subtiele redenering niet ging om teksten, maar om woorden en beelden.
Een al lang aanslepende discussie is er ook over het recht op staken, bedrijfsbezettingen en stakingsposten. Voor de vakbonden zijn stakingsposten een legitiem strijdmiddel, terwijl werkgeversorganisaties deze belemmering het liefst juridisch beteugeld zouden zien.
Er zijn steeds gebieden waarover dichte mist hangt, met verraderlijke stukken drijfzand. Rechters hebben daar dus een ruime interpretatiemarge en dat is niet per definitie een slechte zaak. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens erkent bij betwistingen over schendingen van de fundamentele rechten expliciet het bestaan van een beoordelingsmarge voor de nationale rechtscolleges, en het Hof interpreteert ook zelf die fundamentele rechten op een dynamische, soms verrassende wijze.
Daarin een opstap naar 'le gouvernement des juges’ zien getuigt van enige kwaadwilligheid. Dat DVL de maatregel van het rectoraat voor de rechtbanken zou aanvechten stond in de sterren geschreven. Ook de uitkomst van toekomstige beslissingen is onzeker en ze zullen waarschijnlijk door de verliezende partij betwist worden.
Shock, offend and disturb
Dat DVL een politieke mening verkondigt valt niet te ontkennen. Dat hij dat recht heeft al evenmin. Meer zelfs: het devies van de UGent 'Inter utrumque' roept precies op tot maatschappelijk engagement en kritische geest, en de opdrachtverklaring is daar de geactualiseerde versie van. Dat deze bewogenheid als pluralistisch moet worden gezien is evident, en dus is er ruimte voor radicale en zelfs extremistische stemmen. Met inbegrip van het recht 'to shock, offend and disturb'. 'Extremisme' is daarenboven een rekbaar begrip, want ooit werd de eis voor algemeen stemrecht, tot afschaffing van kinderarbeid of tot vernederlandsing van de Rijksuniversiteit Gent als zodanig weggezet.
Het staat, omgekeerd, iedereen vrij de standpunten van DVL verwerpelijk en zijn arrogante geldingsdrang stuitend te vinden. En je mag zijn motieven om naar parlementaire onschendbaarheid te hengelen naar believen bashen als plat opportunisme. Dat hij zich tijdens de verkiezingscampagne aan de UGent niet geuit heeft als extreem-rechtse leider, getuigt misschien van een gebrek aan transparantie, maar dat een kandidaat niet het achterste van zijn tong laat zien in de aanloop naar verkiezingen is schering en inslag
DVL schurkt zich aan tegen de grenzen van racisme, homofobie, antisemitisme, en aanzetten tot wapengebruik en geweld; zaken die strafrechtelijk kunnen beteugeld worden
Door de Pano-reportage over S&V is evenwel duidelijk geworden wat het ware profiel is van DVL, een ontmaskering die hij overigens - tegen de feiten in - blijft ontkennen. DVL gaat nu fel, en zelfs agressief, tekeer tegen de VRT-journalistiek en zet elke vorm van kritische mediaverslaggeving over S&V weg als ‘fake news’, hiermee in het spoor lopend van andere illustere voorbeelden die kritische journalistiek, academische expertise en wetenschappelijke rapporten als volstrekt onbetrouwbaar afdoen wanneer deze niet passen in het rechts-radicale denkkader, of het nu gaat over klimaatverandering, migratiepacten of genderstudies.
Tempel van het vrije denken
DVL - enige intelligentie kun je hem niet ontzeggen - schurkt zich aan tegen de grenzen van racisme, homofobie, antisemitisme, en aanzetten tot wapengebruik en geweld, zaken die strafrechtelijk kunnen beteugeld worden. Het pareren van de kritiek als fantasie van de ‘Lügenpresse’ of aantijgingen van politiek correcten, het zich verschuilen achter het-was-maar-om-te-lachen (de Pepe-the-frog-cartoons), tot en met het koudweg ontkennen van de feiten, zijn ondertussen zowat het handelsmerk van Alt-right geworden waarvan DVL een exponent is.
De overheid kan - binnen de grenzen van de rechtsstaat - dus sanctionerend optreden. Dat moet nu verder blijken na het gerechtelijk onderzoek en een eventueel strafproces tegen DVL. De UGent kan, zich baserend op haar mission statement en reglementen, via een interne tuchtprocedure zelfstandig beteugelend optreden ten aanzien van studenten, personeel en verkozenen in raden en besturen, en dus ook tegen DVL. Daarvoor is het niet eens nodig dat het om strafbare uitingen gaat: de UGent moet in haar rangen niet oogluikend tolereren wat volgens de eigen maatstaven apert amoreel is en regelrecht ingaat tegen haar basisprincipes. De politieke bokshandschoen die DVL opnieuw hanteert mag dan op applaus rekenen van Filip de Winter, maar voor de UGent is dit de rode lijn.
Precies omdat de UGent een tempel van het vrije denken is, moet ze beschermende maatregelen treffen tegen diegenen die deze principes op de helling zetten. Uiteraard zal DVL zich in de slachtofferrol wentelen en natuurlijk kan hij alle rechtsmiddelen aanwenden om zich te verdedigen. Dat het om lichtzinnige beschuldigingen gaat die tot doel hebben een persoon in diskrediet te brengen, is nonsens. Het sprookje dat S&V-ers oude dametjes over straat helpen en jonge katjes uit dakgoten redden zal wel niemand overtuigen.
Het zou integendeel van een flagrant gebrek aan moed getuigen mocht de UGent zich a priori laten intimideren. Een confrontatie rond de basisprincipes waarop een universiteit stoelt ontwijk je niet. Het gevolg van 'Durf denken' is immers 'Durf doen'.
