Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Beste Gentse burgemeester, beste Mathias

Pascal Debruyne
Gent vanop de Blandijntoren
Gent vanop de Blandijn (Foto: Amaury Henderick, CC, flickr)

Ik wil u een korte eindejaarsbrief schrijven. We kennen elkaar al lang. We wisselden heel wat woorden in intellectuele twist. Altijd boeiend, een sociaal-liberaal en links-libertair die twisten over vrijheid en gelijkheid. Maar deze keer wil ik aanheffen met ietwat onverwachte woorden. Hoewel, in een context waarin zwaarwichtige christelijke referenties naar Judas worden gemaakt, zijn ze misschien wel passend.

“Zalig zijn de armen van geest”, luidden de inleidende woorden van Jezus' Bergrede in het evangelie van Matteüs. Als aanzet van een van de acht zaligheden of zaligsprekingen (Makarismen). Het zijn geen kerstdagen voor niets.

'Zalig zijn de armen van geest' is vaak - onder meer door Nietzsche - uitgelegd als een pleidooi om mensen dom, gehoorzaam en onderdanig te houden. Kerken gebruikten het ook vaak op die manier. Maar de woorden kunnen ook anders gelezen worden. En ze kunnen behoorlijk toepasselijk zijn in de politieke context van Open-VLD in Gent, waar Ego’s boven collectiviteit gaan, en waar de collectiviteit ironisch genoeg wordt afgestraft door een solidaire brief, na een defenestratie van een loyale schepen, vierkant te klasseren.

'De armen van geest' zijn de bescheiden mensen, die zich boven 'de rijken van geest' zetten die denken dat hun geest te rijk is: mensen die denken dat niemand hen iets kan leren en oncorrigeerbaar zijn, mensen met een hooghartig ego dat voorrang krijgt op alles: 'I know best', de rest kan me gestolen worden. Erg 'verbindend' zijn ze niet, omdat hun ego in de weg dreigt te zitten van 'een positief project'. Hooghartig vanuit het ego aan het project bouwen, is sowieso een contradictio in terminis.

Hooghartig vanuit het ego aan het project bouwen, is sowieso een contradictio in terminis

Met die woorden richt Jezus zijn pijlen bij aanvang van de Bergrede op de zelfingenomenheid: een retorische mokerslag tegen de zelfgenoegzaamheid die zich uitzaait op alle andere levensgebieden, de oorzaak van onze 'opgezwollenheid' die maar al te vaak de sfeer die partijpolitiek bepaalt. En gezien dat gaat over 'volksvertegenwoordiging' die representatief is voor 'het volk', tob ik over de impact daarvan op dat volk.

Vandaar, 'Zalig zijn de armen van geest' kan men ook als een bevrijdende boodschap lezen: de zelfgenoegzaamheid en de primauteit van het Ego vervangen door bescheidenheid en collectiviteit. En door wat zelfrelativering. Want wees nu eens eerlijk, zou dat de politieke conditie waarin we zitten niet wat deugd doen? Het klinkt vreemd uit de mond van een atheïst aan een andere atheïst, maar die woorden uit de Bergrede lijken zalvender en zachter dan de politiek die uw partij momenteel voert in Gent.

En ja, dit is preken op een wat moralistische wijze. En rechtstreeks gericht aan uw persoon. Maar, beste burgemeester, over enkele dagen hebt u ook een functie die niet alleen een politieke maar ook een zware morele lading heeft. En dat maakt het persoonlijke ook politiek. Welk soort burgerschap wordt hier gepromoot in Gent, wanneer 'de rijken van geest', geestdriftig elkaar de loef afsteken via een coup? Als het persoonlijke politiek is, dan vindt menig Gentenaar dit politiek een al te persoonlijke afrekening tussen liberale toppers.

Gent vanop de Blandijntoren
Gent vanop de Blandijn (Foto: Amaury Henderick, CC, flickr)

Beste burgemeester, u ging zelf het burgemeesterschap claimen op basis van het aantal voorkeurstemmen. Nu heet het dat ‘democratie’ opeens op andere principes gebaseerd is: opeens krijgt een andere Open-VLD’er een schepenambt met minder dan de helft van de stemmen van Peeters. Wat gaat U vanaf januari vertellen over eerlijkheid aan de Gentenaars? Vanop welke 'moral high' gaat u dat doen wanneer de Gentenaar in de praktijk vooral de 'moral low' ziet met afrekeningen en sluwe vossenstreken? Er is een verschil tussen de politieke geestdrift die u publiek kenmerkt, en de enggeestige driftkikkerij die uw partij momenteel kenmerkt.

Jezus sluit zijn zin 'zalig zijn de armen van Geest' af met 'want hunner is het Koninkrijk der Hemelen'. Al heb ik evenveel - of beter gezegd 'even weinig' - met de Hemel als u. Hij staat symbool voor gelijkheid: gelijk medebeheer achter de hemelpoorten. Gent staat bekend als een stad die participatie hoog in het vaandel draagt. In januari draagt ook u dat project uit, met een pleidooi voor samenwerking en dus gelijkheid. In dure woorden heet dat tegenwoordig in participatie-Lingo: ‘coproductie’. Ook in de volkswijken. Ik wens u succes wanneer Willy, Mohamed of Sus uit de Brugse Poort u van antwoord dienen met de woorden ‘tsiepmuile’ en ‘komeere’, verwijzend naar de perikelen van samenwerking in uw partij. U weet wel, 'Gent, rebelse stad'. Arm van geest, maar een rijke woordenschat.

Ik kom u even tegemoet in uw filosofische woordenschat met de categorische imperatief, een bekende gedachte uit de filosofie van Immanuel Kant: behandel de mens nooit slechts als middel maar tegelijkertijd altijd als doel. Het zou een sterk fundament zijn voor een meer morele politiek.

Het ga u goed in 2019.

Een goed eindejaar.

Van een simpele Gentenaar, een arme van geest.

LEES OOK
Steven Vanden Bussche / 19-10-2021

Er zijn nog Arsenaalsites maar de NMBS duldt geen pottenkijkers

De NMBS heeft vrij spel voor vastgoed dat niet langer voor openbare dienstverlening gebruikt wordt.
De NMBS verkocht de Gentse Arsenaalsite aan de hoogst biedende
Steven Vanden Bussche / 24-03-2020

Gent houdt digitale gemeenteraad, Antwerpen gelast af

Niet alle steden en gemeenten slagen erin om een digitale gemeenteraad te organiseren. In Gent wel, maar in Antwerpen bijvoorbeeld niet.
26361492680_05155cf0ea_k
Steven Vanden Bussche / 15-05-2019

Burgers winnen tegen projectontwikkelaar én stad Gent

In Gent vochten buurtbewoners tegen de stad en een projectontwikkelaar voor het behoud van een trage weg. Na de zomervakantie kunnen gemeenteraden dergelijke wegen autonoom…