Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Global compact: hoe De Wever de misnoegden bij de neus neemt

Walter De Smedt
bart de wevver
(BELGA PHOTO NICOLAS MAETERLINCK)
BELGIUM BRUSSELS VOKA NEW DIRECTION
De Wever versus Michel: wat met het 'Global Compact'? (Foto Belga © Thierry Rogge)

Op welke wijze wil Bart De Wever dat dan anders doen? Zou het kunnen dat die 'wijze' enkel een middel is om de misnoegden achter zich te krijgen, zodat al wat ertoe kan bijdragen - om de misnoegdheid weg te werken - contraproductief is voor zijn persoonlijk succes?

Misnoegden

Hoewel hij bij de verkiezingen van 13 december 1987 een goed resultaat behaalde, geraakte de PVV van Guy Verhofstadt niet in de regering. Als partijvoorzitter bedacht hij wat er diende te gebeuren: waar haal je de nodige stemmen? Bij de burger, want die was misnoegd, omdat hij niet kreeg waar hij recht op had. Daarom liet hij de burgermanifesten schrijven.

Om de overloop nog gemakkelijker te maken, bedacht Verhofstadt nog een andere handigheid: hij zette de VLD 'open'

Om de overloop nog gemakkelijker te maken bedacht Verhofstadt nog een andere handigheid: hij zette de VLD 'Open'. Door de PVV 'Vlaams' te maken, kon hij het Vlaamse gehalte van de partij opvijzelen, door de partij open te zetten kon hij kopstukken van de Volksunie als Jaak Gabriëls en Hugo Coveliers overhalen.

Dat belangrijke Volksuniërs daardoor een liberale kleur kregen, is voor de verdere evolutie niet te onderschatten: het maakte nadien een 'verblauwing' van de N-VA mogelijk. Wat Verhofstadt had doorzien, ontging ook de SP en de CVP niet. Uit de Toekomstgroep van de Volksunie maakte Bert Anciaux 'Spirit' en die partij ging onder Patrick Janssens op in het kartel met sp.a.

Daardoor behaalde de tandem Stevaert-Anciaux in 2003 een grote verkiezingsoverwinning: Anciaux haalde meer dan 212.000 voorkeurstemmen. Om dezelfde reden veranderde de versleten CVP in de CD&V. De grote verliezer was de in 2001 in drie groepen uiteengespatte Volksunie: een Vlaams-nationale rond Geert Bourgeois (47,18%), de Toekomstgroep rond Bert Anciaux (22,63 %) en Niet Splitsen, de middengroep rond Johan Sauwens en Nelly Maes (30,18 %). Bourgeois deed een poging om te overleven en maakte van de Vlaams-nationale groep de Nieuwe Vlaamse Alliantie: hij haalde de kiesdrempel niet en werd als enige verkozen. Was dat het einde van de Vlaams-nationale groep? Wat moest er gebeuren om het tij te keren?

De Wever

Een jonge, rondborstige historicus had het goed bekeken en er zijn les uit geleerd. Terwijl de andere partijen op zoek gingen naar een programma dat kon aanslaan, herhaalde hij de handigheden van Verhofstadt: hij zocht naar een thema dat de misnoegden kon verenigen en werkte tegelijk de hinderpalen weg die een overstap konden beletten.

Het debat over het vreemdelingenstemrecht bood een enorme opportuniteit

Het debat over het vreemdelingenstemrecht bood een enorme opportuniteit. Bovendien maakte Verhofstadt het hem bijzonder gemakkelijk. Verhofstadt vergat zijn manifesten en wat de burger van het stemrecht voor vreemdelingen dacht. Toen zijn partijvoorzitter Karel De Gucht hem op dat 'draagvlak' wees, werd hij de laan uitgestuurd.

Bleef voor De Wever nog het wegwerken van wat de grote overstap kon beletten. Daarvoor offerde hij zelfs de fundamentele gedachten van de Vlaamse Beweging op: een staatshervorming in de koelkast, pacifisme omgedraaid. En wat schiet er nog over van wat de Volksunie groot maakte? Links werd de vijand, pluralisme werd cynisme.

Uitvergroot

De Wever had geen keus meer: als je alles op het identiteitsdebat zet en je daarvoor zelfs de fundamenten van je eigen achterban verloochent, moet je er met alle middelen op doorgaan. De Wever deed dat op drie manieren. Hij gaf de schuld van alle onheil aan de vreemdelingen, hij joeg de burger de schrik op het lijf door te beweren dat Europa in gevaar was, en hij liet Theo iedere dag op ieder forum en langs ieder kanaal hetzelfde verhaal herhalen.

Vraag is of je polarisatie kan volhouden en of je er de misnoegden mee kan blijven paaien?

Tegelijk kon De Wever daardoor de hete adem van het Belang afhouden. Nog beter dan Verhofstadt het had kunnen bedenken. Vraag is echter of je dergelijke polarisatie kan volhouden en of je er de misnoegden mee kan blijven paaien? Dat Verhofstadt zijn burgermanifesten vergat om in 'de 16' te kunnen blijven. En ook: door het vreemdelingenstemrecht goed te praten, zette hij er een streep over en dat kwam hem duur te staan. Veel liberalen deden - toen zij dat hadden ingezien - de deur dicht. Dat overkwam ook de teletubies van Stevaert: het gratis verhaal werd doorprikt. Het was zelfs De Wever zelf overkomen: einde van het kartel met CD&V.

Vastgereden

Kan je blijvend succes halen door alle schuld bij de vreemdelingen te leggen? Ontegensprekelijk is het straatbeeld erg gewijzigd. Waar de misnoegdheid van de burger ligt, is eveneens erg begrijpelijk: de voordelen van de Welvaartsstaat waarvoor hard werd gewerkt, kan je niet zomaar weggeven aan wie er niets voor heeft gedaan.

Vraag is echter of dat allemaal wel zo is, of het niet heel wat genuanceerder is, en of het niet uit eigen belang wordt opgeklopt. De meest essentiële vraag is bovendien wat je er kan aan doen. Vluchtelingen en volksverhuizingen hebben de geschiedenis van de mensheid bepaald: wie honger heeft of vervolgd wordt, heeft geen andere keus.

Waarheen gaan de Vlamingen vluchten als de opwarming van de aarde de zee tot aan Brussel brengt?

Gaat De Wever het voorbeeld van Trump volgen: schieten op wie aan de grens met stenen gooit? Waarheen gaan de Vlamingen vluchten als de opwarming van de aarde de zee tot aan Brussel brengt? Zijn de manoeuvres van Theo die de transmigranten van alle Vlaamse parkings naar het Maximiliaanpark brengt, niet té doorzichtig? Worden de misnoegden, van waar ze ook komen, door het enige door De Wever gekozen thema, dan niet bedrogen? Zijn er dan geen andere mogelijkheden?

Marrakesh

Het Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration, een niet afdwingbare verklaring, die in Marrakesh op goedkeuring wacht, wordt door een groepje Oost-Europese staten niet bijgetreden omdat zij 'Eigen Volk Eerst' vooropstellen. Als wij dat ook doen, is dat het einde van het cordon. Dan is het verschil tussen de N-VA en het Belang nog enkel woordenkramerij.

Nog slechts vijf procent is separatist en pacifisme is door de huidige strategie van de NAVO achterhaald

Het zal de nieuwe N-VA minister Sander Loones niet storen: hij wil het Hongarije van Orban achterna en stuurt onze troepen opnieuw naar de grens met Rusland om er de offensieve mogelijkheden van de met kernwapens uitgeruste F35 bommenwerper te ondersteunen.

Is het dat wat alle misnoegden willen? Dat De Wever er zijn eigen waarden en principes, de Vlaamse Beweging, aan opofferde zal ook hem worst wezen: nog slechts vijf procent is separatist en pacifisme is door de huidige strategie van de NAVO achterhaald. Maar wat doet hij met al de anderen, wanneer die gaan begrijpen dat zij door de polarisatie van het identiteitsdebat flink bij de neus werden genomen? De rest van de wereld zal dat, als wij er in Marrakesh niet bij zijn, erg goed begrijpen: onze premier met de broek op de enkels, overal vele misnoegden meer.

LEES OOK
Frederik Polfliet / 05-06-2023

Vlaamse media minder partijdig dan rechtse politici insinueren

Politici van rechtse partijen sturen de perceptie van partijdigheid bij de burger aan.
journalistiek balans
Karl van den Broeck / 01-03-2021

‘BDW’ toont kleine kantjes van Bart De Wever, maar blijft kritiekloos

De VRT balanceert met het onkritische humaninterestprogramma over Bart De Wever op de grens van de eigen deontologie.
BDW S1 A2
Karl van den Broeck / 26-11-2019

Een blauwe bocht richting Rutten I

De démarche van Bart Somers zet de deur naar paars-groen nog wat meer open. De uithaal is deel van een strategie die deze zomer werd uitgetekend om Gwendolyn Rutten in de…
POLITICS NEW YEAR RECEPTION OPEN VLD