Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Waar open grond is, staat een huis (3)

Alec Lamberts
De steenbakkerij ligt aan de voet van de Wase cuesta, omgeven door vijf natuurgebieden. De steenbakkerij kan een schakel worden tussen het bestaande groen. (Foto: (c) Thomas Goffa)
De steenbakkerij ligt aan de voet van de Wase cuesta, omgeven door vijf natuurgebieden. De steenbakkerij kan een schakel worden tussen het bestaande groen. (Foto: (c) Thomas Goffa)

De steenbakkerij in het Oost-Vlaamse Steendorp sloot in 2011 de deuren en werd daarna verkocht. De gemeente Temse stelde een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) op en zorgde voor een herbestemming tot kmo- en woonzone.

De steenbakkerij ligt in stiltegebied aan de Schelde en is moeilijk bereikbaar. Toch acht het RUP een kmo-zone en 150 wooneenheden haalbaar. Milieu- en burgerorganisaties pleiten daarentegen voor het uitbouwen van het toeristische karakter van de omliggende natuurgebieden en de Schelde. Dat kan met een natuurcentrum of museum. Op die manier is er geen extra overlast van industrie en worden er toch jobs gecreëerd.

In twee eerdere gastbijdrages kaartte ik aan wat er misgaat in de voorliggende plannen. Ik merkte op dat 80% van de kmo’s nul werknemers hebben en schreef over de mogelijke wateroverlast in de Warandewijk. Bij het aanleggen van de noodzakelijke paalfunderingen onder de steenbakkerij raak je immers aan de getijdenverbinding tussen Gelaagpark en de Schelde.

Slecht bereikbaar

De steenbakkerij is slecht bereikbaar en er zijn geen degelijke mobiliteitsstudies uitgevoerd.

De wegen naar de site zijn te smal – elk 4 à 6 meter breed, niet geschikt voor zwaar verkeer in twee richtingen – en lopen door de dorpskern van Steendorp, via Rupelmonde of tussen natuurgebieden. Agentschap Wegen en Verkeer gaf negatief advies omwille van de N485. Die steenweg verbindt Steendorp met de E17 en heeft geen twee afgescheiden baanvakken, noch een degelijk fietspad.

N419: een gewestweg zonder twee afgelijnde baanvakken of fietspad. (Foto: (c) Alec Lamberts)
N485: een gewestweg zonder twee afgelijnde baanvakken of fietspad. (Foto: (c) Alec Lamberts)

De nieuwe plannen moeten in lijn zijn met de geldende beleidskaders en uitgetekende visies. In het provinciaal structuurplan Oost-Vlaanderen wil men enerzijds het stedelijk netwerk langs de E17 versterken en verwijst men naar wooninbreiding in kernen zoals Temse en Sint-Niklaas: dus geen nieuwe wijken op de velden rond deze gemeenten.

Anderzijds wil de provincie Oost-Vlaanderen de Scheldevallei ontwikkelen als groene long in de Vlaamse Ruit. Uit het provinciaal structuurplan:

Door de verstedelijkingsdruk te concentreren en te bundelen in het netwerk, kan het omgevende openruimtegebied van verdere verstedelijking gevrijwaard worden. Hier worden de landschappelijke en ecologische potenties ten volle benut.

Nood aan natuur

Acht hectare volwassen bos gaat verloren in het RUP

De steenbakkerijsite ligt in stiltegebied van de Scheldevallei op een erkende toeristisch-recreatieve as, zijnde de Scheldedijken. Dat wil zeggen dat de site een groot potentieel aan toerisme en natuurontwikkeling bevat.

De huidige plannen voor kmo- en woongebied met beperkt bufferend park op de site boycotten dat potentieel. Acht hectare volwassen bos gaat verloren in het RUP.

Natuur is net zoals ondernemen essentieel voor de toekomst van de maatschappij. Wetenschappers voorspellen meer en dodelijkere hittegolven. Natuurgebieden hebben, net zoals groen in de stad, een bufferende werking bij extreme hitte of regenval. De steenbakkerij in Steendorp kan een belangrijke schakel worden in het aaneensluiten van verschillende natuurgebieden rond de Schelde. Het gemeentelijk structuurplan Temse geeft zelf aan dat de steenbakkerij een belangrijke schakel kan en moet worden.

Ook voorziet het structuurplan geen extra woonzones buiten de woonkernen; de steenbakkerij ligt buiten de kern. Het plan heeft geen rol weggelegd voor de steenbakkerijsite als industriezone of voor kleinhandel. Het RUP, besteld door de gemeente Temse, druist in tegen het eigen gemeentelijk structuurplan.

De steenbakkerij ligt aan de voet van de Wase cuesta, omgeven door vijf natuurgebieden. De steenbakkerij kan een schakel worden tussen het bestaande groen. (Foto: (c) Thomas Goffa)
De steenbakkerij ligt aan de voet van de Wase cuesta, omgeven door vijf natuurgebieden. De steenbakkerij kan een schakel worden tussen het bestaande groen. (Foto: (c) Thomas Goffa)

Voor industriële activiteiten is een locatie tussen vijf natuurgebieden met smalle ontsluitingswegen niet ideaal. De gemeente Temse ontwikkelde een bedrijven- en kmo-terrein aan het knooppunt van de E17 met de N16: industriezone TTS. Dat terrein is nog niet ten volle benut: er staan nog bedrijven- en kmo-units leeg.

De betreffende industriezone kon men uitbreiden, maar men koos om op aanpalende velden een wijk aan te leggen. Daar moest men geluidsschermen voorzien om de nieuwe bewoners tegen het lawaai van de N16 te beschermen.

Benut eerst bestaande industriezones volledig. In de Antwerpse haven komt er trouwens 1.500 hectare bedrijvengrond vrij.

Kort samengevat: concentreer economische activiteiten in knooppunten zoals de Antwerpse Haven of vlak naast de E17. Benut eerst bestaande industriezones volledig. In de Antwerpse haven komt er trouwens 1.500 hectare bedrijvengrond vrij, met goede ontsluitingswegen.

Natuur- en recreatiegebied

Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen stelt dat er nog 38.000 hectare natuurontwikkeling, 10.000 hectare bos en 2.500 hectare recreatieruimte moet worden voorzien in de komende planperiode. Er zijn dus wel degelijk middelen te vinden om de 18 hectare van de steenbakkerijsite om te zetten tot natuur- en recreatiegebied met bijvoorbeeld een makkelijk toegankelijk deel waarin een speeltuin, een natuurmuseum en een aantal horecazaken langs de dijk opgenomen kunnen worden.

De Gecoro Temse (ruimtelijke dienst) heeft unaniem negatief geadviseerd tegen de voorliggende plannen. Zij staven hun beslissing aan de hand van de 1.084 bezwaarschriften en de tegenstelling tussen het opgestelde RUP en de verschillende structuurplannen. Nu moet de gemeenteraad beslissen of ze het RUP vernietigt, naar advies van de Gecoro, of behoudt.

(Foto: (c) Thomas Goffa)
(Foto: (c) Thomas Goffa)

Uit de beleidsenquête van de gemeente Temse van 2013 blijkt dat 92% van de inwoners een voorbeeldrol ziet weggelegd voor de gemeente op vlak van duurzaamheid. Een bijna even grote meerderheid van de inwoners (91%) wil een opwaardering van de dorpskernen. 53% wil geen nieuwe wijken of verkavelingen, slechts 22% vindt dat woningen bijbouwen wel kan.

De nood aan extra woningen is onduidelijk wegens gebrek aan recente cijfers. Vlaanderen stelt wel dat de huidige woningenmarkt van de regio Temse volstaat om de woonbehoefte op korte en middellange termijn op te vangen. Er staan 150 woningen gepland in Steendorp, los van de steenbakkerij.

Er dienden 1.084 mensen een bezwaarschrift in tegen de huidige gang van zaken. De vzw Steendorp Leefruimte vzw verzamelde 706 handtekeningen voor haar burgerinitiatief om op de gemeenteraad van maandag 28 augustus hun standpunt tegen het RUP te mogen verduidelijken. Er is draagvlak voor het opstellen van nieuwe en meer duurzame plannen.

Ondanks de uitdrukkelijke vraag van de vzw Steendorp leefruimte heeft men de inwoners niet betrokken bij het opstellen van de huidige plannen. Gezien het protest zou dat beter wel gebeuren bij nieuwe plannen.

LEES OOK
Tom Cochez, Steven Vanden Bussche / 10-03-2021

Multinationals en ondernemers kleuren Oost-Vlaams grootgrondbezit

In Oost-Vlaanderen voert de adel niet de lijst van grootste private grondbezitters aan. Multinationals en lokale ondernemers staan bovenaan.
Oost-Vlaanderen-ArcelorMittal-in-Gent-(Foto_-CC-BY-SA-3.0-Wikimedia-Commons)-2
Ward Rabaey / 18-01-2021

Verlichte fietssnelwegen: goed voor het klimaat, slecht voor de natuur

Lichtvervuiling is nefast voor de reeds bedreigde vleermuizenpopulatie in Vlaanderen. De toename van verlichte fietssnelwegen kan een nefast effect hebben op de biodiversiteit.
Foto 4
Esmeralda Borgo / 16-11-2020

Nieuwe bestemming recreatiegebieden in Stekene zorgt voor chaos

Oost-Vlaanderen hertekende haar ruimtelijke planning. Verschillende bewoners van recreatiegebieden in Stekene zijn daarvan de dupe.
Zandstraat