Dat wij de wederrechterlijke en willekeurige beslissingen van het Turks beleid krachtdadig afkeuren, is vanuit onze rechtsstaat evident. Bij nader toezien wordt het echter heel wat minder vanzelfsprekend: hoe zit dat dan bij ons?
Strafuitvoering
Omdat het politiek beleid justitie en het gevangeniswezen jarenlang heeft verwaarloosd, was er een schrijnend tekort aan cellen. Geen nood: naargelang de overbevolking van de gevangenissen voerde de justitieminister de nieuwe veroordelingen gewoonweg niet uit. Er werden zelfs cijfers opgeplakt. Het begon met de niet-uitvoering van straffen onder de zes maanden en het stopte niet, zodat zelfs straffen onder de drie jaar niet werden uitgevoerd.
Drie jaar celstraf is echter niet niks. Om die te krijgen moet je behoorlijk wat hebben misdaan. Dat dit wanbeleid zoveel als straffeloosheid betekende, sijpelde uiteindelijk door tot bij de kiezer. En vermits dat nog het enige is waarmee het politiek beleid min of meer rekening houdt, werden er maatregelen genomen.
Het beleid ontdeed zich gedeeltelijk van zijn verantwoordelijkheid en legde ze bij de rechter: er werd een strafuitvoeringsrechtbank opgericht die mocht beslissen bij straffen onder de drie jaar. Er werden ook cellen in het buitenland gehuurd, maar het mocht niet baten. Op de bestaande wantoestand moest zelfs worden bespaard.
De moderne technologie bracht dan de oplossing: de cel werd vervangen door een enkelband. De burger werd wijsgemaakt dat thuiszitten met een enkelband even bestraffend is dan zonder, maar in de gevangenis. De dagelijkse werkelijkheid bewees evenwel dat je met een enkelband ongeveer kan doen waar je zin in hebt, zelfs een aanslag plegen. Bovendien leidde de nog steeds overbevolkte gevangenissen tot een langdurige staking van de cipiers. Wat nu: meer personeel of opnieuw minder gevangenen?
Koen Geens
Volgens Liesbeth Wyseur, woordvoerster van de Vlaamse Justitiehuizen, is de daling van het aantal enkelbanden het gevolg van de beslissing van minister Geens om gedetineerden met een straf korter dan drie jaar sneller vrij te laten, uit de gevangenis of uit elektronisch toezicht. Daardoor waren er plots 200 mensen minder met een enkelband.
"We kunnen die enkelbanden niet van de ene dag op de andere aan iemand anders geven. Maar we willen tegen november terug naar 900 enkelbanden." Van een terugkeer naar 1.200 is voorlopig geen sprake. Nu is 900 absoluut het maximum", stellen de vakbonden in Knack. "Anders komt er meteen een nieuwe staking.”
Justitieminister Koen Geens doet dus beter dan zijn voorgangers: hij ontvolkt niet alleen de gevangenissen maar schroeft ook het intussen ontdekte wondermiddel, de enkelband, terug.
Boerenbedrog
Hoe moet je dat allemaal nog noemen? Wat is er de afgelopen jaren, ondanks het getoeter en de stoere verklaringen van onze Justitieminister, gewijzigd? Het is uiteindelijk nog steeds de minister die willekeurig beslist wie van de burgers - die door een rechter werden veroordeeld - moet gaan zitten en voor welke termijn, al naargelang de bezetting van de gevangenissen en op basis van een cijfer dat hij zelf bepaalt.
Weliswaar is er in vergelijking met de Turkse toestanden nog een belangrijk verschil: onze vrijlatingen hebben niet tot doel plaats te maken voor de opsluiting van andersdenkende burgers. Maar ook dat lijkt niet onmogelijk: als je er de oorlogsverklaringen van vooraanstaande politici over hoort, is ook dat niet uitgesloten.
Waar haal ik nog de arrogantie om als burger van de rechtsstaat België de Turkse wantoestanden te veroordelen?
