Ik heb De Wever het voordeel van de twijfel gegeven. Een normale opstelling in een democratie: je geeft een nieuwkomer de kans het waar te maken. Nochtans was de verleiding groot wat onbehoorlijks te ontdekken, maar je mag niemand enkel op zijn stamboom beoordelen.
Ik moet echter toegeven: soms ging ik aan het twijfelen. Als vrijzinnig liberaal vergeet je immers Vlaanderens zwarte bladzijden niet. Maar verstandig als hij is, ging hij nooit echt over de schreef. Hij liet ook nooit het achterste van zijn tong zien. Maar de voorbije dagen deed hij dat wel. In een kranteninterview met Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg gaf hij mee werk te maken van 'gewapend bestuur'. Het grote voorbeeld: de Amerikaanse 'Patriot Act'...
Oorlogsretoriek
"Het is toch te gek dat ik enkel kan optreden nadat er strafrechtelijke feiten zijn gepleegd, terwijl ik weet waar de geradicaliseerde jongeren zitten", zei de Antwerpse burgemeester in het vraaggesprek. "Ik kan geen verdachte huizen sluiten. Ik mag geen gsm's laten afluisteren of iemand preventief laten aanhouden. Met een gewapend bestuur kan dat wel."
De Antwerpse burgemeester wil een oorlogsburgemeester zijn: "Als we zeggen in oorlog te zijn, zullen we ons zo moeten gedragen", gaf hij in Knack nog mee. De bevoegdheidsovername door de burgemeester in oorlogsomstandigheden is in Antwerpen trouwens geen nieuws. In de nacht van 15 op 16 augustus 1942 werden in Antwerpen 845 mensen opgepakt. Er volgden nog drie razzia’s.
In Brussel was er maar één: de conservatief-katholieke oorlogsburgemeester van Brussel, Jozef Coelst, verwees naar het feit dat zijn politie enkel voor administratieve aanhoudingen bevoegd was en dat was hier niet het geval. Indien het echter om aanhoudingen in het kader van criminele feiten zou gaan, zo argumenteerde hij verder, was alleen de Procureur des Konings bevoegd. Ook verwees hij naar de Conventie van den Haag uit 1907, blijkt uit onderzoek van onder meer historicus Lieven Saerens en van het centrum SOMA.
Maar De Wever kijkt daar dus anders dan de Brusselse burgemeester tegenaan.
Hoe kan een academisch geschoold en verstandig politicus tot dergelijke uitspraken komen? Meent hij dat nu echt of is het hem ingefluisterd door één of andere spindoctor die berekend heeft hoeveel stemmen hij met deze standpunten van extreem-rechts kan winnen?
Rechten van de Mens
Wat is de meerwaarde van de Westerse maatschappij? En hoe konden we deze overeind houden -ondanks de twee wereldoorlogen, de war on communism, de war on drugs en de war on terror?
De meerwaarde bevindt zich in de Verklaring van de Rechten van de Mens en van de Burger van 1789. Deze werden Europees en universeel bevestigd. De rechten staan ook in onze Belgische grondwet. Maar wie dacht dat De Wever zich aan de belofte zou houden om pas in de volgende regering wijzigingen door te voeren, komt bedrogen uit.
Wanneer wij de rechten van de Mens vergeten, verliezen wij onze houvast
In de grondwet, onder titel "II, de Belgen en hun rechten", staan immers een aantal bepalingen die De Wever nu al wil wijzigen:
- De Belgen zijn gelijk voor de wet
- Het genot van de rechten en vrijheden aan de Belgen toegekend moet zonder discriminatie verzekerd worden
- De vrijheid van de persoon is gewaarborgd
- Behalve bij ontdekking op heterdaad kan niemand worden aangehouden dan krachtens een met redenen omkleed bevel van de rechter, dat moet worden betekend bij de aanhouding of uiterlijk binnen vierentwintig uren
- Niemand kan tegen zijn wil worden afgetrokken van de rechter die de wet hem toekent
- De woning is onschendbaar en geen huiszoeking kan plaatshebben dan in de gevallen die de wet bepaalt en in de vorm die zij voorschrijft
Sommige modaliteiten kunnen nu al bij wet worden aangepast. Ook dat is controversieel zoals het recente arrest van het Grondwettelijk Hof over de afkoopwet in herinnering bracht: sommige grondwettelijke en supranationale regels kunnen niet bij gewone meerderheid worden aangetast. Het Hof stelt dat inzake de afkoopwet een minnelijke schikking zonder "daadwerkelijke rechterlijke controle" niet enkel een schending uitmaakt van onze grondwet, maar ook van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. En van het internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten.
Duidelijker kan het eigenlijk niet: ons land is, afgaand op de uitspraak van het Grondwettelijk Hof, een schurkenstaat geworden en dat wil De Wever nu nog gevoelig aandikken.
Patriot Act
De Wever is nu plots een 'Patriot' geworden. Hij loopt Bush en Blair achterna. Maar wat heeft die Patriot Act de wereld bijgebracht? Massale en grenzeloze schending van de privacy, wederrechtelijke en willekeurige aanhouding, opsluiting en foltering en overal vluchtelingen.
Niet alleen de revelaties van Snowden, maar ook officieel onderzoek en rapportering - waaronder de verslagen over Guantanamo en Abu Ghraib en het Britse Chilcot-verslag over de leugens van de Irak-oorlog - hebben aangetoond dat dergelijke bestuurlijke bevoegdheidstoewijzingen verkeerd aflopen.
Via de BOM- en BIM-wetten hebben we behoorlijke toegiften gedaan aan wat in een rechtsstaat mogelijk is
Als historicus weet De Wever beter dan wie ook dat het altijd zo is geweest: met de 'Reichstagsbrandverordnung' en de 'Verordnung des Reichspräsidenten zum Schutz von Volk und Staat' van 28 februari 1933, waarbij dezelfde grondwettelijke vrijheden werden opgeheven, was dat niet anders. Bovendien hebben wij onze eigen Patriot Acts: de BOM- (bijzondere opsporingsmethoden) en de BIM wetten (bijzondere inlichtingenmethoden). Via deze wetten hebben we reeds behoorlijke toegiften gedaan aan wat in een rechtsstaat mogelijk is.
#jesuischarlie
Dat uitgerekend op het satirisch blad Charlie Hebdo de eerste slachtoffers vielen was geen toeval. Het was een welbewuste keuze om Frankrijk en de Westerse wereld te treffen in de waarde die ons onderscheidt van een profane of religieuze dictatuur: de vrije meningsuiting.
Toen waren wij allen Charlie. Hoe snel zijn wij dat vergeten?
Na iedere daarop volgende aanslag hebben vooraanstaande wijzen van alle democratische strekkingen betoogd om ons daaraan te herinneren. Wanneer wij de rechten van de Mens vergeten, verliezen wij onze houvast en dàt is juist wat de andere willen: angst en chaos.
Het is de weg die door onder meer Erdogan wordt bewandeld: Turkije heeft tot dusver zesduizend mensen gearresteerd voor betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in het land. De Turkse minister van Justitie Bekir Bozdag verklaarde aan de Turkse zender NTV dat er waarschijnlijk nog meer zullen volgen.
Het kwaad bestrijden met het kwaad kan, maar wat blijft er dan voor goeds over?
