“Demonstratie na politie-ontvoering minderjarige moslima”, “Marokko stuurt nieuwe ambassadeurs naar Brussel” of “Turkije gaat racisme in Nederland helpen bestrijden”, het zijn enkele koppen van allochtone nieuwssites als DutchTurks.nl, Bladna.nl, AmazighTimes.nl en Marokko.nl. De Turks-Nederlandse krant Zaman Vandaag heeft naast een website ook een dagelijkse papieren oplage.
Kloof
“We hebben onze website opgericht omdat er een medium miste dat diepgang bood rond thema's die Turkse Nederlanders en Belgen interesseren”, zegt de hoofdredacteur van DutchTurks.nl. “We zetten bijvoorbeeld heel erg in op de financiering en structuren achter extreem-rechts. Dat soort achtergronden mis je bij reguliere media”. Het Berbers-Nederlandse AmazighTimes.nl werd tijdens de Arabische lente in 2011 opgericht. “Belgische en Nederlandse media besteedden toen weinig aandacht aan de protestbeweging in Marokko. Onze website probeerde dat gat te vullen”, aldus Yuba Zalen. Traditionele media hebben volgens Zalen te vaak dezelfde kijk. Bij Hakan Büyük, eindredacteur van de krant Zaman Vandaag, klinkt een gelijkaardig verhaal: “De mainstream media behandelen sommige onderwerpen veel te eenzijdig, zoals de islam, nieuwe Nederlanders en Turkije. Veel nieuwe Nederlanders voelen zich niet of niet correct vertegenwoordigd door mainstream media”, zegt Büyük.
“Het perspectief dat je mist”
De allochtone nieuwsmedia berichten over racisme en discriminatie, de islam, extreem-rechts, het Israëlisch-Palestijnse conflict en gebeurtenissen in het land van herkomst. Ze vullen op die manier de leegte die traditionele media laten.
“Zaman Vandaag biedt nieuws vanuit perspectieven die geen of weinig ruimte krijgen in mainstream media, zoals dat van nieuwe Nederlanders en moslims”, zegt Büyük. “Omdat wij een breed netwerk hebben van moslims en nieuwe Nederlanders weten wij wat speelt bij deze groepen. Ons doel is niet om te concurreren met de grote media, maar om ze aan te vullen”. De slagzin van Zaman Vandaag luidt dan ook “Het perspectief dat je mist”.
“In Nederland is het hele politieke spectrum, inclusief de media, opgeschoven naar rechts”, zegt de hoofdredacteur van DutchTurks.nl. “Er is geen gematigd geluid meer. Wij proberen dat spectrum terug te schuiven”. De hoofdredacteur verwijst naar de Nederlandse minister van Sociale Zaken Asscher, die recent uitkeringen voor Nederlanders in Marokko terugschroefde. “Die minister is een sociaaldemocraat, maar het beleid dat hij voert is eigenlijk rechts”.
Eigen gemeenschap
Naast de specifieke thema's waarover de allochtone nieuwsmedia berichten, blijkt hun andere perspectief uit het feit dat ze ook goed nieuws brengen over hun gemeenschappen. Een website meldt dat Turkse en Marokkaanse Nederlanders verantwoordelijk zijn voor een vijfde van de nieuwe bedrijven in Nederland. Een andere website bericht over een Marokkaans-Nederlandse kassier die in de bloemetjes werd gezet door zijn werkgever nadat hij uit eigen zak betaalde voor een gehandicapte man die niet genoeg geld bijhad.
Naast dat positieve nieuws is er af en toe ook harde kritiek op de eigen gemeenschap. In een opiniestuk op DutchTurks.nl schrijft de student Izz Ad-Din Ruhulessin dat allochtonen maar eens af moeten van hun minderwaardigheidscomplex, hun leven in handen moeten nemen en zich niet zo druk moeten maken over wat blanken zeggen over hen.
Nederlands fenomeen
De allochtone nieuwsmedia zijn in hoofdzaak een Nederlands fenomeen. Hoewel de websites vaak aangeven dat ze zowel Nederland als België bedienen, zijn ze in Nederland geregistreerd en blijkt uit hun berichtgeving een duidelijke nadruk op Nederland. De enige echte Belgische allochtone nieuwssite is de Facebookpagina de Jonge Turken met meer dan 15.500 volgers. Vroeger was aan die pagina een website gekoppeld waar eigen nieuws verscheen, maar die is sinds ongeveer een jaar offline. Op de Facebookpagina wordt sindsdien enkel nog maar nieuws van externe bronnen gepubliceerd en korte eigen berichten over het conflict in de Koerdische regio van Turkije.
Hoe populair de allochtone nieuwsmedia zijn, valt moeilijk te verifiëren. Zaman Vandaag heeft 5.000 abonnees. De nieuwssites claimen honderdduizenden bezoekers per maand te hebben. Dat laatste cijfer is mogelijk aangedikt om adverteerders aan te trekken die de sites rendabel moeten maken. Feit is dat de Facebookpagina's van de sites vijftien tot dertigduizend volgers hebben en dat ze er maandelijks honderden volgers bij krijgen.
Vrijwilligers
De meeste van de allochtone nieuwssites werken met vrijwilligers. “Het is een uit de hand gelopen hobby met vrienden”, zegt de hoofdredacteur van DutchTurks.nl. Zijn redactie bestaat uit 14 personen, allemaal vrijwilligers. “Iedereen heeft een job ernaast. Wij werken met accountmanagers, maatschappelijk werkers, leraren, webdesigners, IT-mensen. De helft van de vrijwilligers is van Turkse origine, de rest zijn mensen van diverse origines waaronder enkele autochtone Nederlanders.”
Enkel Zaman Vandaag en Marokko.nl hebben professionele redacties. De laatste is onderdeel uit van een etnomarketingbureau waar in totaal drie mensen werken.
Terwijl de krant Zaman Vandaag een beroep kan doen op een team professionele journalisten, is de herkomst van het nieuws van de nieuwssites niet altijd duidelijk. Soms zijn het eigen artikels op basis van eigen bronnen of nieuws van andere websites. Soms worden artikels volledig overgenomen van kranten of andere nieuwssites.
Voertaal Nederlands
Opvallend is dat de voertaal van de allochtone nieuwsmedia het Nederlands is. “Onze lezers zijn vooral Marokkaanse Nederlanders en Vlamingen en die zoeken meestal naar informatie in het Nederlands”, zegt Zalen. Ook voor Zaman Vandaag is het een evidentie om in het Nederlands te schrijven. “Onze krant is ook een sociaal project”, zegt Büyük. “Wij willen bijdragen aan de participatie aan en integratie van nieuwe Nederlanders en Belgen in de samenleving. We willen bruggen bouwen tussen allochtonen en autochtonen.” DutchTurks.nl heeft eenzelfde streven. “Als we pakweg in het Turks zouden schrijven, spraken we enkel onze eigen achterban aan, terwijl we juist de dialoog willen aangaan met de rest van de samenleving”, zegt de hoofdredacteur.
Verschillende strekkingen
Net zoals traditionele kranten hebben ook de allochtone nieuwsmedia elk hun eigen profiel. Hoewel de media zich niet willen beperken tot één groep, is er toch steeds een duidelijke focus op ofwel de Turkse, Marokkaanse of Berberse gemeenschap. Verschillen zijn er ook in de manier waarop over het land van herkomst wordt bericht. Sommige websites brengen eerder positief nieuws over het regime in dat land, andere zijn juist bijzonder kritisch.
DutchTurks.nl en 'de Jonge Turken' bijvoorbeeld verdedigen het beleid van de in Turkije regerende AK-partij. Ze zijn van oordeel dat traditionele media te negatief berichten over de Turkse president Erdogan en loven het harde optreden van de Turkse regering tegen de PKK. Toch benadrukt de hoofdredacteur van DutchTurks.nl dat zijn website op geen enkele manier verbonden is aan de Turkse regering of de AK-partij. “Wij geven gewoon onze visie. Wij zijn niet perse voor de regeringspartij, maar wel voor eerlijke berichtgeving. Dat mist vandaag gewoon.”
Zaman Vandaag is een pak kritischer voor de Turkse regering. De krant wil naar eigen zeggen mensenrechtenschendingen, antidemocratische ontwikkelingen, de onderdrukking van de persvrijheid en de situatie van minderheden in Turkije duiden. Zaman Vandaag opereert onafhankelijk van de in Turkije verschijnende krant Zaman. De recente overname van Zaman door de Turkse overheid heeft geen gevolgen voor de Nederlandstalige editie.
Binnen de Marokkaans-Nederlandse nieuwsmedia is AmazighTimes.nl het meest kritisch voor de Marokkaanse regering. Een bericht op de website gaat bijvoorbeeld over Marokkaanse journalisten die politiek asiel aanvragen in Europa. Mogelijk heeft die kritische houding te maken met de Berberse achtergrond van de website en het feit dat die cultuur in Marokko nog steeds worstelt met erkenning door de overheid.
Meer dan nieuws
De allochtone nieuwsmedia zijn meer dan enkel leveranciers van nieuws. Ze zijn ook een plaats voor debat en discussie. Een artikel over de Gay Pride in Istanbul leidt op de Facebookpagina 'de Jonge Turken' tot een discussie tussen voor- en tegenstanders. DutchTurks.nl en Zaman Vandaag hebben dan weer een eigen opinierubriek. “Wij hebben daarin geen beperkingen”, zegt de hoofdredacteur van DutchTurks.nl. “Er zijn stukken die op andere websites worden geweigerd, bijvoorbeeld omdat ze te kritisch zijn voor Israël, die bij ons wel gepubliceerd worden”. Bladna.nl en Marokko.nl hebben een eigen discussieforum, met rubrieken als werk en studies, relaties en de islam.
Tenslotte bieden enkele websites agenda's aan met activiteiten voor de gemeenschap. Wie interesse heeft in Berberse muziekoptredens of boekvoorstellingen, kan zijn gading vinden op AmazighTimes.nl, terwijl Marokko.nl activiteiten aanbiedt zoals cursussen Arabisch en conferenties rond de islam.
