26 december, een Russische (?) luchtaanval doodt - eveneens in de donkere uren - in Al Ghutah, ook een voorstad van Damascus Zahran Allouch, de rebellenleider van de Jaysh al Islam.
Twee gebeurtenissen waarvan de goegemeente in kersttijd niet wakker lag. Toch roepen die twee schijnbaar niet met elkaar verbonden gebeurtenissen om aandacht. Hadden de Russen, na het neerhalen van hun jachtbommenwerper door de Turken, immers niet hun meest krachtige luchtafweersysteem geïnstalleerd, de S-400? Een beest waarvoor zelfs NATO respect heeft en dat zelfs een vlieg uit de lucht zou kunnen schieten in een groot deel van het Midden-Oosten. (zie kaart)
Hoe kon de Israëlische luchtmacht dan haar luchtaanval ongestoord uitvoeren? Er zijn twee mogelijkheden. Ofwel is het Russische luchtverdedingssysteem niet zo perfect als verondersteld wordt, ofwel hadden de Israëli's eenvoudigweg toelating voor hun aanval, wat het meest waarschijnlijk is.
De Israëlische geheime dienst, de Mossad, is met een straat voorsprong de bekwaamste en meest gevreesde geheime dienst ter wereld. Een aanval van dergelijk kaliber vraagt om uiterst gedetailleerde info over de locatie van een bepaald doelwit, die geen enkele foutenmarge toelaat. Blijkbaar had de Mossad die informatie.
Diplomatieke ruil
De Hezbollah is een bondgenoot van Syrië, Iran en dus ook van Rusland en levert heel wat grondtroepen voor de strijd van de regering in Damascus tegen de Syrische rebellen. Om de Russen en Syriërs dus zover te krijgen dat ze op het moment suprême hun S-400 eventjes op non-actief wilden zetten, moet er een serieuze tegenprestatie beloofd zijn. Wonder boven wonder werd de meest gevreesde tegenstander van president Bashar al-Assad een week later op vrijwel identieke wijze uitgeschakeld.
Het verlies van Zahran Allouch betekent een zware tegenslag voor de opstand tegen Assad. Hij was echter een fanatieke moslim en kiezen tussen hem en Assad is voor Tel-Aviv als kiezen tussen pest en cholera. De leider van Jaysh al Islam was misschien wel een nuttige pion, maar net als elke pion opofferbaar. Er was dus waarschijnlijk een diplomatiek voorstel van tit for tat: “wij weten waar Samir Kuntar, die op onze hit-list staat, zich bevindt. Laat ons begaan en wij vertellen jullie in ruil waar je Zahran Allouch kunt vinden.” Van welke partij het voorstel uitging, is hier niet eens van belang.
Pervers? Misschien wel, maar in geopolitiek behoren perversiteiten niet tot het rariteitenkabinet, zeker niet in het Midden-Oosten waar alles nu mogelijk blijkt. De Russische president Poetin wil duidelijk niet enkel de Sjiitische kaart (Hezbollah-Syrië-Irak-Iran) trekken. Vooreerst heeft hij Israël van in het begin bij de interventie in Syrië verzekerd dat het ingrijpen in de regio niet zou indruisen tegen de belangen van de Joodse staat.
Slappe koord
Oliestaat Qatar is samen met Saudi-Arabië hofleverancier inzake wapenleveringen en steun aan IS en andere gewapende soennitische groepen in Irak en Syrië en dus tegenstander van Rusland, wat nooit onder stoelen of banken werd gestoken. Moskou rolde vorige week met kerst echter onverwacht de rode loper uit voor de Qatarese minister van Buitenlandse Zaken. Zijn Russische collega Lavrov baarde opzien met de verklaring dat “beide landen de dringende noodzaak inzagen om de veiligheid in de Golf te verhogen”. De aap kwam uit de mouw tijdens de gezamenlijke persconferentie waar de Qatarese gezant Khalid bin Mohammad Attiyah verklaarde dat “Rusland en Qatar elkaar steunen op de energiemarkt." Iets in de aard van "onze bondgenoten mogen elkaars hersens misschien wel inslaan, maar het is niets persoonlijks, business blijft business".
Vooral de Russische diplomatie is erop gebrand om de tanende invloed van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten uit te buiten. Daarbij is het essentieel om niet al te duidelijk partij te kiezen in het soennitische-sjiitische conflict. Noch tussen Joden, Perzen, Arabieren en indien mogelijk Turken. Of dit balanceren op de slappe koord voor de Russen, die decennialang weggeweest zijn uit het Midden-Oosten, succesvol zal blijken, is een andere zaak. Wordt zeker vervolgd.
