Daling criminaliteitscijfers: “Interpretatie moet omzichtig gebeuren"

“Interpretatie van criminaliteitscijfers moet met de nodige omzichtigheid gebeuren”, vertelt Fien Gilleir, doctor in de criminologie en docente op de Karel de Grote-Hogeschool. “Een daling van de criminaliteit heeft altijd te maken met een complex samenspel van factoren en kan je niet aan één ding toeschrijven, zoals bijvoorbeeld het beleid van de politie alleen. Allereerst is het belangrijk om in je achterhoofd te houden dat het gaat om geregistreerde criminaliteit en dat is het topje van de ijsberg.” Veerle De Vries bevestigt dat: “Lang niet alle misdrijven worden aangegeven, we zitten dus met een dark number dat niet in de statistiek is opgenomen.”

GAS-boetes

Wat kleine criminaliteit betreft - waartoe ook overlast wordt gerekend - is het belangrijk te weten dat GAS-overtredingen niet allemaal geregistreerd worden bij de politie. “GAS-boetes die worden opgelegd door GAS-ambtenaren, worden niet geregistreerd bij de politie. Die zijn dus niet bij de geregistreerde criminaliteit gerekend”, aldus Veerle De Vries. Uit de lijst met criminaliteitscijfers blijkt dat vooral deze kleine criminaliteit aanzienlijk gedaald is. Vandalisme daalde met 5%, sluikstorten met 54%, geluidshinder met 25% en 'drugzoekgedrag' zelfs met 71%. Die overtredingen vallen nu onder de GAS- wet die op 20 mei 2013 ingevoerd werd.

De daling betekent dus niet dat er minder van die zaken gebeuren, maar wel dat ze gewoon niet meer worden geregistreerd. Alles bij elkaar opgeteld gaat het hier over bijna de helft van de totale daling van het misdaadcijfer.

Beleid?

Over de relevantie van de cijfers valt dus te twisten. Maar stel nu dat er daadwerkelijk een daling zou zijn, mag die dan als vanzelfsprekend ook toegewezen worden aan het beleid? Een belangrijke oorzaak van de daling is, volgens de politie, de inzet van politiecapaciteit op ‘hotspots’. “Onze agenten focussen zich hierbij op bepaalde buurten. En dat werkt, want we merken dat de criminaliteit daar drastisch daalt”, aldus De Vries.

Volgens Fien Gilleir moet ook hier de daling van de criminaliteitscijfers genuanceerd worden. “Mogelijk gaat het hier om een tijdelijke daling. Het is niet ondenkbeeldig dat er sprake is van een verplaatsingseffect. Het is vanzelfsprekend dat de criminaliteit daalt op die plekken waar een verhoogd politietoezicht is, omdat de misdaadplegers weten dat ze geviseerd worden. In die optiek kunnen potentiële plegers andere oorden opzoeken, waar er minder toezicht is.”

Nood aan nuance

Cijfers kunnen dus op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Goed voorbeeld hiervan is de forse stijging van het aantal opgepakte drugsdealers. Toch zegt Veerle De Vries dat er niet meer dealers zijn: “We pakken er meer op, omdat er meer manschappen op dit onderdeel ingezet worden. Dat noemen we activiteitsstatistiek en is dus logisch te verklaren.”

Bij stijging van bepaalde cijfers gebruikt de politie dus het argument dat ze meer daders vindt doordat ze meer zoekt. Maar geldt dat dan ook niet andersom voor de cijfers die dalen? En betekent de daling van bepaalde misdaadcijfers misschien gewoon dat er net op die vorm en/of plaats van criminaliteit minder wordt gefocust? Dat we genuanceerd en binnen de juiste context met de cijfers moeten omspringen, is alleszins belangrijk.