DOSSIER - 4 ARTIKELS

Superhaven of haven van angst?

beach barra do acu3
Foto: © Gustavo Louzada (Porã imagens)

In drie delen vertellen Apache en Médor het verhaal van Porto do Açu en de samenwerking met Antwerpen.

De bezieler van het havenproject, de Braziliaanse miljardair Eike Batista, werd in 2018 veroordeeld tot 30 jaar cel voor de omkoping van de voormalige gouverneur van de deelstaat Rio de Janeiro, Sergio Cabral. Die gaf toe dat hij enorme betalingen had ontvangen voor verschillende bouwprojecten: het Maracanã-stadion, een metrolijn en… de haven van Açu.

Volgens Cabral zou Eike Batista hem 16 miljoen dollar hebben gegeven tijdens een verkiezingscampagne in 2011 om ’zaken’ met betrekking tot de haven van Açu te deblokkeren. Cabral zit sinds 2016 in de gevangenis voor zijn rol in operatie Car Wash, een uitgebreid gerechtelijk onderzoek naar verschillende corruptiezaken. Hij kreeg een celstraf van 280 jaar.

Onteigeningen

Voor de bouw van de haven werden honderden boerenfamilies onteigend. De meeste families kregen hiervoor geen financiële compensatie. Zij die wel iets ontvingen, moesten het doen met een schamele 0,3 euro per vierkante meter. Zowat 90% van de onteigende gronden wordt momenteel echter niet gebruikt.

Ook vissers in de buurt van de ‘superhaven’ ondervinden schadelijke effecten van het grootste havenproject. Baggerbedrijven Jan De Nul en Boskalis werkten mee aan de constructie van de haven. De vissersfamilies klagen aan dat deze werken het visbestand danig hebben aangetast. ‘Zodra ze begonnen met het uitbaggeren van de haven, ging het meer dood’, vertelt één van de vissers.

Ondanks de corruptiezaken, die vijf maanden voor de start van deze risicovolle samenwerking aan het licht kwamen, de gewelddadige onteigening van land zonder fatsoenlijke financiële compensatie én de impact van het project op de landbouw en visserij, blijft de haven van Antwerpen trots samenwerken met Porto do Açu.

Veroveringstocht

Het is lang niet de enige internationale investering van de Antwerpse haven. Het Braziliaanse project past in de internationale veroveringstocht van Antwerpen. Die tocht begon in Oman en bracht de haven intussen overal ter wereld, met een voorkeur voor West-Afrika.

Antwerpen is verwikkeld in een internationale concurrentiestrijd en probeert via investeringen en partnerschappen een deel van de felbegeerde koek te veroveren. Of hoe Antwerpen een voorloper is in de wereldwijde vermarkting van het havenbestuur.

 

Een onderzoek van Ike Teuling en Quentin Noirfalisse, met medewerking van Jan Walraven. Dit onderzoeksartikel kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.