Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Een vinkje met gevolgen

Koen Smets
checkmark
De overname van Twitter leidde tot intrigerend gedrag, zowel van koper Elon Musk als onder gebruikers. (Twitter)

Enkele weken terug werd de langverwachte, nu-weer-wel-dan-weer-niet aankoop van Twitter door Elon Musk dan toch voltooid. Dat deze gebeurtenis leidde tot enige commotie was niet verwonderlijk: wanneer iemand de controle over een bedrijf overneemt, dan is dat zelden met de bedoeling alles te laten zoals het is. Doorgaans zijn er dan veranderingen op til, en zulke organisatieveranderingen worden meestal niet op uniform applaus onthaald. Te midden van de controverse die het sluiten van de koop veroorzaakte, was er ook intrigerend gedrag te zien, zowel van de heer Musk zelf, als onder de gebruikers van Twitter.

Elon Musk is een van de rijkste mensen op de planeet (zo niet de allerrijkste – tenminste tot voor hij Twitter kocht, want er wordt beweerd dat het bedrijf waarvoor hij 44 miljard dollar betaalde slechts 8 miljard dollar waard is). Als zakenman is hij zich er ongetwijfeld goed van bewust dat het inkomen van een bedrijf groter moet zijn dan de kosten en aangezien Twitter, met uitzondering van de jaren 2018 en 2019, elk jaar verlies heeft geboekt, is dit beslist een van zijn topbekommernissen. Een andere prioriteit, waarrond hij al een uitgesproken mening heeft sinds hij zijn aankoopintentie bekendmaakte begin 2022, is het elimineren van nepgebruikers, bekend als twitterbots, computersoftware die zich voordoet als een echte gebruiker om zo bijvoorbeeld het aantal volgers van een gebruiker kunstmatig aan te dikken, of om desinformatie te verspreiden.

Onbedoelde gevolgen

Het probleem met de bots is het gevolg van het feit dat iedereen een Twitteraccount kan aanmaken zonder dat identiteit of authenticiteit wordt nagegaan. Dit maakt het ook mogelijk voor kwaadaardige gebruikers om zich voor te doen als een bekendheid, een publiek figuur of een firma. Om dit tegen te gaan voerde Twitter in 2009 een ad hoc proces in om de authenticiteit van zulke accounts met een hoog profiel te bevestigen, en aan de hand van een kenmerkend symbool (een blauw vinkje) gebruikers de zekerheid te geven dat ze wel degelijk met de echte persoon of firma te maken hadden.

Kon een enkel eenvoudig idee misschien een oplossing bieden voor Musks twee prioriteiten? Door gewone gebruikers de kans te geven hun identiteit te bewijzen en die bevestigde status te verwerven, zou het mogelijk worden bots van echte mensen te onderscheiden. En een bescheiden bijdrage vragen voor dit privilege zou zowel zogenaamde bot farms met duizenden bots oneconomisch maken, als een welgekomen inkomen opleveren voor het bedrijf. Zoals wel vaker het geval is met eenvoudige ideeën waren de gevolgen echter ook hier wat meer complex dan werd verwacht.

Musk booster
Wie zegt dat ik geen expertise heb in het lanceren van producten? (Steve Jurvetson/Flickr CC BY 2.0)

Meer conventionele CEO’s zouden wellicht een en ander onveranderd hebben gelaten gedurende een overgangsperiode, terwijl ze samen met hun team de verschillende opties voor het heroriënteren van de zaak zouden onderzoeken en beoordelen. Maar dat is niets voor Elon Musk, die meteen bijna alle leden van het managementteam aan de dijk zette, en als zelfverklaarde nanomanager besliste de verificatie van de identiteit meteen toe te voegen aan de bestaande betaalde accounts (Twitter Blue), en de nieuwigheid lanceerde in een tweet. Bevestigde status voor iedereen, voor slechts 8 dollar per maand! Niet echt onkarakteristiek voor Musk, die we wel eens eerder impulsief hebben zien handelen. Hij ging overigens vrolijk verder met het tweeten van willekeurige ideeën, terwijl hij tegelijkertijd ook de chaotische stappen erkende: “Gelieve er rekening mee te houden dat Twitter heel wat domme dingen zal doen in de komende maanden. We zullen houden wat werkt, en veranderen wat niet werkt.” Real-time gefrunnik aan een live systeem is niet echt een teken van een volwassen manier van zakendoen.

Elon Musk, een ingenieur zonder voor de hand liggende ervaring in het besturen van een sociale netwerksite, lijkt het motto van Mark Zuckerberg, de stichter van Facebook (nu Meta), Move fast and break things letterlijk te hebben genomen. Het heeft allemaal meer dan een vleugje Dunning-Kruger effect, het fenomeen waarbij mensen met beperkte kennis en expertise in een zeker domein zich onbewust zijn van deze limieten, en hun bekwaamheid overschatten. (Zoals David Dunning zelf zei: “De eerste regel van de Dunning-Kruger-club is dat je niet weet dat je lid bent van de Dunning-Kruger-club”.) Intussen blijkt Musk open te zijn voor rede, want hij kondigde aan dat de lancering van de Twitter Blue verificatie wordt uitgesteld tot 29 november.

Gebruikers reageren

Twitters bestaande verificatieproces, dat de authenticiteit van de accounts van bekendheden en firma’s bevestigt, is behoorlijk effectief gebleken in het beschermen van de meeste gebruikers tegen misleiden door nepaccounts. Maar het blauwe vinkje is inmiddels ook een statussymbool geworden. Als een bevestigde Twitteraar ben je iemand.

Een consequentie die Musk misschien niet ten volle heeft ingeschat, is hoe de huidige geprivilegieerde elite (die in belangrijke mate de activiteit op Twitter aanstuurt) zou reageren op het nieuwe bevestiging-voor-iedereen schema. Zouden zij nu moeten betalen voor een exclusief voorrecht dat ze al die jaren gratis kregen? Zelfs voor bekendheden kan zoiets irritant en pijnlijk zijn, te meer wanneer het privilege snel zijn waarde zou verliezen wanneer alleman er toegang toe krijgt.

En alleman was duidelijk geïnteresseerd in het verwerven van de bevestigde status, want een ander onbedoeld en klaarblijkelijk onverwacht gevolg van de maatregel was de grote vraag naar het nieuwe Twitter Blue aanbod, waarbij van elke aanvrager de identiteit moest worden nagegaan. Voor een selectief groepje mensen met een hoog profiel is dat misschien geen enorme taak, maar wanneer er elke dag tienduizenden of honderdduizenden aanvragen binnenkomen, en je hebt net de helft van je personeel ontslagen, dat is toch een ander verhaal. (Toen Twitter in 2016 aankondigde dat iedereen de bevestigde status zou kunnen aanvragen vanwege ‘publiek belang’, moest het algauw dat idee weer opbergen, want het had hiervoor lang niet de nodige capaciteit.)

parodytweets
Bevestigde accounts maken echt wel het verschil. (screenshots Twitter)

De degelijkheid waarmee dat verificatieproces nu plaatsvond, liet duidelijk te wensen over en dagenlang verscheen een grote variëteit aan imitatieaccounts ten tonele. Bot farms werden misschien afgeschrikt door de maandelijkse bijdrage, maar dat was duidelijk niet het geval voor grapjassen die onder andere pretendeerden Chiquita te zijn, de bananenkweker (die beweerde de Braziliaanse regering te hebben omvergeworpen), en Pepsi, de frisdrankenproducent (die toegaf dat concurrent Coke beter is). Ook de bedrijven van Musk zelf moesten het ontgelden: autofabrikant Tesla meldde dat “een tweede Tesla het World Trade Center had geraakt”, en SpaceX stelde dat het alle verdere ruimtemissies zou staken en “240 miljoen dollar in uitstaande regeringssubsidie zou schenken aan groepen die zich inzetten voor duurzame landbouw en het eindigen van honger in de wereld”.

Er waren verder ook tweets van een nepaccount van Lockheed Martin, waarin werd aangekondigd dat de wapen- en vliegtuigfabrikant alle verkoop aan Saoedi-Arabië, Israël en de VS (!) zou opschorten “tot na een verder onderzoek naar mensenrechtenschendingen”, en van een nepaccount van Eli Lilly, die verklaarde dat het farmaceutisch bedrijf insuline voortaan gratis zou maken. Prompt waren sommige gebruikers er wat al te snel bij om (onterecht) te concluderen dat een plotse val in de aandelenkoers te wijten was aan zulke tweets. (Iemand schreef ook, zij het niet geheel in alle ernst, een koersstijging met 2% van het Apple-aandeel toe aan de klaarblijkelijke verrijzing van stichter Steve Jobs, die ook prompt een nieuw, en bevestigd, Twitteraccount had aangemaakt.)

Wat kunnen we hieruit leren? Mensen reageren op beslissingen, en het kan nuttig zijn te overwegen wat die reacties zoal zouden kunnen zijn voor we de beslissing ook daadwerkelijk nemen. Gedrag kan gemakkelijk worden verklaard achteraf, maar het vooraf voorspellen is toch een stuk moeilijker. We zijn een zeer diverse soort van complexe schepsels, die onderhevig zijn aan een breed gamma van niet op elkaar afgestemde en zelfs strijdige drijfveren. Of het nu gaat om de vermeende waarde van een statussymbool, minachting voor gezag, hoe we reageren op negatieve of positieve prikkels, kansen grijpen om de zaken te verstoren als grap, of met kwade intenties – alles is mogelijk. Misschien geloven we te weten wat er precies zal gebeuren, maar wellicht zijn we niet zo’n expert als we zelf denken, en is het toch wijzer wat tijd te nemen om onze beslissingen en hun gevolgen grondig te overdenken.

En natuurlijk niet te snel conclusies trekken.

LEES OOK
Koen Smets / 07-04-2023

Achterliggende motivatie

Hoe ver kan je gaan in de afweging tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie?
lawn mowing
Koen Smets / 13-01-2023

Dagdagelijkse externaliteiten

Externaliteiten zijn een begrip uit de economie waar we allemaal mee te maken hebben en die meer aandacht verdienen.
externality window
Koen Smets / 02-12-2022

Goede kanten en slechte kanten

De meesten onder ons zien zichzelf hoogstwaarschijnlijk niet als onbetrouwbaar of onoordeelkundig.
curate's egg