De raadkamer verwees een maand geleden (11/10) de vorige burgemeester van Meise Jos Emmerechts en ex-schepen Wim Verbeke (beiden LB+, een samenwerking tussen Open Vld en ex-CD&V'ers) door naar de correctionele rechtbank voor passieve omkoping en misbruik van hun machtspositie.
Hun partijlid Gunther Van Doorslaer staat terecht voor actieve omkoping in dezelfde zaak, omdat hij Emmerechts en Verbeke een vakantieverblijf in respectievelijk Knokke-Heist en Spanje zou hebben aangeboden in ruil voor een vergunning voor de uitbreiding van zijn plantencentrum. De beklaagden tekenden geen hoger beroep aan tegen de beslissing van de raadkamer bij de kamer van inbeschuldigingstelling, waardoor de doorverwijzing een feit is.
Hand- en spandiensten
Gunther Van Doorslaer stond bij de vorige gemeenteraadverkiezingen in 2018 op de vierde plaats na lijsttrekker Emmerechts, huidig gemeenteraadsvoorzitter Virginie De Klippel en Verbeke op de Lijst van de Burgemeesters (LB+). Hij kreeg een vergunning voor de afbraak van een bestaand pand en de nieuwbouw van een gelijkvloerse handelsruimte met vijf appartementen en een ondergrondse parkeergarage. Het tuincentrum is een uitbreiding van een serrecomplex dat er al langer staat.
De start van het gerechtelijk onderzoek naar de hand- en spandiensten van de ex-burgemeester en de ex-schepen dateert van december 2018, toen beiden samen met door hen begunstigde Van Doorslaer na een aanklacht met burgerlijke partijstelling in verdenking werden gesteld. Emmerechts en Verbeke hebben "hun invloed binnen het college van burgemeester en schepenen van Meise" gebruikt "om stedenbouwkundige en socio-economische vergunningen af te leveren die in het voordeel zijn van Van Doorslaer", luidt de klacht.
De raadkamer oordeelde dat er op zijn minst bezwaren zijn om een verwijzing naar de correctionele rechtbank te rechtvaardigen. Op de zitting van 4 januari zal moeten blijken of daarvoor afdoende bewijzen zijn. De manier van omgaan met de dossiers rond de bouwaanvragen van Van Doorslaer doet "op zijn minst gezegd de wenkbrauwen fronsen", zegt de raadkamer. Door de bijzonder nauwe band met de begunstigde hadden burgemeester en schepen zich van "enige tussenkomst in het beslissingsproces" moeten onthouden.
Pikant detail is dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen de bouwvergunning voor de plantenzaak met appartementen vernietigde, terwijl de Raad van State hetzelfde deed met de socio-economische vergunning.
Traditie van belangenvermenging
Dat het vorige bestuur het niet zo nauw nam met bestuurlijke deontologie raakte al eerder bekend, toen Meise in 2017 in het nieuws kwam door een vernietigende forensische audit van Audit Vlaanderen. Daarin klinkt kritiek op meerdere onverkwikkelijke zaken en wantoestanden, waaronder het kwalijke vergunningenbeleid in de Vlaams-Brabantse gemeente.
In de audit staat onder meer te lezen dat architect Etienne Wijns uit deelgemeente Wolvertem in de periode 2013-2016 een voorkeursbehandeling leek te krijgen van het schepencollege. Voor 80% van de bouwaanvragen die een negatief advies kregen kreeg hij toch de goedkeuring van het college, waar dat bij andere architecten slechts in 26% van de gevallen gebeurde.
De betrokken architect mocht de motivatie schrijven die in de notulen werd opgenomen, staat in de audit te lezen. De motivering voor het 'overrulen' van het negatieve advies van de gemeentelijk stedenbouwkundige ambtenaar door het schepencollege, bleek met andere woorden niet te zijn opgesteld door het schepencollege zelf, maar "door de betrokken (aanvragende) partijen".
In verband met mogelijke belangenvermenging was toenmalig gouverneur Lode De Witte in 2018 niet mals over de aanwezigheid van Emmerechts op een jumpingevent van paardenhandelbedrijf Stephex van Stephan Conter in een periode waarin het bedrijf een RUP-aanvraag had lopen. Hij wees Emmerechts terecht voor het overtreden van de deontologische regels.
Met zulke vormen van belangenverstrengeling blijkt de lokale democratie in Vlaanderen anno 2022 danig te worstelen. Audit Vlaanderen heeft sinds 2018 nog twaalf forensische audits uitgevoerd die minstens deels betrekking hadden op mogelijke belangenvermenging door lokale politieke mandatarissen op het vlak van ruimtelijk beleid. Daarvan zijn er nog twee aan de gang, liet Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) op 25 oktober weten in de Commissie voor Binnenlands Bestuur van het Vlaams Parlement.
Schone lei
De kwalijke reputatie van belangenvermenging die LB+ tijdens de vorige legislatuur opbouwde, speelde een rol in de debatten in de aanloop naar de verkiezingen van 2018. Zij zorgde ervoor dat drie partijen na de verkiezingen een coalitie vormden zonder LB+, hoewel de partij met acht zitjes in de gemeenteraad de grootste bleef. N-VA ging in zee met Samen Anders (een samengaan van Groen en sp.a) en de nieuwe burgerpartij PRO Meise. Gerda Van den Brande (N-VA), die voordien OCMW-voorzitter was, werd de nieuwe burgemeester. Haar keuze om niet met LB+ in zee te gaan motiveerde Van den Brande door te verwijzen naar "de voorbije legislatuur en de fameuze audit".
Van den Brande wilde naar eigen zeggen met de nieuwe bewindsploeg een frisse wind laten waaien. De afscheidnemende burgemeester Jos Emmerechts besliste daarop net als schepen Wim Verbeke in december 2018 bij de start van de nieuwe legislatuur zijn zitje in de gemeenteraad niet op te nemen. Aan de coalitie met PRO Meise en Samen Anders kwam in september 2021 echter voortijdig een einde, waarna LB+ opnieuw kon toetreden.
N-VA ruilde toen als vierde gemeente in Vlaanderen de coalitiepartners in voor LB+, op basis van het decreet-Somers, waardoor onbestuurbaar geworden gemeenten een nieuwe meerderheid op de been kunnen brengen tijdens een en dezelfde legislatuur. Begin dit jaar sloten twee raadsleden van PRO Meise zich aan bij de N-VA-fractie.
Schending van beroepsgeheim
De forensische audit beschreef in 2017 dat Meise kampt met een algemeen gebrek aan organisatiebeheersing in de werking. Het is zeer de vraag of Meise nadien met een schone lei is kunnen starten. In een andere klacht, waarin Meise zich burgerlijke partij stelde, blijkt dat leden van het bestuur en gemeenteraadsleden zich de afgelopen jaren mogelijk schuldig hebben gemaakt aan schending van het beroepsgeheim. Zij zouden zich niet hebben gehouden aan de plicht tot geheimhouding van niet-openbare vergaderingen van het schepencollege en van besloten vergaderingen van de gemeenteraad.
In het dossier duiken namen op van verschillende al dan niet gewezen bestuurders en gemeenteraadsleden. Na een voorafgaandelijk onderzoek maakte de onderzoeksrechter dat in juli 2021 over aan de federale politie en de federale gerechtelijke politie van Halle-Vilvoorde,
Huidig gemeenteraadsvoorzitter en voormalig schepen Virginie De Klippel, huidig schepen Ruben Algaba en de vroegere burgemeester Roger Heyvaert (allen LB+) werden verhoord in de zaak. Dat er in ieder geval een loopje werd genomen met de deontologische code blijkt uit het feit dat vertrouwelijke notulen uit het schepencollege en de gemeenteraad gelekt werden naar onbevoegden.
De Klippel gaf haar logingegevens door aan een rist andere namen, onder wie ex-gemeenteraadlid Jörgen Noens, die eerder zetelde in de gemeenteraad voor Vlaams Belang, en Paul Van Doorslaer (niet te verwarren met plantenzaakuitbater Gunther Van Doorslaer), die in de vorige legislatuur schepen voor N-VA was, maar die zich bij de laatste verkiezingen uit onenigheid aansloot bij de plaatselijke partij LEEF.
Ook ex-burgemeester Jos Emmerechts, zijn nicht Marleen Emmerechts en plaatselijk Vlaams Belang-voorzitter Willy Van Mulders kregen toegang. De zaak leidde tot huiszoekingen en de inbeslagname van de computer en de gsm van Van Doorslaer en Noens, waarna de gegevens gekopieerd en geanalyseerd werden.
Paul Van Doorslaer beschikte bijgevolg over meer info dan het gewone publiek en verspreidde op zijn beurt vertrouwelijke informatie over onderwerpen die besproken werden tijdens verschillende vergaderingen in 2020 en 2021. Lekken uit het college en uit de notulen van de gemeenteraad werden ingezet in dossiers rond vergunningen voor bouwdossiers, waarbij opnieuw "kennis werd verstrekt" aan aannemers.
Dat bleek onder meer uit een tweevoudig schrijven door de raadsmannen van Fremoluc van internationaal advocatenkantoor NautaDutilh aan de advocaat die de gemeente Meise had aangesteld voor het dossier Tussenveld (waar een verkaveling gepland was voor sociale woningen), terwijl de identiteit van de raadsman nog nergens gepubliceerd was.
Beschadigingsacties op basis van lekken
De lekken dienden bovendien om het toenmalige bestuur (met Samen Anders en PRO Meise) te discrediteren. Kop van jut was in het bijzonder toenmalig schepen van Ruimtelijke Ordening Roel Anciaux (Samen Anders), die een actieve rol had gespeeld in het aan de kaak stellen van de wantoestanden met vergunningen in de legislatuur 2012-2018. In de Facebookgroep 'Straffe verhalen uit Meise' werd Anciaux geregeld op de korrel genomen op basis van de vertrouwelijke informatie.
In die discreditering speelde Vlaams Belanger Jörgen Noens een hoofdrol. Tijdens de verhoren gaf Noens toe dat hij in de periode tussen midden mei 2019 en begin maart 2021 op geregelde tijdstippen mails kreeg met in de bijlage notulen van vergaderingen van het schepencollege, van ex-schepen Van Doorslaer, maar ook rechtstreeks van LB+-gemeenteraadslid (en huidig voorzitter van de gemeenteraad) De Klippel.
Virginie De Klippel was bevoegd om deze notulen zelf in te kijken, maar mocht deze niet overmaken aan personen buiten de gemeenteraad of het schepencollege van Meise, laat staan haar login delen. Tijdens haar verhoor beweerde De Klippel dat zij zich van geen kwaad bewust was. In de zaak werd ook huidig schepen Ruben Algaba (LB+) verhoord, die zich naar eigen zeggen evenmin vragen stelde bij de praktijk, maar toegaf eveneens vertrouwelijke notulen te hebben doorgespeeld aan Van Doorslaer.
Persmagistraat Gilles Blondeau van het parket van Halle-Vilvoorde antwoordde op een vraag van Apache dat het dossier rond de schending van het beroepsgeheim vandaag (15/11) wordt vastgesteld op de raadkamer voor de regeling van de rechtspleging. Daarbij wordt nagegaan of de bezwaren volstaan om de de zaak door te verwijzen naar de correctionele rechtbank.
Georganiseerd en structureel
Roel Anciaux van oppositiepartij Samen Anders reageert bij Apache op de berichten in de Facebookgroep ten tijde van zijn schepenfunctie. “De remmen zijn op een bepaald moment compleet losgeslagen. Naast de flagrante leugens en roddels die over mij door politieke tegenstanders werden verspreid, werd mijn huis ’s avonds geobserveerd door losgeslagen Facebooktrollen in dienst van mijn politieke opponenten. Het dreigend karakter sloeg over naar mijn gezin. Dat ging er ver over.”
Anciaux wil zijn werk in de oppositie voortzetten, maar maakt zich grote zorgen over de toekomst van zijn gemeente "omdat het normloze handelen schering en inslag lijkt te blijven". De lekken waren volgens Anciaux structureel en georganiseerd en erop gericht om politieke tegenstanders te intimideren.
Anciaux neemt akte van van de beslissing van de raadkamer in verband met de doorverwijzing van ex-burgemeester Emmerechts en ex-schepen Wim Verbeke naar de correctionele rechtbank. "Na de eerdere onthullingen in de forensische audit van Audit Vlaanderen moeten we opnieuw vaststellen dat de bedenkelijke praktijken van de ex-burgemeester en leden van zijn bewindsploeg geen uitzondering waren, maar een structurele manier van handelen. Dergelijke praktijken schaden uiteraard de reputatie van onze gemeente.”
Anciaux zal in de gemeenteraad vragen dat Meise zich burgerlijke partij stelt in deze zaak. "Als gemeente moeten we het signaal geven dat we deze praktijken ten stelligste afkeuren."
