Beste vrienden,
In naam van de redactie van Apache wil ik de jury van de Prijs voor de Democratie hartelijk danken. Na de Arkprijs van het Vrije Woord in 2017 is dit de tweede belangrijke bekroning voor ons. Net zoals vorige keer is het een bekroning die ons overvalt. Journalisten beseffen vaak niet welke impact hun werk heeft op de lezer, op de samenleving. Een blijk van waardering en respect vanuit een maatschappelijke hoek waar wij ons thuis voelen, is dan ook meer dan hartverwarmend.
Ik wil dan ook mijn hele redactie en de hele ploeg van Apache feliciteren. Ook diegenen die vroeger bij ons hebben gewerkt. Zonder hen stonden wij hier vandaag niet.
Apache mag stilaan een klein mirakel worden genoemd. Toen mijn voorganger, Georges Timmerman, in 2009 werd geïnterviewd, verklaarde hij dat hij en zijn ploeg “geen businessmodel” hadden. Ze hadden wel een droom: onafhankelijke onderzoeksjournalistiek bedrijven die de macht controleert, wantoestanden aanklaagt en aandacht schenkt aan waardevolle ideeën die bijdragen tot een meer sociale, democratische, diverse en duurzame samenleving.
Na een moeilijk decennium is Apache vandaag een winstgevend bedrijf. Maar niet zomaar een bedrijf. Apache wordt uitgegeven door een coöperatie, de meest democratische bedrijfsvorm. Mijn redactie en ik hebben niet één rijke baas, maar 2.000 bazen, coöperanten die geld inbrengen om een onafhankelijke redactie in staat te stellen om dit project gestalte te geven. Elk van die aandeelhouders heeft één stem in onze algemene vergadering, ongeacht de som die hij of zij heeft geïnvesteerd.
Dankzij de steun van deze geëngageerde burgers staat Apache nu waar het staat. We zijn misschien niet de grootste speler op het Vlaamse mediaspeelveld maar wat we doen, heeft impact. Dat merken we elke dag aan de reacties: van lezers, van collega’s in andere media, in de parlementen en de gemeenteraden.
Ons succes is een opsteker voor iedereen die de moed had opgegeven. De voorbije dertig jaar hebben we in Vlaanderen alleen maar media zien verdwijnen. En als ze overeind bleven, werden ze opgeslokt door een van de drie grote uitgevers, die alle drie geleid worden door een rijke Vlaamse familie. En die alle drie beweren dat ze onafhankelijk zijn en ‘publieksgerichte’ journalistiek brengen. Wat dat ook moge betekenen.
Een van die uitgevers betaalt aan aantal van zijn hoofdredacteurs bonussen uit voor elke klik die leidt tot een abonnement. Ik verzin het niet.
Apache bewijst dat het wél mogelijk is om nieuwe niet-commerciële media uit de grond te stampen. Laat dat vandaag onze boodschap zijn aan jullie: maak je eigen Apache. Elke stad heeft nood aan een stadskrant (op papier of online), Vlaanderen heeft nood aan meer onafhankelijke media die niet alleen de lezer en de consument in ons willen bedienen en verstrooien, maar vooral de burger willen informeren en versterken.
Zonder onafhankelijke media verzandt het publieke debat. Het wordt een klein stroompje, daar waar het een rivier zou moeten zijn die alle oevers raakt en bruisend haar weg zoekt door het land.
Sociale media kunnen nooit professionele redacties vervangen. Journalisten zijn geen gatekeepers die de lezer weghouden van de waarheid. Het zijn professionals die geruchten scheiden van feiten, die licht doen schijnen waar duisternis heerst en die hun commentaren baseren op verifieerbare feiten die in de juiste context worden geplaatst.
Apache heeft de voorbije jaren af te rekenen gehad met heel wat tegenkanting. Ons werk werd verdacht gemaakt, gecriminaliseerd of genegeerd. Drie keer al verklaarde een rechtbank dat wij ons werk op voorbeeldige wijze doen en dat wat wij schrijven van groot maatschappelijk belang is.
Tot spijt van wie het benijdt.
Vorige week publiceerde de Europese Commissie haar jaarlijkse rapport over de toestand van de rechtsstaat in Europa. In het Belgische hoofdstuk werden aanbevelingen geformuleerd: twee ervan houden verband met kwesties die Apache van nabij opvolgt: het reglementeren van het werk van lobbyisten en het aanleggen van een transparantieregister. Wij, burgers, hebben het recht om te weten wat er in de achterkamertjes besproken wordt en welke deals er tussen politici en lobbyisten gemaakt worden in onze sterrenrestaurants. Zolang die wetgeving er niet is, zullen er journalisten nodig zijn die – desnoods undercover – proberen om die schimmige deals te onthullen.
De Europese Commissie is ook bezorgd dat burgers veel minder makkelijk toegang kunnen krijgen tot officiële documenten. Ze dringt erop aan dat de Europese regels ook hier worden gerespecteerd. De Wet Openbaarheid van Bestuur mag niet uitgehold worden.
Dertig jaar geleden won Maurice De Wilde de eerste Prijs voor de Democratie. Het is een gigantische eer om in zijn voetsporen te mogen treden. Maar het maakt ons ook een beetje beduusd. Welke wapens heeft het kleine Apache om de democratie te verdedigen? Ik hoop dat de kracht van onze overtuiging en de steun van duizenden wakkere burgers volstaan. Maar wij maken ons daarbij weinig illusies. Eén Apache is niet genoeg.
En daarom geven we jullie vandaag huiswerk mee: steun Apache, maar vooral: maak je eigen Apache.
Maar nu eerst feesten.
Maak mee het verschil. Steun Apache.
Enkel met jouw steun kunnen we onze journalistieke taak uitvoeren. Met elke nieuwe abonnee, met elke nieuwe gift worden we sterker, en kunnen we nog beter de politieke en economische macht bevragen en wantoestanden blootleggen.
