Laatste rechte lijn naar kernuitstap is bezaaid met hindernissen

Het was ook voor minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) nog koffiedikkijken, maar vrijdag na beurstijd maakte de beheerder van het hoogspanningsnetwerk Elia bekend hoeveel spelers op de elektriciteitsmarkt in aanmerking komen om een gascentrale te bouwen, nodig om de elektriciteitsvoorziening na 2025 te garanderen. In dat jaar moeten normaliter de zeven Belgische kerncentrales worden stilgelegd. Om geen stroomtekorten te hebben moet er in buffercapaciteit worden voorzien. De gascentrales moeten minstens 2,3 gigawatt (GW) aan stroom kunnen produceren, iets meer dan twee kerncentrales.

Uiteindelijk koos Elia voor de dossiers van ENGIE Electrabel dat een centrale wil bouwen in Vilvoorde en Les Awirs (samen goed voor 1,6 GW). De rest van de capaciteit gaat naar bestaande installaties of naar kleinere nieuwe projecten (batterij, vraagsturing). Eneco (in 640 megawatt in Manage), Tessenderlo Chemie (900 MW) en Luminus (870 MW) in Seraing moesten het onderspit delven.

Die gascentrales zijn erg omstreden. Ze stoten CO2 uit, net op het moment dat de COP26 in Glasgow onder hoogspanning staat om de reductie van broeikasgassen te versnellen en de klimaatopwarming te temperen. Ze zijn echter nodig om voldoende capaciteit aan stroomproductie te garanderen wanneer de kerncentrales in 2025 definitief dichtgaan.

Oude eis

De kernuitstap, een oude eis van de groene beweging die sinds 2003 in een wet verankerd is maar die pas nu wordt doorgevoerd, werd beslist op een moment dat het klimaat (bijna) geen issue was. Dat neemt niet weg dat andere bekommernissen (veiligheid) aan de basis lagen van de eis. Vandaag botsen twee groene doelstellingen keihard met elkaar: kerncentrales sluiten versus CO2-uitstoot verminderen. De zaak verdeelt de groene beweging. Overal in het land waar gascentrales gepland zijn, komen actiegroepen of lokale afdelingen van Groen of Ecolo in opstand. Er lopen talloze procedures om de vergunningen te dwarsbomen. 

Dat Groen wanneer het in de regering zit, bekritiseerd wordt door zijn donkergroene achterban is niet nieuw. Ook in 1999-2003 moesten kopstukken als Jos Geysels, Magda Aelvoet, Vera Dua en Mieke Vogels vaak kritiek slikken van de vredesbeweging. De niet-deelname van België aan de Golfoorlog (in navolging van Frankrijk) was voor de pacifisten niet genoeg. Dat de haven van Antwerpen gebruikt werd om troepen naar de regio te transporteren, was een doorn in het oog. Aelvoet moest zelfs aftreden omdat België wapens leverde aan Nepal. Ook de mislukte pogingen om Doel te redden en de verbrandingsoven van Isvag in Wilrijk te sluiten kwamen de groene excellenties in de regering(en) duur te staan. Groen haalde in 2004 de kiesdrempel niet.

Vandaag krijgt Groen niet alleen kritiek van de donkergroene achterban, maar ook van coalitiepartners die in het verleden weinig daadkracht hebben getoond in dit dossier. De kernuitstap was een trofee van Agalev en Ecolo in 2003, maar de partijen verdwenen daarna voor zeventien jaar in de oppositie. De andere partijen, N-VA incluis, hadden dus alle tijd van de wereld om de wet op de kernuitstap te schrappen. Dat gebeurde niet. Wel werd in 2015 de levensduur van enkele centrales verlengd. Dat was nodig omdat er al die tijd weinig of niks was gebeurd om in vervangcapaciteit te voorzien. De wet uitvoeren zou geleid hebben tot black-outs. Er was zelfs al in een afschakelingsplan voorzien dat landelijke gebieden als de Kempen en de Ardennen zonder stroom zou zetten om de stedelijke kernen te vrijwaren.

Drie voorwaarden

Toen de groenen vorig jaar opnieuw toetraden tot de regering speelden ze het spel niet al te hard. Ze lieten de wet op de kernuitstap bevestigen, maar aanvaardden drie voorwaarden: de hele operatie mag geen invloed hebben op de energiefactuur van de consument, er moet voldoende capaciteit zijn om black-outs te vermijden en Europa moet de subsidies voor de gascentrales goedkeuren.

Dat laatste punt lag erg gevoelig omdat het kostplaatje van die subsidies erg kan oplopen: de schattingen liepen uiteen van 345 miljoen euro tot 940 miljoen euro per jaar. Lange tijd werd gevreesd dat Europa het zogenaamde ‘capaciteitsvergoedingsmechanisme’ (CRM) zou beschouwen als ongeoorloofde staatssteun, maar eind augustus keurde de Europese Commissie het voorstel van minister Van der Straeten goed. Ze kreeg zelf complimenten voor haar plan. Het feit dat Europa ook geen graten ziet in de bijkomende CO2-uitstoot die door de gascentrales zou worden veroorzaakt, was ook een opsteker voor Van der Straeten. 

De goedkeuring van de begroting 2022, waarin de hervorming van de elektriciteitsfactuur vervat zit, was ook een belangrijke stap. Voortaan kan de overheid de negatieve gevolgen van de energietransitie zelf corrigeren door de accijnzen te verlagen. Vorige week bleek nog eens uit een studie dat het sluiten van de kerncentrales amper invloed zal hebben op de energieprijs.

De veiling van Elia is in elk geval een opsteker voor Van der Straeten. De biedingen waren zo scherp dat de subsidie geen 75.000 maar iets meer dan 30.000 euro per MW zal bedragen. Hoewel het totale kostenplaatje niet met zekerheid te voorspellen is (het hangt ervan af hoe vaak de gascentrales zullen moeten draaien), maar naar verluidt gaat men uit van 140 miljoen euro vanaf 2025. Dat is meer dan de helft minder dan de laagste schatting. 

Strategie

Bij de coalitiepartners van de groenen was bij het aantreden van de Vivaldi-regering te horen dat het niet mogelijk zou zijn om aan alle voorwaarden die werden gekoppeld aan de kernuitstap ook daadwerkelijk te voldoen. Ze gingen ervan uit dat twee kerncentrales (Doel 4 en Tihange 3) ook na 2025 nog tien jaar zouden kunnen openblijven. 

De timing was dan ook erg strak, maar Van der Straeten haalde tot ieders verbazing wel alle deadlines. Ze wil dan ook, zoals het regeerakkoord voorziet, tegen eind november het dossier afronden en de kernuitstap definitief afkloppen. Of dat haar zal lukken, valt nog te bezien. De virtuele bijeenkomst van het kernkabinet, vorige zaterdag, sleepte veel langer aan dan verwacht. Vicepremier Sophie Wilmès (MR) bleef Van der Straeten bestoken met vragen over de impact op de CO2-uitstoot. Ze had duidelijk de opdracht van haar voorzitter Georges-Louis Bouchez om de hakken in het zand te zetten. De socialisten en de CD&V vielen Wilmès echter niet bij, ook al hadden ook zij veel vragen over de haalbaarheid en de betaalbaarheid van de plannen. Premier Alexander De Croo (Open Vld) herinnerde Wilmès aan de afspraken in het regeerakkoord. Afspraken die allemaal lijken te zijn nagekomen.

Door de klemtoon te leggen op de CO2-uitstoot van de bijkomende gascentrales zit Bouchez op dezelfde lijn als de N-VA die zich in dit dossier ook als hardliners opstelt. Dat is verrassend, aangezien zowel MR als N-VA in het verleden weinig aandacht hadden voor de klimaatopwarming. De N-VA verzette zich altijd al tegen de kernuitstap maar slaagde er in de regering-Michel niet in om de wet van 2003 te laten schrappen. De liberale en christendemocratische coalitiepartners wilden daar toen niet van weten. Tijdens de aanslepende regeringsonderhandelingen in 2019-2020 was het openhouden van twee kerncentrales een no brainer voor alle partijen die toen (zonder de groenen) sleutelden aan een meerderheid.

Uit reconstructies van de achterkamergesprekken van toen bleek zelfs dat PS-voorzitter Paul Magnette en zijn collega’s Bart De Wever van N-VA, Conner Rousseau van Vooruit en Bouchez van de MR van plan waren om de groenen voor het blok te zetten. Ze rekenden erop dat zij zouden blijven aandringen op de sluiting van àlle centrales en zichzelf zo buiten de meerderheid zouden plaatsen. Het was een elegante manier om de groenen te dumpen bij de gesprekken. In geen enkele nota van een (pre)formateur of koninklijk onderhandelaar was er sprake van de sluiting van àlle kerncentrales. Uiteindelijk liep het toch anders en traden de groenen toe tot een regering zonder N-VA. Tijdens die coalitiegesprekken stelden ze zich ook opvallend soepel op. Nooit werd van de volledige sluiting van de kerncentrales een echt breekpunt gemaakt. Als de drie voorwaarden (zie hierboven) niet zouden zijn vervuld, dan zouden Ecolo en Groen instemmen met het openhouden van Doel 4 en Tihange 3. 

Geen woord over CO2-uitstoot

Het blijft onbegrijpelijk dat er tijdens die onderhandelingen niet over CO2-uitstoot gesproken is in het kader van de kernuitstap. Het wijst op de geslepenheid van de MR (die er nu zowat een breekpunt van maakt) en op de ongemakkelijke positie van de groenen. Zij wisten uiteraard dat het sluiten van de laatste twee kerncentrales zou neerkomen op een extra uitstoot van (naar schatting) 2,5 miljoen ton CO2. Dat die uitstoot door het Europese emissiehandelssysteem (ETS) zal leiden tot de sluiting – elders in Europa – van vervuilende steenkoolcentrales, is een argument dat contra-intuïtief is en daardoor in het gepolariseerde en overgesimplifieerde publieke debat op een koude steen valt. Het verhaal van één vogel in de hand en tien in de lucht. 

Tinne Van der Straeten moet niet alleen de coalitiepartners overtuigen in de regering, steeds meer van haar bondgenoten trekken ten strijde tegen de sluiting van Doel 4 en Tihange 3. Zo liet de voormalige Vlaamse Bouwmeester Leo Van Broeck vorige week op zijn Facebookpagina weten dat hij kort voordien samen met Anuna De Wever (Youth for Climate) en Jean-Pascal van Ypersele van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) had samengezeten "om te zien of we nog iets konden doen om nieuwe bijkomende fossiele centrales tegen te houden". "Ik ben niet pro-nucleair", schreef hij. "Al die emo maakt dat men de echte prioriteiten niet ziet. Die oude nucleaire rommel mag van mij zo snel mogelijk dicht. Maar zo snel als mogelijk betekent zonder nieuwe fossiele centrales."

Anuna De Wever herhaalde haar twijfels in een dubbelinterview met professor Paul De Grauwe in De Zondag. “Ik ben niet gelukkig met de keuze voor gascentrales,” zei ze. Ze beklemtoonde ook dat ze geen lid van Groen is.

De minister verdedigt zich door te wijzen op een aantal belangrijke beslissingen van de voorbije weken: de verdrievoudiging van de capaciteit van windmolens op zee en de forse uitbreiding van de capaciteit van waterstof. De gunstige effecten op het klimaat van deze - spectaculaire - maatregelen doen zich echter pas gevoelen vanaf 2030, vijf jaar na de sluiting van de kerncentrales. 

Toch lijkt er tussen Anuna De Wever en Van der Straeten sprake van een ‘niet-aanvalspact’. Op de betogingen van Youth For Climate zijn geen ordewoorden tegen Groen en Ecolo uitgevaardigd. De kritiek op Groen blijft grotendeels onder de radar.

Rel over rapport

De Wever en Leo Van Broeck haalden munitie uit een opmerkelijk advies van de Hoge Gezondheidsraad (HGR). Daarin wordt een sterk pleidooi gehouden om op termijn te stoppen met kernenergie. Het zou grote gevaren inhouden (terrorisme, kernongeval, afvalproblematiek) die (ook ethisch) niet te verantwoorden zijn. Het rapport veroorzaakte een rel omdat drie experts die eraan meewerkten, weigerden om de conclusies goed te keuren. Ze trokken zich ook uit het panel terug. Achteraf bleek het om drie medewerkers van het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK) in Mol te gaan. (Een non-discussie, uiteraard. Het zou verbazingwekkend zijn indien deze experts wél voor een definitief einde van kernenergie zouden stemmen. Dat adviezen van adviesraden aan de regering niet altijd unaniem zijn, is geen unicum. Zo formuleren vakbonden en patroons elk jaar adviezen in het jaarrapport van de Nationale Bank. Het is al vaker gebeurd dat (een van de) vakbonden weigerde(n) om die te ondertekenen.)

Door al die heisa is het velen echter ontgaan dat de Hoge Gezondheidsraad geen standpunt inneemt over het openhouden van Doel 4 en Tihange 3. Een citaat: “Wat de modaliteiten van de uitstap uit de kernenergie betreft (onmiddellijke algehele uitstap of geleidelijke uitstap, voor zover de mogelijkheid van een geleidelijke uitstap nog steeds actueel is), concludeert de HGR dat er argumenten zijn voor en tegen de eventuele verlenging van twee kernreactoren na 2025 maar dat er geen markante elementen zijn die een keuze in de ene of de andere richting zouden "opleggen". Elke optie houdt risico's in, die weliswaar van verschillende aard zijn en verschillende implicaties hebben op economisch en ethisch vlak, op het vlak van de energievoorzieningszekerheid, van het leefmilieu en van de volksgezondheid.”

Een pleidooi om de laatste twee centrales versneld te sluiten (zoals het regeerakkoord voorziet) bevat het rapport dus niet.

De Gezondheidsraad vat het probleem perfect samen: er is geen goede kant aan dit dossier: niet inhoudelijk, niet strategisch en niet politiek.

‘Openhouden? Onmogelijk!’

Maar misschien is de discussie wel erg virtueel geworden. Zo herhaalde de CEO van ENGIE (de exploitant van de Belgische kerncentrales) Thierry Saegeman in een debat van De Standaard dat het gewoon technisch niet langer mogelijk is om de twee jongste kerncentrales open te houden. Nieuw was die uitspraak niet, want ENGIE kondigde vorige zomer al aan dat de kernuitstap wat hen betreft onherroepelijk is.

“‘Daarvoor moet er een wet worden goedgekeurd, met vooraf een internationale milieueffecten­rapportage. Er moet heel wat werk aan de centrales worden voorbereid, bestudeerd en door het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle goedgekeurd. En dan moeten we nog brandstof kunnen aankopen tegen acceptabele prijzen”, zei Saegeman in de Kamercommissie Nucleaire Veiligheid. “We zien niet in hoe het mogelijk zou zijn de kerncentrales voorbij de winter van 2025 te krijgen.”

Het is natuurlijk niet de eerste keer dat ENGIE (of moederholding Electrabel) de regering voor voldongen feiten stelt. Toen de regering-Michel in 2015 de wet op de kernuitstap amendeerde om Doel 1 en Doel 2 (de oudste centrales) tot 2025 open te houden, moest ENGIE 700 miljoen investeren. In ruil daarvoor moest wel een nucleaire rente van 150 miljoen euro per jaar betaald worden. Die rente ligt een pak lager dan wat kerncentrales opbrengen aan de Franse energiegigant.

Als de federale regering toch zou beslissen om twee centrales open te houden, dan zou het wel eens kunnen dat ENGIE daar grote financiële voorwaarden aan zou koppelen. Het zou het bedrijf ook meteen pasmunt geven om in een ander dossier zijn voordeel te doen: dat van het kernafval. Los van de beslissing om twee centrales open te houden, moet deze regering een beslissing nemen over het hoogradioactief kernafval dat nu (vooral) opgeslagen ligt op de sites van Doel en Tihange.

De meningen zijn daarover verdeeld. Er is onder wetenschappers een consensus dat diepe berging in kleilagen de beste oplossing is. Daar staan echter ethische bezwaren tegenover. Mogen we toekomstige generaties (het afval blijft vele tienduizenden jaren gevaarlijk) opzadelen met grote risico's door het afval nu zomaar onder de grond te stoppen of moeten we ervoor zorgen dat we er nog altijd bij kunnen? Misschien vinden onze nazaten ooit wel een oplossing om de straling te neutraliseren of misschien moet het afval ooit verwijderd worden omdat de kleilagen toch niet zo stabiel zouden zijn.

De Hoge Gezondheidsraad gebruikt de gevaren van kernafval als een van de belangrijkste argumenten om kernenergie af te zweren. Het is ook decennialang al het meest doorslaggevende argument van de milieubeweging. De vorige regeringen hebben de beslissing om het kernafval te begraven altijd uitgesteld, ook al staat dat dossier los van de kernuitstap. Als de centrales openblijven of als er ooit centrales worden bijgebouwd, dan wordt het probleem zelfs nog groter. 

De zwartepiet komt nu in handen van Tinne Van der Straeten die mag opdraaien voor de laksheid van haar voorgangers. Zij moet op zoek naar een plek waar het afval kan worden geborgen en ze moet ook haar geestesgenoten van Ecolo overtuigen die eigenlijk voor bovengrondse opslag zijn. Dat is nog steeds niet gelukt, zo valt te horen. 

De Gezondheidsraad ondersteunt de piste van de geologische berging: “Volgens de huidige stand van de kennis is er voor dit soort afval geen alternatief dan diepe geologische berging”, staat in het rapport. Vanuit ethisch oogpunt wegen de risico’s op problemen bij bovengrondse berging niet op tegen het feit dat het afval dat ondergronds wordt geborgen duizenden jaren lang zal moeten worden gemonitord. Wel wordt aangeraden om met de buurlanden overleg te plegen. Een interessant voorstel aangezien de kleilagen die geschikt zijn voor diepe berging in Nederland veel dieper liggen dan, bijvoorbeeld, in de Antwerpse Kempen.

Voor ENGIE is deze discussie natuurlijk belangrijk. Het bedrijf heeft de voorbije decennia 13,8 miljard euro doorgestort aan Synatom, een overheidsbedrijf dat instaat voor het ‘nucleair passief’. Daarvan is 6 miljard voorzien voor de ontmanteling van de zeven kerncentrales en 7,8 miljard voor het beheer van de gebruikte splijtstof en het kernafval. Die bedragen zijn wellicht veel te laag. ENGIE spreekt van 18 miljard, maar het kabinet-Van der Straeten houdt het op minstens 40 miljard euro. Uiteraard zou een bovengrondse opslag een pak minder kosten.

Druk van de ketel

De komende weken zal er in de schoot van de regering dus druk worden onderhandeld over de kernuitstap. De groenen probeerden enkele weken geleden nog de druk van de ketel te halen bij monde van voorzitter Meyrem Almaçi door te verklaren dat het langer openhouden van twee centrales mogelijk is, omdat het ook in het regeerakkoord staat. Zo wilden ze de perceptie vermijden dat ze een nederlaag zouden leiden als de kernuitstap (nog eens) vertraagd wordt. Maar nu blijkt dat alle voorwaarden voor de sluiting wel zijn vervuld, moeten er andere argumenten worden gebruikt.

De klimaatproblematiek ligt hierbij voor de hand. De beslissing om 2,5 miljoen ton C02 extra uit te stoten omdat centrales die nog niet versleten zijn versneld moeten worden gesloten, zou Groen wel eens kunnen achtervolgen zoals ook het Doel-dossier in 2003. Toen legden de Agalev-ministers in de Vlaamse regering zich neer bij het verdwijnen van het polderdorp, wat leidde tot een breuk met oprichter Luc Versteylen. De jeugdige betogers van Youth For Climate kijken vandaag ook anders naar kernenergie dan hun ouders en grootouders die destijds opstapten in de rakettenbetogingen en de kernramp van Tsjernobyl meemaakten. Voor hen staat het klimaat centraal en het is nu eenmaal een feit dat kernenergie bijna geen CO2 uitstoot.

Virtuele beslissing

Anderzijds zou de beslissing om Doel 4 en Tihange 3 toch nog tien jaar open te houden wel eens een virtuele beslissing kunnen zijn. Als ENGIE het echt meent dat het gewoon niet meer mogelijk is om de centrales open te houden, dan houdt het op. Apache vernam alleszins dat ENGIE de studies over de eventuele verlenging van de levensduur van de kerncentrales al een tijd geleden heeft stopgezet. Die van de ontmanteling zijn in een stroomversnelling geraakt. Alle knowhow over de oude centrales wordt in sneltempo verzameld. Een kerncentrale ontmantelen is nog nooit gebeurd. Het is dus pionierswerk, net zoals de bouw ervan in de jaren zestig.

In de hypothese dat er toch twee kerncentrales openblijven, lijkt het weinig waarschijnlijk dat dat het begin zal zijn van een nieuwe nucleaire lente. Economisch gezien is de bouw van kerncentrales niet interessant omdat groene energie fors goedkoper is geworden en omdat de veiligheidsrisico’s van de centrales onverzekerbaar zijn. Enkel in landen waar de energiesector in handen is van de overheid (zoals in Frankrijk of China) lijkt het nog – met veel subsidies – mogelijk om nieuwe centrales te bouwen. Het is ook veelzeggend dat de nucleaire lobby die zo vurig pleit voor de bouw van nieuwe centrales geen plan heeft: ze zegt niet hoeveel centrales ze wil bouwen, waar die moeten komen en hoe snel die er kunnen staan.

Als wapen in de strijd tegen de klimaatopwarming is het bouwen van nieuwe centrales geen optie. Het is onmogelijk om tegen 2040 genoeg centrales te bouwen om de vervuilende centrales te vervangen. Ondertussen zouden de (overheids)investeringen in kernenergie een negatief effect hebben op de (private) investeringen in hernieuwbare energie.

Een ander (pervers) argument is dat het openhouden van de kerncentrales de subsidies voor de exploitanten van gascentrales fors de hoogte zal injagen. Zij worden immers vergoed voor de dagen dat die centrales niet moeten draaien. Hoe meer overcapaciteit, hoe meer die ‘verzekering’ zal kosten.

De discussie over de kernuitstap binnen de federale regering wordt dus opnieuw een tactisch kaartspel waarbij de groenen niet met de zwartepiet willen achterblijven en waarbij de MR (met op de achtergrond de Waalse socialisten) graag politieke schade wil toebrengen aan de groenen. In Franstalig België is Ecolo een steeds grotere bedreiging voor beide partijen, zeker wanneer de PTB blijft groeien. Dan wordt het onmogelijk om in de toekomst de groenen nog van het beleid uit te sluiten.

Maar wat als de joker in het kaartspel nu eens in handen van Zuhal Demir (N-VA) is. Als minister van Omgeving en Energie in de Vlaamse regering is zij verantwoordelijk voor het afleveren van de bouwvergunningen van de gascentrales. Eerder keurde ze de vergunning voor Tessenderlo en Dilsen-Stokkem af. En het valt nog te bezien of ze die voor Vilvoorde zal goedkeuren na het negatieve advies van de provincie Vlaams-Brabant. Die beslissing was omstreden omdat de adviezen van de administratie positief waren. Als die vergunningen er niet komen, valt het nog te bezien of er voldoende gascentrales kunnen worden gebouwd. Ook de Waalse vergunningen zijn nog niet definitief. Er lopen nog beroepsprocedures.

Elia is er echter gerust op dat de centrales zullen worden vergund. Ze zijn bereid om nu al te starten met de bouw ervan, ook al is er nog geen vergunning. 

Demir ligt onder vuur van de rood-groene oppositie in het Vlaamse Parlement omdat de Vlaamse regering een wel erg laks klimaatbeleid voert. Zelfs in Europa vinden ze het nu stilaan welletjes met de Vlaamse laksheid. Een flinke houding in het dossier van de gascentrales zou het blazoen van Demir kunnen oppoetsen. Het zou ook een elegante manier zijn om de groene concurrenten een hak te zetten.

Of toch niet? Als alle kerncentrales sluiten in 2025 en er komen geen gascentrales, dan rest er niets anders dan een politiek van drastische energiebesparing. Dat is ook wat Leo Van Broeck en Anuna De Wever bepleiten en het sluit ook aan bij de opmerkelijke conclusie van het rapport van de Hoge Gezondheidsraad. Daarin staat dat een transitie naar een duurzame energievoorziening alleen mogelijk zal zijn “door, in een geest van kritische moderniteit en billijkheid, te aanvaarden dat het paradigma van onbeperkte groei ter discussie wordt gesteld”.

N-VA-voorzitter De Wever had de conclusie alvast wél gelezen. Hij schreef op Twitter: “De lectuur van het HRG-rapport tegen kernenergie leest bij momenten als de beginseltekst van Agalav”.

Benieuwd of Demir in haar ijver om op korte termijn schade toe te brengen aan de groenen, ongewild (?) de deur op een kier zal zetten voor een radicaal groene energiepolitiek die ook het huidige economische systeem in vraag durft te stellen. De ‘baas van De Wever’, het Vlaams netwerk van ondernemingen (Voka), zag de bui eerder al hangen: het vooruitzicht dat er alleen in Wallonië gascentrales zouden worden gebouwd is voor hen onaanvaardbaar. 

Voor de groenen is er echter geen goede kant aan dit dossier. Als de kernuitstap gerealiseerd wordt, zullen de anciens die Agalev en Ecolo oprichtten in de jaren zeventig een feestje vieren. De strijd tegen kernenergie is bij velen zowat de harde kern van hun groene engagement. Hun kleinkinderen, die zich herkennen in Anuna De Wever en co., zullen hen echter met kritische vragen bestoken en zich door de groene partijen verraden voelen. Kernenergie mag dan al gevaarlijk zijn, het doet het klimaat niet opwarmen.

Misschien ligt de politieke pasmunt voor de hand. De wet van 2003 verbiedt dat er in België ooit nog kerncentrales worden gebouwd. Voorstanders van kernenergie maken zich sterk dat er ooit (binnenkort?) kleinere centrales kunnen worden gebouwd die minder gevaarlijk afval zouden produceren. Als die nieuwe technologie zou leiden tot ‘veilige’ kernenergie, dan moet die een kans krijgen, poneren ze. Een amendement op de wet van 2003 dat de deur op een kier zet voor dit soort 'PowerPoint Kerncentrales' (ze bestaan voorlopig alleen nog maar in studies), zou een elegante uitweg zijn voor de groenen, een trofee voor de MR en een handige pasmunt voor Van der Straeten om in de loopgravenoorlog met de N-VA en de Vlaamse regering tot een wapenstilstand te komen.