Op het wetenschapspark De Sterre wil UGent een waardevol bosje van ruim 8.000 m² halveren om er een bijkomend studentenhuis te bouwen voor 212 studenten. Het Agentschap Natuur en Bos (ANB) adviseerde negatief omdat de UGent geen overtuigende reden gaf waarom de home niet op een andere plaats kan gebouwd worden. Aangezien alternatieven mogelijk zijn, is de schade vermijdbaar, merkte het agentschap op. ANB voegde er in haar ongunstig advies aan toe dat het om een voor het centrum van Gent grote oppervlakte bos gaat met een geëvolueerde bosbodem.
Een vergunningsbeslissing van de Oost-Vlaamse deputatie leidde afgelopen weken tot flink wat buurtprotest. Verschillende natuur- en milieuverenigingen kondigden aan dat ze in beroep zouden gaan tegen de beslissing en minister Zuhal Demir (N-VA) gaf het Agentschap Natuur en Bos de opdracht om hetzelfde te doen.
Het protest is niet nieuw. Het Gents MilieuFront riep de UGent al in maart op om de boscompensatie in de stad te voorzien, in plaats van op gronden van Natuurpunt in Sint-Goriks-Oudenhove (Zottegem) en Lubbeek. De UGent wilde daar deels op ingaan, door een deel bos te compenseren op de plek van een schietstand die wordt afgebroken.
Het te kappen bosje is niet beschermd, maar wel als ‘biologisch waardevol’ aangeduid op de biologische waarderingskaart. De stad Gent nam het bosje niet op in haar RUP Groen (ruimtelijk uitvoeringsplan) dat dinsdagavond (28/9) door de gemeenteraad werd goedgekeurd. Dat RUP wil de bestaande groengebieden in de stad planologisch beschermen. Op het plan is de plek van het bos echter ingedeeld als bouwzone.
De plannen voor de uitbreiding van de bestaande studentenhuisvesting dateren al van 2015. Uit die plannen blijkt dat op termijn een derde home op de site voorzien wordt.
Universitair Ziekenhuis
Er loopt nog een tweede openbaar onderzoek. Ook het Heymansbosje nabij het Universitair Ziekenhuis van Gent dreigt gekapt te worden. Naast een bestaande home langs de Harelbekestraat wil de Gentse universiteit een nieuw complex bouwen met 300 studentenkamers en een reeks collectieve ontspanningsvoorzieningen en een cafetaria. Daarvoor moet, grenzend aan de Harelbekestraat, 2.700 m² inheems loofhout gekapt worden dat dertig jaar geleden aangeplant werd.
De UGent betaalt daarvoor aan Natuurpunt een compensatie van 5.700 m² bos in Zottegem. Daarnaast beloofde de universiteit de site maximaal te ontharden en werd een groenplan voor de hele campus opgesteld.
Ook dat bosje is niet opgenomen in het thematische RUP Groen van de stad Gent. Het gebied werd als sinds 2011 aangeduid als ontwikkelingsgebied voor studentenhuisvesting. De biologische waarderingskaart vermeldt het bosje niet, maar op dezelfde site is een biologisch waardevol grasland aangeduid, dat sinds 2002 spontaan is verbost. De bouwaanvraag gaat niet over die plek, maar in het masterplan van het UZ Gent wordt een uitbreiding op nog twee plaatsen voorzien, waaronder het waardevol grasland. Net als het bosje aan De Sterre gaat het om groen in een buurt die heel dichtbebouwd is. Het voornemen leidt ook tot buurtprotest aan het UZ.
Grootgrondbezit
De twee terreinen die verkaveld worden maken deel uit van het zowat 250 hectare grote patrimonium van de Universiteit Gent. Ongeveer een kwart daarvan is verhard, de rest bestaat uit gras, bos, struweel, water en landbouwgrond, zo staat in het biodiversiteitsplan. Een deel van de terreinen heeft een grote natuurwaarde en is wettelijk beschermd, zoals het Aelmoeseneiebos van de campus Gontrode. Dat behoort tot het Europese netwerk van beschermd bos Natura 2000. Ook een deel van de terreinen van het Universitair Ziekenhuis aan de kant van de Proeftuinstraat wordt als waardevol bos beschouwd. Daarnaast worden in het RUP Groen soortenrijke graslanden opgenomen op de campus De Sterre, een deel van het groen op de campus van het UZ en een deel van de campus Tweekerken.
Dat een deel van het universiteitsgroen dreigt te verdwijnen, leidde jaren geleden al tot bezorgdheid bij enkele academici. Zij bundelden hun krachten voor de opmaak van een biodiversiteitsplan dat het Bestuurscollege van de UGent in maart 2020 goedkeurde. In het plan staat dat de universiteit de komende jaren meer groen en meer biodiversiteit op de campussen wil. “Onze universiteit kan tonen hoe met biodiversiteit, al dan niet in een stedelijke context, kan omgegaan worden en zou op die manier een belangrijke voorbeeldfunctie vervullen, naar haar studenten en personeel toe, maar evenzeer naar de maatschappij”, zo staat in het plan. Het verwijst naar de positieve effecten van groen op gezondheid en welbevinden en naar de ambitie om tegen 2050 klimaatneutraal te worden.
Biodiversiteitsplan
“De verschillende dossiers, aan de Sterre en ook Heymans, waren mee de aanleiding voor de uitwerking van een biodiversiteitsplan dat een kader moet bieden voor de ambitie om op universitair niveau ervoor te zorgen dat de biodiversiteit op peil blijft”, zegt professor bosbeheer Kris Verheyen van ForNalab (UGent), een van de initiatiefnemers van het plan. “De positie waarin de UGent zit is niet eenvoudig. Vaak spelen bij beslissingen verschillende maatschappelijke en universitaire belangen, maar ik denk dat in dit dossier (de kap van het bos aan De Sterre, red.) de maatschappelijke context niet correct werd ingeschat. Een bos kappen in een buurt die arm is aan groen, daarvan kan je op voorhand weten dat dat tot het nodige protest zal leiden.”
In het plan worden duidelijke ambities geformuleerd, maar de concrete toepassing wordt een uitdaging. “Er is een kader ontworpen, maar de concrete doorvertaling moet nog ontwikkeld worden. Waar mogelijk zal er een versterking plaatsvinden binnen het UGent patrimonium. Dat kan door bestaand patrimonium op te waarderen, zoals een gazon omvormen tot een bloemenrijk grasland, allerlei onthardingsprojecten, enzovoort.” Het plan biedt dus een afwegingskader, maar legt niet concreet vast wat er op welke campus moet gebeuren. Toch meent Verheyen dat de Universiteit best wel grenzen kan trekken. “Als je echt met zeer waardevolle natuur zit die quasi onvervangbaar is, typische voorbeelden zijn heel biodivers grasland of een oud bos, dan zou daar een moratorium op moeten rusten. Als er waardevolle systemen zijn waarvoor er echt geen enkel alternatief is, dan moet er gecompenseerd worden. Dat gebeurt bij voorkeur op dezelfde campus en elders als het niet anders kan.”
Het behoud van waardevol bos aan De Sterre hoeft voor de UGent overigens ook geen ‘kostenpost’ te worden. Een van de actiepunten in de beleidsnota openbaar groen 2020-2025 van de stad Gent draait net rond het openstellen van private groenzones. De stad wil daarbij tegemoetkomen aan kosten van medegebruik. “In dichtbebouwde gebieden is het niet evident om ruimte te vinden voor een nieuw park”, klinkt het. “Door het openstellen van private groenzones, willen we toch voor meer recreatief groen zorgen. Daartoe gaan we in gesprek met private eigenaars al scholen, hogescholen, de UGent, zorginstellingen, religieuze instellingen, bedrijven en anderen.”
