De rechtszaak is een van de talloze juridische wegen die Erik Van der Paal al enkele jaren bewandelt om Apache het werken te bemoeilijken en het zwijgen op te leggen. Waar gaat het om en hoe past deze rechtszaak in het bredere plaatje?
Wat zal er vandaag (13/10) precies gebeuren?
Het gaat om een inleidende zitting voor de Antwerpse correctionele rechtbank. Dat houdt in dat de conclusietermijnen bepaald zullen worden en de pleitdatum wordt vastgelegd.
Vooraleer het tot een uitspraak komt, zijn we mogelijk nog een half jaar verder. De rechtbank moet zich uitspreken over de vraag of de betrokken journalisten zich schuldig hebben gemaakt aan belaging en de privacy van Erik Van der Paal hebben geschonden.
Waar draait het om?
Op vrijdag 20 oktober 2017 organiseerde Erik Van der Paal een verjaardagsdiner in het Antwerpse sterrenrestaurant ’t Fornuis. Apache publiceerde enkele weken later het dossier ‘De favoriete bouwpromotor van Bart De Wever’.
In het eerste deel van het dossier ‘Samen aan de feestdis’ werd een overzicht gegeven van de genodigden. De gastenlijst oogde immers bijzonder. Nagenoeg het volledige (toenmalige) Antwerpse college zakte af naar ’t Fornuis. Ook onder meer voormalig Open Vld-politicus en ex-bestuurder bij Land Invest Group Geert Versnick en een aantal van corruptie verdachte (ex)-PS’ers zoals Luc Joris, Alain Mathot en Stéphane Moreau waren aanwezig.
Stuk voor stuk zijn het mensen die een belangrijke rol speelden in het verhaal van Land Invest Group: die projectontwikkelaar was mede-eigendom van het door de Luikse PS gedomineerde pensioenfonds Ogeo Fund. Dat pensioenfonds trad ook op als financier.
Hoe dat precies in zijn werk ging wordt uitgebreid beschreven in dossier 'Land Invest Gate'.
Het artikel bevat ook een filmpje waarop de aankomst en de hartelijke ontvangst van de gasten aan de ingang van het restaurant te zien is. Dat filmpje werd gemaakt door Apache en zou volgens Erik Van der Paal een schending van zijn privacy inhouden en een bewijs vormen van belaging.
Waren er politieke gevolgen?
De publicatie van het dossier leidde tot een heuse politieke rel waarbij Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) zich finaal genoodzaakt zag een persconferentie te geven waarin hij absolute transparantie in de omstreden Antwerpse bouwdossiers garandeerde en elke politieke inmenging in bouwdossiers loochende.
De belofte werd nooit ingelost. De cruciale vragen bleven immers onbeantwoord. De Antwerpse burgemeester ging zelfs een stap verder en betichtte Apache van riooljournalistiek.
In dossier 'Land Invest Gate' bracht Apache later de onomstotelijke bewijzen dat Land Invest Group van de stad het voorstel kreeg om een ‘Landmark Building’ te bouwen op de Tunnelplaats. Met die vraag om lucratieve hoogbouw neer te zetten, ging de stad regelrecht in tegen haar eigen stedenbouwkundige voorschriften en passeerde ze haar eigen administratie.
Werd met het filmpje de privacy van Erik Van der Paal geschonden?
Over die vraag zal de rechtbank een uitspraak moeten doen. Vanzelfsprekend is Apache overtuigd dat dat niet het geval is. Het filmpje werd gedraaid op de openbare weg en de code voor de journalistiek schetst duidelijk de contouren waarbinnen dergelijke opnames kunnen worden gemaakt.
Daarbij is het element “maatschappelijk belang” cruciaal. Als dat maatschappelijk belang aanwezig is, kunnen journalisten in bepaalde gevallen gebruik maken van een verborgen camera.
Het parket vroeg om de zaak niet door te verwijzen naar de correctionele rechtbank, maar de raadkamer besliste daar anders over. De uitspraak van de rechtbank wordt belangrijk, ook voor andere journalisten, omdat ze mee de krijtlijnen zal bepalen voor de toekomst.
Staat de klacht op zichzelf?
Neen, de klacht met burgerlijke partijstelling, is niet de eerste juridische actie die Erik Van der Paal tegen Apache start. Een jaar voor het fameuze feestje in ’t Fornuis eiste Land Invest Group al een schadevergoeding van Apache van 250.000 euro.
Aan de basis van die schadeclaim lagen onze onthullingen in dossier Tunnelplaats. Het dossier waarvan later bleek dat er wel degelijk politieke sturing was.
Ook Joeri Dillen, toenmalig kabinetschef van Bart De Wever die tot net daarvoor werkte voor Land Invest Group, diende toen een schadeclaim in van 100.000 euro. Erik Van der Paal financierde, via Land Invest Group, de advocatenkosten van Joeri Dillen.
Apache won de rechtszaak, maar in dezelfde periode betaalde Erik Van der Paal ook privédetectives om journalisten van Apache te schaduwen.
Toen vorig jaar de reeks Land Invest Gate werd gepubliceerd diende Ogeo Fund, jarenlang de financiële partner van Van der Paal, meerdere klachten in bij de Franstalige Raad voor de Journalistiek. De reeks werd zowel op Apache als in het Franstalige weekblad Le Vif gepubliceerd. Er volgde ook een klacht met een schadeclaim van 500.000 euro, maar die werd letterlijk aan de vooravond van de inleidende zitting terug ingetrokken.
Vorige maand stapte Van der Paal nog naar de rechtbank met een eenzijdig verzoekschrift om een artikel van Apache over een groot vastgoeddossier in Antwerpen offline te halen. Recent volgde over hetzelfde artikel ook een klacht bij de Raad voor de Journalistiek.
Het achterliggende doel is steeds hetzelfde: Apache het werken bemoeilijken. Ook al winnen we de rechtszaken, het kost veel tijd en geld om de klachten te beantwoorden en af te spreken met onze advocaten om de juridische vertaling van de verdediging mee vorm te geven.
Kan er iets gedaan worden aan de onophoudelijke juridische aanvallen?
Naar aanleiding van het dossier Land Invest Gate formuleerde het Platform voor de Veiligheid van Journalisten van de Raad van Europa meermaals alerts over de persvrijheid in België. Dat gebeurde onder meer naar aanleiding van de opeenstapeling van klachten, maar ook naar aanleiding van de privédetectives en recent nog over het eenzijdig verzoekschrift.
In het Europees Parlement werd intussen de aanzet gegeven voor wetgeving die het schaduwen van journalisten door privédetectives verbiedt, met een ontwerprapport over bescherming van journalistiek. Europarlementslid Kris Peeters (CD&V) diende daarbij twee amendementen in met expliciete verwijzing naar het schaduwen van Apache-journalisten.
De Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) pleit al langer voor zogenaamde anti-slapp wetgeving. Die zou paal en perk moeten stellen aan juridische procedures die enkel tot doel hebben te intimideren en het werken onmogelijk te maken.
