Koloniale palmolie, arctische hitte en fossiele steun

Jan Walraven
'Sommigen noemen de klimaatmarsen een hype. Anderen, meer welwillend, spreken over het ‘verfrissende geluid’ dat de klimaatjongeren brengen. Het gaat wel om meer dan dat, dan beide. Er is meer aan de hand.' (Foto: Flickr (cc) StampMedia)
Foto: CC BY-NC 2.0 StampMedia

Alle artikels zijn via de links gratis te lezen, tenzij anders aangegeven.

Koloniaal palmolie-imperium

Deze week was het 60 jaar geleden dat Congo onafhankelijk werd. Het deed de discussie over het (post-)koloniale tijdperk opnieuw opflakkeren. Ook de rol van het bedrijfsleven kwam ter sprake. Na de dekolonisatie in de jaren 60 moesten veel Afrikaanse ex-kolonies beroep doen op buitenlands kapitaal. Bedrijven die tijdens de koloniale periode werden opgericht, zijn ook vandaag nog actief in voormalige kolonies, brengt Mongabay in herinnering. Eén van die bedrijven is het van oorsprong Belgische Socfin, dat verspreid over heel Afrika en Zuidoost-Azië palmolie- en rubberplantages beheert.

Het bedrijf, dat floreerde tijdens de koloniale periode, wordt al jaren fel bekritiseerd door ngo's wegens mensenrechtenschendingen. Socfin blijft dat ontkennen. De geschiedenis van het meer dan een eeuw oude bedrijf valt echter niet te herschrijven.

palm-1464655_1920
Vruchten van de oliepalm (Foto: tk tan (Pixabay))

Siberische hittegolf

Verchojansk. Deze kleine Siberische stad doet wellicht niet onmiddellijk een belletje rinkelen. Het stadje heeft nochtans twee opmerkelijke records op zijn naam staan. Het record van de laagste temperatuur ooit gemeten (-67.7°C) deelt Verchojansk met een andere Siberische stad. Het record dat het onlangs brak, hoeft het voorlopig niet te delen. Met 38°C tekende het stadje zaterdag 20 juni de hoogste temperatuur ooit op binnen de Noordpoolcirkel. Siberië kampt met een ongeziene hittegolf, schrijft The New Yorker. Dat de door de mens veroorzaakte klimaatopwarming het Noordpoolgebied twee keer zo snel zou opwarmen, was al voorspeld door de klimaatmodellen. Hoe snel dat zou gebeuren, werd niet voorspeld.

Al het hele jaar is het uitzonderlijk warm in Siberië. In april werd het gebied nog geteisterd door bosbranden. Recent was er de gigantische olievervuiling veroorzaakt door smeltende permafrost. De klimaatcrisis slaat hard toe in Siberië.

Miljardensteun voor fossiele sector

De Europese Unie mag zijn klimaatambities dan wel in een heuse Green Deal hebben gegoten, uit onderzoek van Investico en Investigate Europe, gepubliceerd in De Groene Amsterdammer blijkt dat de lidstaten nog steeds voor miljarden euro steun en fiscale faveurtjes aan de olie- en gassector geven. Bovendien voorziet geen enkel land een afbouw van die diverse steunmaatregelen. Het is namelijk niet evident om als eerste land die stap te zetten. Met fiscale en andere gunstmaatregelen concurreren landen onderling om fossiele bedrijven en hun investeringen te houden of aan te trekken.

De Europese Commissie staat erbij en kijkt ernaar, want fiscaliteit blijft het exclusieve terrein van de lidstaten.

Het gevecht tegen en binnen de WHO

Amerikaans president Donald Trump kondigde achtereenvolgens een bevriezing van de financiering van en een terugtrekking uit de Wereldgezondheidsorganisatie aan. Trump beschuldigt de WHO ervan een 'instrument van China' te zijn. Is zijn kruistocht tegen de WHO gerechtvaardigd? Of vooral een manoeuvre om de aandacht af te leiden van zijn eigen aanpak? Dat China bij het uitbreken van de pandemie geen toonbeeld van transparantie bleek, is stilaan wel duidelijk. Toch is de Amerikaanse weerstand tegen de WHO niet los te zien van een fundamenteel meningsverschil over gezondheidszorg, schrijft London Review of Books.

Aan de ene kant is er de eerder 'Euro-Amerikaanse' visie (die Trump deelt en) die vooral hoopt op een technologische oplossing (een vaccin), en aan de andere kant een visie die 'volks'gezondheid voorstaat, als een voortdurend project van sociale hervorming, onlosmakelijk verbonden met ongelijkheid, armoede, huisvesting, sanitaire voorzieningen, onderwijs, etc.

Zo veroverde het virus de VS

Met al meer dan 125.000 doden voert de VS de trieste rangschikking aan van landen met de meeste dodelijke slachtoffers van Covid-19. Bijna een kwart van de (officiële) Covid-doden viel dus in de VS te betreuren. The New York Times brengt helder in kaart hoe het virus zo hard kan toeslaan in de VS, en waar de overheden faalden. Op elk cruciaal moment liepen de autoriteiten weken of zelfs maanden achter op de realiteit, is het zware verdict.

Het rijkste land ter wereld slaagde er niet in de epidemie op zijn grondgebied in kaart te brengen. Testen werkten niet en Trump weigerde enkele noodzakelijke ingrepen om zo de economie te sparen. New York fungeerde als een soort superverspreider. Met de intussen bekende gevolgen.

LEES OOK
Karl van den Broeck / 30-09-2023

Crisis in Nagorno-Karabach, Biden bezoekt stakerspiket en PFAS-vervuiler veroordeeld

Van Armenië tot PFAS, van Biden tot Piketty: dit is de Keuze van Apache.
Amerikaans president Joe Biden spreekt een stakerspiket van UAW toe aan een fabriek van General Motors.
Karl van den Broeck / 16-09-2023

De geest van Pinochet, demente politici in de VS en de heetste zomer ooit

Het beste uit het aanbod van onze binnen- en buitenlandse partners.
De zomer van 2023 werd gekenmerkt door zware bosbranden in Europa, de VS en Canada.
Karl van den Broeck / 02-09-2023

Ineos beschuldigd, de andere droom van Martin Luther King, en populair kunstonderwijs

Van Ineos tot Martin Luther King: dit is de Keuze van Apache.
Martin Luther King op het podium tijdens de legendarische March on Washington in 1963.